Ai sẽ là ứng viên tiềm năng cho chức chủ tịch Ngân hàng Thế giới?

Các ứng cử viên tiềm năng bao gồm Samantha Power, cựu đại sứ Mỹ tại Liên Hợp Quốc và hiện là giám đốc Cơ quan Phát triển Quốc tế Hoa Kỳ (USAID), chủ tịch Quỹ Rockefeller Raj Shah và tổng giám đốc Tổ chức Thương mại Thế giới Ngozi Okonjo-Iweala, theo các quan chức tài chính phát triển.

Theo truyền thống chọn chủ tịch Ngân hàng Thế giới, Mỹ dự kiến sẽ chọn một ứng cử viên có thể thu hút sự ủng hộ của các cổ đông hàng đầu khác và đẩy nhanh cải cách để đưa biến đổi khí hậu vào trọng tâm công việc của mình.

Mỹ là cổ đông lớn nhất của ngân hàng cho đến nay, trong số gần 190 quốc gia thành viên, tiếp theo là Nhật Bản, Trung Quốc, Đức, Pháp và Anh. Các quốc gia được đại diện bởi một hội đồng thống đốc, thường là các bộ trưởng tài chính hoặc phát triển từ các quốc gia thành viên và 25 giám đốc điều hành chịu trách nhiệm về hoạt động.

Hội đồng dự kiến sẽ sớm công bố lịch trình để tất cả các quốc gia thành viên đề xuất các ứng cử viên tiềm năng cho vị trí hàng đầu và quá trình kiểm tra của họ sẽ bắt đầu sau quá trình đó.

Bà Ngozi Okonjo-Iweala

Là nhà lãnh đạo hiện tại của Tổ chức Thương mại Thế giới và cựu quan chức Ngân hàng Thế giới, bà Iweala đang được nhắm tới như là một lựa chọn tiềm năng kế nhiệm ông Malpass.

Ngoài ra, bà cũng là công dân mang hai quốc tịch Mỹ và Nigeria và từng 2 lần giữ chức bộ trưởng tài chính Nigeria. Đồng thời, bà cũng từng là giám đốc điều hành tại Ngân hàng Thế giới có chức vụ giám sát danh mục đầu tư hoạt động trị giá 81 tỷ USD ở Châu Phi, Nam Á, Châu Âu và Trung Á.

Bà Gayle Smith

Từng là quản trị viên của Cơ quan Phát triển Quốc tế Mỹ (USAID) dưới thời chính quyền cựu Tổng thống Barack Obama, bà Smith hiện đang là Giám đốc điều hành của One Campaign, một tổ chức phi chính phủ tập trung vào việc chấm dứt nghèo đói và bệnh tật có thể phòng ngừa được.

Bà cũng đã từng phục vụ dưới thời Tổng thống Đảng Dân chủ Bill Clinton với tư cách là Trợ lý Đặc biệt của Tổng thống và Giám đốc Cấp cao về các vấn đề Châu Phi tại Hội đồng An ninh Quốc gia.

Bà Samantha Power

Ông Rajiv Shah

Là một cựu giám đốc USAID dưới thời cựu Tổng thống Barack Obama, ông Shah hiện đang là chủ tịch của Quỹ Rockefeller, một nhóm từ thiện nhằm mục đích "thúc đẩy hạnh phúc của nhân loại trên toàn thế giới". Tổ chức này gần đây đã hợp tác với Bộ Ngoại giao Mỹ trong chương trình cắt giảm carbon tại COP27, hội nghị khí hậu quốc tế.

Bà Minouche Shafik

Bà Shafik là một nhà kinh tế người Mỹ gốc Ai Cập và hiện đang giữ chức chủ tịch Đại học London School of Economics. Bà từng là phó thống đốc Ngân hàng Anh và phó giám đốc điều hành của IMF.

Ông Wally Adeyemo

Ông Adeyemo là phó thư ký Bộ Tài chính Mỹ, người đã đóng vai trò lãnh đạo trong việc điều phối các biện pháp trừng phạt và các biện pháp khác nhằm cắt giảm khả năng tài trợ chiến sự tại Ukraine của Moscow.

Theo Financial Times, Clemence Landers, cựu quan chức bộ Tài chính Mỹ, cho biết các quốc gia đang tồn tại "khủng hoảng niềm tin" vào các tổ chức tài chính quốc tế. Vì thế, chủ tịch kế nhiệm sẽ có nhiệm vụ xây dựng lại niềm tin vốn đã bị lung lay đó.

Với những nước đang phát triển, họ lo những cải tổ về hệ thống của Ngân hàng Thế giới có thể khiến ngân hàng sao nhãng sứ mệnh cốt lõi là xóa đói giảm nghèo.

Các chuyên gia tài chính cho rằng người kế nhiệm ông Malpass sẽ phải giải quyết những lo ngại đó, bên cạnh đưa ra những thay đổi quan trọng.

"Đây không phải là chuyện cho 5 năm tới, đây là thách thức cho 3 thập kỷ", Amar Bhattacharya, quan chức Trung tâm Phát triển Bền vững, cho biết. "Chúng ta cần người hiểu rõ về cả chương trình phát triển và khí hậu, và không coi hai lĩnh vực này là trò chơi có tổng bằng không".

Avinash Persaud, cố vấn khí hậu cho Thủ tướng Barbados, bà Mia Mottley, nói rằng Mỹ nên cân nhắc bỏ truyền thống bổ nhiệm công dân Mỹ vào vị trí này, trừ khi ứng viên đó "là người tốt nhất".

13 đời chủ tịch được bầu của Ngân hàng Thế giới đều là công dân Mỹ. Bà Kristalina Georgieva, giữ chức quyền chủ tịch vào năm 2019. Cựu quan chức cấp cao Ngân hàng Thế giới Inder Sud cho biết chủ tịch tiếp theo phải là "nhà lãnh đạo đã được chứng minh". Ông cho rằng những người tiền nhiệm không có kinh nghiệm quản lý, và do Mỹ "ưu ái bạn bè".

Kate Hampton, Giám đốc Quỹ đầu tư cho Trẻ em (CIFF), nói rằng việc ông Malpass rời vị trí sẽ "mở ra cơ hội cải tổ hệ thống tài chính quốc tế".

Chính quyền Mỹ thời gian qua đã thất vọng với ông David Malpass, đặc biệt sau khi ông từ chối thừa nhận con người là tác nhân gây biến đổi khí hậu, dù sau đó đã giải thích chuyện này là hiểu nhầm.

Năm 2022, Bộ trưởng Tài chính Janet Yellen đã gây áp lực với việc yêu cầu Ngân hàng Thế giới đưa ra một kế hoạch cải tổ. Song, kế hoạch được đưa ra vào cuối năm 2022 bị chỉ trích là không đầy đủ.

Dù đã có những lời kêu gọi cách chức ông Malpass trong năm qua, nhiều nguồn thân cận với Ngân hàng Thế giới vẫn cho rằng thông báo từ chức ngày 15/2 là điều bất ngờ, nhưng "không đột ngột".

Dù vậy, các chuyên gia cho rằng việc chọn ra người trở thành chủ tịch Ngân hàng Thế giới thứ 14 sẽ khó hoàn thành, ít nhất trong nửa đầu năm nay.

(Nguồn: Financial Times)