Vì sao Việt Nam nằm trong số các quốc gia thua thiệt trên thị trường cà phê?

Khi các quán cà phê và căn tin văn phòng đóng cửa trên toàn thế giới do đại dịch COVID-19, người trồng cà phê đã lo ngại năm 2020 là một năm khó khăn cho việc kinh doanh.

Tuy nhiên, lĩnh vực này đã được cứu sống nhờ sự hợp lực giữa tiêu dùng gia tăng, giá tốt và sản lượng nhiều hơn dự kiến ở một số quốc gia.

Thời kỳ giá cà phê thấp hơn vì cung vượt cầu

Cũng giống như các cuộc gặp gỡ và các cuộc họp kinh doanh, cà phê cũng bị giới hạn trong không gian gia đình trong phần lớn năm 2020, vì hàng triệu người phải làm việc tại nhà.

Và khi mọi người trở thành nhân viên pha chế cà phê cho riêng mình, doanh số bán cà phê tại siêu thị đã phần nào bù đắp cho cà phê mang đi và cà phê pha sẵn, với tổng doanh thu toàn cầu giảm 2,4%. Một con số thấp hơn dự kiến, mặc dù cà phê cũng bị ảnh hưởng bởi các lệnh cấm bay làm gián đoạn nghiêm trọng việc di chuyển và thu hoạch.

Theo Tổ chức Cà phê Quốc tế (IOC) tại London, khoảng 168,68 triệu bao hạt đã được thu hoạch trong "năm cà phê" kéo dài từ tháng 10/2019 đến tháng 9/2020.

Con số này cao hơn một chút so với 164,53 triệu bao hạt cà phê bị dập tắt so với cùng kỳ - năm thứ ba liên tiếp sản xuất vượt mức tiêu thụ.

IOC cho biết, sản lượng toàn cầu dự kiến ​​tăng 1,9% trong năm 2020-2021 sẽ vượt quá 5,27 triệu bao. Tuy nhiên, lượng tiêu thụ đồ uống tại nhà có thể vẫn thấp hơn bình thường.

Với cung nhiều hơn cầu, điều này có thể dẫn đến một thời kỳ giá thấp hơn, bị ảnh hưởng bởi các dự đoán thu hoạch và đầu cơ tương lai.

Việt Nam không được hưởng lợi từ các điều kiện thương mại cà phê năm 2020

Khi lượng tiêu thụ và xuất khẩu cà phê giảm do hạn chế dịch bệnh toàn cầu, thu nhập của người trồng cà phê thay đổi đáng kể, tùy thuộc vào tỷ giá hối đoái của quốc gia họ với đồng USD.

Giá cà phê quốc tế cũng là một yếu tố liên quan. Cà phê arabica, giống cà phê phổ biến nhất thế giới, được giao dịch trên Sàn giao dịch chứng khoán New York ở mức trung bình 1,10 USD/pound. Đây được xem là một sự cải thiện đáng kể, vì trong năm 2019 nó được giao dịch ở mức dưới 1USD.

Brazil, nước xuất khẩu cà phê lớn nhất thế giới, đã thắng lớn trong năm 2020 nhờ 2 yếu tố. Đầu tiên là sản lượng cà phê cao hơn. Thứ hai là đồng real giảm giá 29%. Cả 2 yếu tố này đã khiến sản phẩm cà phê của Brazil rẻ hơn và thúc đẩy nhu cầu.

Tại Colombia, nhà sản xuất cà phê lớn thứ ba thế giới, khoảng 540.000 gia đình trồng cà phê được hưởng lợi từ việc đồng peso giảm giá 4,7%, mặc dù xuất khẩu giảm.

Theo Liên đoàn Cà phê Colombia, sản lượng cà phê của nước này cũng giảm nhưng giá trị vụ thu hoạch năm 2020 của Colombia là khoảng 9.000 tỷ peso (2,6 tỷ USD). Đây là con số cao nhất trong 20 năm và tăng 25% so với năm 2019.

Nhà kinh tế kiêm nhà nghiên cứu Rodolfo Suarez thuộc Đại học Quốc gia Colombia cho biết: “Giá cà phê luôn biến động, có thể thay đổi rất nhiều và rất nhanh nhưng năm 2020 là một điều phi thường đối với mức giá hiện tại, mà không phải là một điều kỳ diệu”.

Trên các sàn giao dịch New York và London, các hợp đồng tương lai đối với cà phê được thương lượng, đảm bảo giá cho nhà sản xuất tại thời điểm giao hàng. Tuy nhiên, giá cả lại phụ thuộc vào các nhà môi giới, những người tạo ra lợi nhuận hàng tỷ đô la cho các nhà đầu tư. Trong khi đó, nhiều người trồng cà phê phải sống trong cảnh nghèo đói.

Theo Fernando Morales-De La Cruz của nhóm vận động Cafe for Change: “Giá cà phê năm 2020 tính theo giá thực thấp hơn gần 70% so với giá cà phê năm 1983, khi đó là 1,40 USD".

Sau cùng, Việt Nam, một quốc gia chuyên sản xuất cà phê robusta, lại không được hưởng lợi từ các điều kiện thương mại vào năm 2020.

Carlos Mera, một nhà phân tích của Rabobank ở London, nói với AFP rằng, thu hoạch cà phê của Việt Nam thấp hơn dự kiến. Và nhờ có đồng tiền do nhà nước kiểm soát,  cà phê đã không mất giá bất chấp đại dịch COVID-19.

Ngoài ra, “giá cước vận tải biển từ Việt Nam gần như tăng gấp ba lần”, ông nói thêm.

Sản lượng cà phê năm 2021 được dự đoán sẽ thấp hơn

Mera nói: “Năm 2020 đặc biệt tốt cho Brazil, nhưng không tốt cho các nước khác về sản xuất".

Brazil củng cố vị trí là nhà xuất khẩu cà phê lớn nhất thế giới với sản lượng thu hoạch kỷ lục 63 triệu bao 60kg (132 pound), nhiều hơn 27% so với năm 2019, theo National Supply Company.

Gần 80% cà phê Brazil thuộc giống Arabica, được coi là chất lượng cao hơn Robusta.

Trong khi đó, hầu hết các nước khác có sản lượng cà phê thấp hơn. Đối với khoảng 20 quốc gia sản xuất cà phê ở Châu Phi, nơi Ethiopia là nước trồng cà phê lớn nhất cho đến nay, 2020 là một năm đầy thăng trầm.

Nhà phân tích Mera cho biết, châu lục này "rất ổn định vì có khoảng cách rất xa giữa các quốc gia, các vùng khí hậu khác nhau, họ không bị ảnh hưởng nhiều bởi giá cả (biến động) do sản xuất rộng rãi hơn và chi phí phân bón thấp hơn".

Mera dự đoán rằng, Brazil và Việt Nam sẽ có thu hoạch nhỏ hơn vào năm 2021, do thời tiết khô hạn. Sản lượng thấp hơn của Brazil có thể mang lại lợi ích cho các đối thủ cạnh tranh như Colombia, Ethiopia và các nước ở Trung Mỹ.

Chia sẻ Chia sẻ

Chia sẻ

Lưu tin