Việt Nam chuẩn bị đón làm sóng đầu tư được chuyển dịch từ Myanmar sang?

Bất ổn chính trị khiến nhiều nhà đầu tư rời Myanmar

Trong khi các quỹ, chẳng hạn như Delta Capital và Anthem Asia, quỹ trước nay chỉ tập trung vào Myanmar đang áp dụng phương pháp tiếp cận "chờ và theo dõi" tình hình thì những quỹ có phạm vi tiếp cận rộng hơn đang tìm kiếm cơ hội làm ăn ở các quốc gia khác, đặc biệt là Campuchia và Việt Nam.

Theo Dealstreetasia, trong 5 năm qua, các quốc gia thuộc tiểu vùng sông Mekong bao gồm Campuchia-Lào-Myanmar-Việt Nam (CLMV) có tốc độ tăng trưởng GDP là khoảng 6% mỗi năm, cao hơn nhiều so với một số quốc gia trong khu vực. Điều này đã khiến các nhà đầu tư đã tìm cách tận dụng tối đa cơ hội làm ăn.

Theo Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN), dòng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) vào khu vực CLMV tăng trong năm 2020 đã tăng 6,3% so với năm 2019.

Trong khi Việt Nam đứng đầu đầu tư tính về giá trị (16,1 tỷ USD) thì Myanmar được là ghi nhận có mức đầu tư cao nhất so với cùng kỳ năm trước, cao nhất khu vực CLMV, đạt 55,9%.

Tuy nhiên, việc quân đội nắm quyền kiểm soát vào ngày 1/2 rất có thể sẽ khiến vòng vốn nước ngoài bị ngăn lại.

“Tiền của các nhà đầu tư dự kiến đổ vào Myanmar có thể sẽ không đến đó. Các quốc gia xung quanh khu vực sẽ được hưởng lợi, ”Dave Richards, đối tác quản lý của nhà đầu tư có tầm ảnh hưởng, quỹ Capria Ventures, cho biết trong một cuộc phỏng vấn gần đây.

Theo DealStreetAsia, vào tháng 2/2020, Capria Ventures, công ty có trụ sở tại Mỹ dự kiến đầu tư tới 8 triệu USD vào các nhà quản lý quỹ tại Myanmar và Nepal.

“Những nỗ lực của Capria sẽ tập trung vào việc hỗ trợ quỹ địa phương tại Myanmar để giúp củng cố hoạt động kinh doanh, tăng tốc tăng trưởng và xây dựng các hoạt động đầu tư lên hàng đẳng cấp thế giới...", đại diện của Capria cho biết.

Đồng thời, công ty này còn tiết lộ sẽ hậu thuẫn cho 2-3 đối tác của Myanmar tham gia mạng lưới toàn cầu gồm 22 nhà quản lý.

Nhiều kế hoạch trong số đó hiện đang "tạm dừng". Thay vào đó, công ty sẽ thực hiện khoản đầu tư đầu tiên vào Việt Nam trong năm nay, trong khi tìm kiếm cơ hội ở Campuchia, Bangladesh và Nepal.

Trong khi đó, nhiều doanh nghiệp đã chấm dứt quan hệ đối tác với các công ty Myanmar có quan hệ với các lực lượng vũ trang nước này.

Chẳng hạn, nhà sản xuất bia Nhật Bản Kirin Holdings đã cắt đứt quan hệ với đối tác Myanmar Economic Holdings
Limited (MEHL), công ty cung cấp dịch vụ quản lý quỹ phúc lợi cho quân đội Myanamar.

Tương tự, người đồng sáng lập công ty Razer có trụ sở tại Singapore, Lim Kaling, gần đây đã thông báo rằng công ty đang thoái vốn trong một số liên doanh gián tiếp sở hữu Công ty Thuốc lá Virginia, có liên hệ với MEHL.

“Cuộc đảo chính hiện tại cho thấy rằng, vì lợi ích của việc giành quyền kiểm soát trong nước, Tatmadaw (quân đội Myanmar) đã
sẵn sàng từ bỏ các lợi ích ngoại giao, thương mại và đầu tư vốn đã có từ nhiều thập kỷ trước, ”Romain Caillaud, người đứng đầu
Công ty cố vấn SIPA Partners có trụ sở tại Tokyo, nói với Nikkei.

Nhiều nhà đầu tư vào Myanmar hiện cho thấy dấu hiệu họ có thể rời đi.

“Tôi cho rằng rất nhiều nhà đầu tư sẽ rời bỏ các chiến lược của mình ở Myanmar để chuyển đến các quốc gia khác trong khu vực ”, Andrew Durke, COO của Obor Capital cho biết. 

Trong khi đó, các doanh nhân Myanmar cũng có thể chuyển đến các quốc gia khác trong khu vực để xây dựng và phát triển công ty của mình, theo Field Pickering, người đứng đầu mảng đầu tư mạo hiểm tại Vulpes Investment Management, công ty đã đầu tư vào Myanmar từ năm năm 2016.

Việt Nam là một điểm đến lý tưởng

Trong số những "bến bờ an toàn" hơn Myanmar, Việt Nam được coi là một lựa chọn hiển nhiên trong khu vực CLMV, bởi quốc gia này là nơi có thể phát triển cả thương mại lẫn lợi nhuận.

“Đối với các nhà đầu tư muốn tìm kiếm lợi nhuận tại Đông Nam Á, Việt Nam vẫn là một lựa chọn an toàn và điều này đã được minh chứng trong 5-10 năm qua”, chuyên gia Durke cho biết thêm.

Trong khi các quốc gia như Campuchia và Lào tạo ra một số cơ hội cho các nhà đầu tư riêng lẻ do nhu cầu về việc thực hiện các dự án cơ sở hạ tầng nhiều hơn thì Việt Nam lại hấp dẫn đối với các nhà đầu tư mạo hiểm nhờ vào nguồn nhân tài và hệ sinh thái kinh tế mà vốn đầu tư mạo hiểm cần được hỗ trợ để tạo đột phá trên quy mô lớn, theo Capria’s Richards.

Từ quan điểm của Tổ chức tài chính phát triển (DFI), Ngân hàng phát triển FMO của Hà Lan cho biết, Việt Nam đã xây dựng một hệ sinh thái kinh doanh có thể tạo điều kiện thuận lợi cho các khoản đầu tư từ các công ty chuyển một phần chuỗi cung ứng của họ từ Trung Quốc.

“Chính sách thân thiện với doanh nghiệp của chính phủ Việt Nam sẽ giúp thuyết phục các nhà đầu tư nước ngoài tăng vốn
được phân bổ cho khu vực này”, một đại diện của FMO nói với DealStreetAsia.

Ngay cả khi cạnh tranh cho các thương vụ ở Việt Nam cao hơn, các nhà quản lý quỹ tin rằng điều đó sẽ tạo ra một động lực cho các “nhà đầu tư tiếp theo” trên thị trường này. Theo Pickering, đây là  “điều chưa bao giờ có ở Myanmar”.

“Một khi biên giới các quốc gia được mở ra sau đại dịch và các nhà đầu tư châu Á quay trở lại Việt Nam, tôi tin rằng đó sẽ là một sự kiện đáng quan tâm và bạn sẽ thấy các các thỏa thuận sẽ "nổ ra" và đẩy Việt Nam lên đầu danh sách các thị trường mới nổi thu hút đầu tư nước ngoài”, chuyên gia Pickering cho biết thêm .

Nhiều cạnh tranh hơn có nghĩa là nhiều giao dịch hơn và một thị trường lớn hơn với nhiều lựa chọn hơn. Tất cả những yếu tố này đã đưa Việt Nam trở thành “kỷ lục gia” của khu vực CLMV, chuyên gia Durke khẳng định.

Campuchia là một lựa chọn thay thế cho những nhà đầu tư yêu thích Mayanmar

Obor Capital có trụ sở tại Phnom Penh đã đầu tư vào năm doanh nghiệp Campuchia và một công ty Việt Nam đang hoạt động tại Việt Nam và Lào, đang đặt cược vào Campuchia như một điểm đến đầu tư ưa thích của mình.

Durke kỳ vọng Campuchia sẽ viết nên một câu chuyện tương tự như Việt Nam.

Campuchia có thể thu hút thêm một số vốn, đặc biệt là cho các giao dịch trong khoảng 500.000 đến 3 triệu USD, Durke cho biết.

Ông nói: “Xem xét các đặc điểm khiến Myanmar trở nên hấp dẫn đối với các nhà đầu tư, tôi nghĩ Campuchia là nơi giống với Myanmar nhất".

Cho đến nay, Campuchia đã chứng kiến ​​hầu hết các khoản đầu tư vào lĩnh vực bất động sản và cơ sở hạ tầng, trong khi đầu tư vào lĩnh vực tiêu dùng và công nghệ không theo kịp tốc độ tăng trưởng kinh tế của đất nước.

Kinh tế Campuchia đã tăng trưởng với tốc độ trên 7% kể từ năm 2011 và tỷ lệ người sống trong cảnh nghèo đói đã giảm hơn một nửa trong thập kỷ qua, theo Chương trình Phát triển Liên hợp quốc (UNDP).

Vương quốc này đã đặt mục tiêu trở thành một quốc gia có thu nhập trên trung bình vào năm 2030 và quốc gia có thu nhập cao vào năm 2050.

Công nghệ kỹ thuật số trong phần lớn các doanh nghiệp Campuchia (trên 90%) vẫn ở mức cơ bản, UNDP cho biết trong một báo cáo tháng 8 năm 2020.

Nhưng nền kinh tế đang phát triển của đất nước với dòng vốn FDI ngày càng tăng và dân số trẻ sẽ tạo ra cơ hội khai thác cho các công nghệ mới và điều này sẽ giúp đạt được mục tiêu GDP của nước này.

Tuy nhiên, Vulpes Investment Management tỏ ra nghi ngờ về tiềm năng của Campuchia do thị trường nhỏ hẹp.

Lào thậm chí còn nhỏ hơn, và “khó có thể tưởng tượng các công ty cây nhà lá vườn ở đó có thể mở rộng quy mô để tạo ra lợi nhuận giống như việc đầu tư mạo hiểm”, báo cáo của Vulpes Investment Management cho biết thêm.

Tuy nhiên, khi DFI có thể rút khỏi Myanmar, Campuchia có thể sẽ nhận được nhiều vốn hơn từ các nhà đầu tư này, theo Durke.

“Các thị trường cận biên như Campuchia vẫn còn rất mới đối với đầu tư tư nhân và đầu tư mạo hiểm, vì vậy việc đầu tư vào đây là đầu tư cho tương lai. Và nó có một lợi thế lớn là trở thành người đầu tiên tham gia thị trường này và nhận được mức định giá hấp dẫn", Durke nhận định.

Trong khi đó Giám đốc điều hành Joshua Morris quỹ của các nhà đầu tư mới nổi (EMIA) cho biết họ có nhiều hợp đồng chủ lực trong số các hợp đồng ở Campuchia và cho biết đã nhìn thấy lợi nhuận từ các đối tác hiện tại và những đối tác có giới hạn trong tương lai.

Nguồn vốn, vấn đề gây khó cho thị trường cận biên của Campuchia

EMIA được biết đến như là quỷ tài chính lớn thứ 3 ở Campuchia, đang đặt mục tiêu đạt 120 triệu USD và sẽ công bố khi hết quý đầu tiên của năm 2021.

Mô hình đầu tư mạo hiểm và cổ phần tư nhân tiêu chuẩn rất khó thực hiện ở các thị trường cận biên vì nó đòi hỏi một cấu trúc quỹ kiên nhẫn hơn.

Durke nói: “Nếu bạn tổ chức một đợt sale off, thay vì giữ và phát triển các công ty trong một đến ba năm nữa, bạn có thể sẽ bán những gì có thể là tốt nhất của công ty. Đối phó với rủi ro ở các nước CLMV không phải là về công nghệ hoặc đưa sản phẩm ra thị trường. Đó là một loại rủi ro khác, bạn phải có khả năng tìm đủ nguồn sản phẩm tốt và khuôn khổ pháp lý", Durke nói.

Morris chỉ ra rằng, chi phí trả trước cao, thị trường tương đối nhỏ hơn so với các thị trường khác của ASEAN là lý do tại sao có ít công ty hoạt động trong các thị trường biên giới này.

Điều đó giải thích tại sao nhiều DFI, vốn có mức độ rủi ro cao hơn trong khu vực, tham gia với tư cách là đối tác hạn chế trong quỹ CLMV so với các nhà đầu tư khác.

DFI cũng có kiến ​​thức và mạng lưới tại các thị trường này.

Cuối cùng, đại diện quỹ FMO kết luận: “Nhiệm vụ của chúng tôi là phù hợp với nhu cầu của các doanh nhân mà chúng tôi trao quyền".