Bộ GTVT bác bỏ kiến nghị của doanh nghiệp nhập khẩu ô tô

Đồng thời, Bộ đã gửi văn bản báo cáo lên Văn phòng Chính phủ chỉ đạo các bộ ngành, doanh nghiệp liên quan thực hiện nghiêm Nghị định 116/2017/NĐ-CP (Nghị định 116) và Thông tư 03/2018/TT-BGT (Thông tư 03) quy định các điều kiện kinh doanh nhập khẩu, lắp ráp ô tô tại Việt Nam.

Kêu khó kiếm giấy VTA nhưng xe vẫn nhập về ầm ầm

Sau một thời gian Nghị định 116 và Thông tư 03 có hiệu lực, phía Hoa Kỳ và một số Hiệp hội nước ngoài cho rằng những bất cập, khó khăn về quy định yêu cầu các doanh nghiệp (DN) phải cung cấp bản sao Giấy chứng nhận chất lượng kiểu loại ô tô (VTA) và kiểm tra theo lô khiến họ khó thực hiện được.

Bộ GTVT yêu cầu các doanh nghiệp nhập khẩu ô tô nghiêm túc thực hiện các quy định tại Nghị định 116 và Thông tư 03.

Thế nhưng, Bộ GTVT đã chỉ ra việc doanh nghiệp nhập khẩu phải cung cấp giấy chứng nhận VTA khi nhập khẩu là một trong những căn cứ ban đầu để cơ quan kiểm tra chất lượng tiến hành kiểm tra và chứng nhận về chất lượng, an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường theo quy định hiện hành.

Điều này nhằm hạn chế các sản phẩm kém chất lượng từ nước ngoài (sản phẩm không có một cơ quan, tổ chức độc lập nào xác nhận kiểu loại ô tô đó đảm bảo chất lượng theo quy định), nhằm bảo vệ người tiêu dùng; đồng thời cũng tạo sự bình đẳng trong quản lý chất lượng với ô tô sản xuất và lắp ráp trong nước.

Xe nhập khẩu vẫn cứ về ồ ạt và tới đây sẽ còn thêm nhiều đơn vị nhập khẩu chứ không chỉ có Honda và GM Việt Nam.

Trên thực tế, các trường hợp vướng mắc liên quan đến quy định của Nghị định 116 và Thông tư 03 đều đã được Bộ GTVT hỗ trợ và hướng dẫn một cách tích cực. Cụ thể, trong trường hợp của Ford Việt Nam và GM Việt Nam, Bộ GTVT đã có văn bản số 1404 ngày 7/2/2018 hướng dẫn, xác nhận giấy VTA của nhà sản xuất ô tô tại Hoa Kỳ phát hành cũng phù hợp với quy định hiện hành. 

Sau đó, Ford Việt Nam đã hoàn tất thủ tục kiểm tra, thử nghiệm và cấp giấy VTA cho lô xe Ford Explorer được nhập khẩu từ Hoa Kỳ về Việt Nam.

Ngoài ra, Bộ GTVT còn cho biết thêm một số hãng xe lớn như Honda, General Motor, Toyota, Mitsubishi, BMW, Mercedes-Benz… cũng đã tập hợp được giấy VTA cho xe nhập khẩu, phù hợp với quy định hiện hành và đã nhập khẩu được ô tô từ các thị trường khác Hoa Kỳ về thị trường Việt Nam.

Tính đến 8/5/2018, Cục Đăng kiểm Việt Nam thuộc Bộ GTVT đã tiếp nhận và xử lý 119 bộ hồ sơ đăng ký nhập khẩu xe từ các doanh nghiệp với số lượng 56 kiểu loại ô tô khác nhau và đã cấp giấy chứng nhận an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường xe cơ giới nhập khẩu.

Honda CR-V là một trong những mẫu xe được nhập về nhiều nhất kể từ đầu năm 2018 đến nay.

Đến nay đã có 4.385 xe được cấp giấy chứng nhận để các doanh nghiệp hoàn tất thủ tục nhập khẩu và đưa ra thị trường tiêu thụ. Như vậy đến nay, các doanh nghiệp nhập khẩu ô tô nói chung, trong đó có Ford và GM của Hoa Kỳ đã không còn gặp vướng mắc liên quan đến giấy VTA.

Cùng với đó, các dòng xe được nhập từ nhiều thị trường khác nhau như Hàn Quốc, Thái Lan, Indonesia, CHLB Đức, và một số quốc gia châu Âu cũng đã nhập khẩu được về Việt Nam mà không gặp phải khó khăn, vướng mắc gì.

Đưa 4 xe về, Ford Việt Nam lại phải xuất ngược do không đạt yêu cầu

Một kiến nghị nữa của phía Hoa Kỳ là việc kiểm tra xe theo từng lô làm kéo dài thời gian tới 2 tháng cũng như chi phí tốn kém lên tới 10.000 USD. Phía Bộ GTVT khẳng định điều này là chưa chính xác. Đồng thời, Bộ này chỉ ra nếu không có quy định này sẽ dẫn đến một số nguy cơ cũng như kẽ hở cho doanh nghiệp nhập khẩu ô tô về Việt Nam hàng hóa kém chất lượng so với lô hàng đã đạt chuẩn lần đầu.

4 xe Ford Việt Nam nhập khẩu về để kiểm tra khí thải thì có tới một nửa không đạt chuẩn Euro 4. (Ảnh minh họa).

Trường hợp không thực hiện kiểm soát theo lô theo quy định hiện nay sẽ dẫn tới những bất cập như lô đầu đạt nhưng lô sau lại không đạt, hay nhập khẩu loạt xe về và chỉ đăng kiểm cho một lô đại diện (có thể là 1 xe duy nhất được doanh nghiệp chuẩn bị trước, lựa chọn xe tốt nhất) để cơ quan chức năng cấp chứng nhận.

Điều này sẽ khiến cơ quan chức năng không thể kiểm soát được chất lượng khí thải, an toàn và chất lượng linh kiện, các hệ thống trên xe của những xe nhập khẩu tiếp theo trong khoảng thời gian dài. Đây là lỗ hổng lớn trong quản lý chất lượng xe nhập khẩu, ảnh hưởng đến an toàn và quyền lợi của người tiêu dùng.

Điển hình trong trường hợp này là Ford Việt Nam. Công ty này đã nhập về 4 kiểu loại xe khác nhau và khi kiểm tra khí thải từng lô thì có 2/4 kiểu loại không đạt tiêu chuẩn khí thải mức 4 (tỉ lệ không đạt mức 50%), nên đã buộc phải tái xuất ra nước ngoài theo quy định tại Nghị định 116.

Dung lượng thị trường xe càng lớn càng khó kiểm soát

Người tiêu dùng cần một chiếc xe không chỉ rẻ hơn mà phải chất lượng hơn. (Ảnh minh họa)

Với dung lượng thị trường khoảng 300.000 xe/năm, mỗi doanh nghiệp nhập khẩu ô tô như Honda Việt Nam, GM Việt Nam... thường nhập từ hàng trăm cho tới hàng ngàn xe cho mỗi lô hàng. Bộ GTVT cho rằng, nếu không kiểm tra kỹ thì sẽ rất khó kiểm soát được vấn đề chất lượng theo quy định.

Bộ cũng nhấn mạnh việc lấy một mẫu xe trong lô hàng nhập để kiểm tra, thử nghiệm không làm phát sinh chi phí tài chính và thời gian của doanh nghiệp. Thậm chí, nó còn tiết kiệm cho doanh nghiệp khoảng 50 triệu (tương đương 2.500 USD) chi phi thử nghiệm và thời gian thực tế chỉ mất có 2 tuần.

Do đó, Bộ GTVT đã kiến nghị Chính phủ chỉ đạo các Bộ ngành liên quan tiếp tục thực hiện nghiêm Nghị định 116, đồng thời tích cực tuyên truyền, hướng dẫn, tạo điều kiện thuận lợi nhất cho DN trong hoạt động sản xuất, kinh doanh ô tô tại Việt Nam chấp hành tốt quy định hiện hành.