Vietcombank dính hàng loạt sai phạm

Ngày 29/12/2017, ông Ngô Văn Khánh, Phó tổng Thanh tra Chính phủ đã có Thông báo kết luận số 3216/TB-TTCP về việc chấp hành chính sách, pháp luật tại Vietcombank.

Nội dung thanh tra là về việc chấp hành chính sách, pháp luật trong hoạt động tín dụng, đầu tư tài chính, mua sắm tài sản của Vietcombank tập trung vào một số nội dung chính là cho vay, xử lý rủi ro, bán nợ, cơ cấu nợ, việc tăng vốn, thoái vốn đầu tư, việc mua sắm thiết bị tin học. Vietcombank đã có nhiều sai phạm.

Vi phạm hoạt động tín dụng

Về thẩm định, phê duyệt cho vay đã có một số hồ sơ tín dụng có hồ sơ pháp lý khách hàng, pháp lý dự án không đầy đủ. Thẩm định hồ sơ vay vốn, năng lực tài chính thiếu chính xác. Báo cáo thẩm định chưa phân tích và đánh giá khả năng trả nợ, nguồn trả nợ, hiệu quả dự án, phương án vay vốn. Thẩm định xác định hạn mức tín dụng, vòng quay vốn, thời hạn cho vay, nguồn vốn tự có, vốn huy động khác chưa đủ cơ sở, thiếu chính xác…

Về giải ngân vốn vay, nhiều hồ sơ tín dụng giải ngân khi chưa đủ điều kiện theo phê duyệt. Chứng từ giải ngân không đầy đủ. Giải ngân cho vay mới trả khoản vay cũ hoặc trả lãi vay. Có trường hợp giải ngân không kiểm tra, kiểm soát các hóa đơn chứng từ dẫn đến khách hàng giả mạo, sửa chữa nâng giá trị hóa đơn lên nhiều lần để rút vốn ngân hàng.

Vietcombank dính 4 sai phạm nghiêm trọng trong quá trình hoạt động.

Về kiểm tra sử dụng vốn vay, một số hồ sơ tín dụng các chi nhánh thực hiện kiểm tra không đầy đủ theo quy định. Nội dung kiểm tra chung chung, sơ sài, chưa đầy đủ, chưa kiểm tra cụ thể về sổ sách kế toán, chưa đề cập các thông tin về tình hình kinh doanh, đánh giá dòng tiền, dẫn đến Ngân hàng không kiểm soát được việc sử dụng vôn vay và khả năng trả nợ của khách hàng.

Về tài sản đảm bảo, nhiều hồ sơ tín dụng nhận thế chấp tài sản đảm bảo không đủ điều kiện theo quy định. Việc định giá lại tài sản đảm bảo chưa theo quy định. Hợp đồng thế chấp tài sản không có công chứng…

Về phân loại nợ, một số hồ sơ tín dụng thực hiện xếp hạng khách hàng, phân loại nợ và cơ cấu nợ chưa đúng quy định tại quyết định 780 và công văn 2506.

Về xử lý rủi ro, nhiều hồ sơ xử lý rủi ro có nguyên nhân từ việc khi cho vay Vietcombank đã vi phạm các quy định của hoạt động tín dụng. Sau khi xử lý rủi ro còn chưa có biện pháp kiên quyết, phù hợp để thu hồi nợ như phát mại tài sản, bán nợ...

Vi phạm trong hoạt động bán nợ

Vietcombank ban hành các quyết định việc mua bán nợ không rõ ràng, không cụ thể dẫn đến trong quá trình thực hiện có sự nhầm lẫn giữa các bước như đăng thông tin bán nợ trên phương tiện thông tin đại chúng, thuê đơn vị thẩm định giá, để xác định giá trị khoản nợ làm cơ sở xác định giá bán nợ sau khi Ngân hàng đã thỏa thuận với khách hàng về giá bán.

Đồng thời, VAMC ủy quyền cho Vietcombank bán các khoản nợ theo hình thức thỏa thuận trực tiếp với khách hàng khi chưa thực hiện đấu giá là chưa đúng với quy định.

Vi phạm hoạt động đầu tư tài chính

Về hoạt động đầu tư tài chính, việc góp vốn, mua cổ phần của Vietcombank chưa phù hợp với Thông tư 36.

Bên cạnh đó, Vietcombank có cổ phần sở hữu tại Gentraco từ tháng 7/2006 đến tháng 10/2014 và tổ chức tín dụng là MBBank từ năm 1994 nhưng doanh nghiệp là cổ đông hoặc công ty con của tổ chức tín dụng lại là cổ đông của Vietcombank.

Cụ thể, Gentraco là cổ đông của Vietcombank từ tháng 7/2010, VCBC từ tháng 7/2006, MBS từ tháng 12/2013. Việc này là chưa đúng quy định của Luật Tổ chức tín dụng.

Vietcombank còn chậm thoái vốn tại các doanh nghiệp ngoài ngành và những doanh nghiệp hoạt động không hiệu quả.

Ngoài ra, hiệu quả đầu tư còn chưa tương xứng với việc tăng vốn đầu tư trong giai đoạn 2014-2015. Năm 2014, giá trị đầu tư tăng 5.170 tỉ đồng, năm 2015 là 5.375 tỉ đồng nhưng thu nhập từ cổ tức lại giảm. Cụ thể, năm 2014 Vietcombank thu cổ tức từ đầu tư là 438 tỉ đồng, tương ứng 8,48%. Năm 2015 là gần 266 tỉ đồng, tương ứng 4,94%.

Vi phạm hoạt động mua sắm tài sản

Kiểm tra 2 gói thầu Công nghệ thông tin cho thấy Vietcombank thực hiện chưa đúng quy trình và nội dung đầu tư, các yêu cầu về an toàn, bảo mật. Năng lực của cán bộ thực hiện dự án chưa đáp ứng yêu cầu, trình độ về chuyên môn kỹ thuật... Chưa kiểm soát chặt chẽ đối với nhà thầu dẫn đến ngay sau khi trúng thầu và hợp đồng được ký kết.

Các nhà thầu đã chuyển nhượng cho đơn vị khác thực hiện mà Vietcombank không nắm được. Đến thời điểm thanh tra gói thầu Mua sắm giải pháp Flash caching cho hệ thống máy chủ chưa hoàn thành và đưa vào sử dụng.

Do đó, Thanh tra Chính phủ đã kiến nghị Ngân hàng Nhà nước giao Cơ quan Thanh tra giám sát ngân hàng thanh tra việc cấp tín dụng của Vietcombank đối với các hồ sơ bán nợ để làm rõ trách nhiệm, xử lý theo quy định.

Thanh tra Chính phủ kiến nghị Vietcombank tiến hành kiểm điểm, đánh giá trách nhiệm tập thể và cá nhân theo thẩm quyền quản lý. Đồng thời, áp dụng ngay các giải pháp để chấn chỉnh xử lý ngay những yếu kém, vi phạm.

Thanh tra Chính phủ cũng giao Ngân hàng Nhà nước chịu trách nhiệm giám sát Vietcombank trong việc xử lý các khoản nợ của Công ty Cổ phần Tập đoàn Sóng Thần, Công ty Trường Xuân để đảm bảo hiệu quả cao nhất.