Vì sao tỷ phú Abramovich có vai trò quan trọng trong đàm phán hòa bình giữa Nga và Ukraina?

Trong những nhiệm kỳ đầu tiên của Putin, Abramovich đã cai quản vùng Chukotka, một vùng đất ở Siberia lạnh giá với dân số chưa đến 50.000 người – ít hơn số ghế trong những sân vận động mà Chelsea - câu lạc bộ bóng đá đang chơi ở Premier League mà ông mua vào năm 2003 - chơi.

Abramovich đã quyết định bán câu lạc bộ Chelsea vào đầu tháng này sau khi London và Liên minh châu Âu đóng băng tài sản của ông do có quan hệ thân cận với Tổng thống Nga Vladimir Putin.

Hôm thứ Ba, Abramovich được nhìn thấy đang tham gia các cuộc đàm phán hòa bình giữa Moscow và Kyiv, hơn một tháng sau khi Nga xâm lược Ukraina, tại Istanbul. Tại đây, ông Abramovich cũng đã gặp Tổng thống Recep Tayyip Erdogan, người đứng ra bảo trợ cho cuộc đàm phán.

Cuộc gặp diễn ra vài ngày sau những tuyên bố chưa được xác minh về việc ông bị đầu độc. Theo Wall Street Journal, Abramovich và ít nhất hai thành viên cấp cao của phái đoàn Ukraina bị cho là bị đầu độc với việc chảy nước mắt liên tục, da mặt và tay bị bong tróc. Tuy nhiên, tuyên bố đó nhanh chóng bị Hoa Kỳ và các quan chức Ukraina bác bỏ.

Ông Gennady Gudkov, một nhà lãnh đạo đối lập người Nga lưu vong, người đã phục vụ ba nhiệm kỳ trong Duma Quốc gia- tức Hạ viện Nga, nói với Al Jazeera rằng: “Ông ấy có một sự tinh tế tuyệt vời khi nhìn thấy tương lai, ông ấy có một điều rất đặc biệt đó là khả năng dự đoán được vấn đề”.

Ukraina được cho là có cái nhìn tích cực về Abramovich.

Tờ Wall Street Journal đưa tin vào ngày 23/3 rằng, TT Zelenskyy đã đặc biệt yêu cầu Tổng thống Mỹ Joe Biden không đưa Abramovich vào danh sách các nhà tài phiệt Nga bị trừng phạt vì ông ta “có thể chứng tỏ tầm quan trọng như một người đồng hành với Nga trong việc giúp đàm phán hòa bình”.

Tờ báo trích dẫn từ những người được cho "những người có hiểu biết" về cuộc điện thoại giữa TT Zelenskyy và TT Biden diễn ra vào đầu tháng Ba.

Đại diện báo chí của TT Zelenskyy không bình luận về sự tham gia của Abramovich trong các cuộc đàm phán.

Trong khi nhà lãnh đạo Ukraina có thể hiểu vai trò của Abramovich thì một số người vẫn bối rối trước sự xuất hiện của ông tại các cuộc đàm phán.

“Đây là một điều hoàn toàn bất ngờ. Tôi thậm chí không biết phải nói gì ”, một chính trị gia thuộc đảng Servant of the People của TT Zelenskyy nói.

Câu trả lời có thể nằm ở quyết định mà ông đưa ra vào cuối những năm 2000 khi nhiệm kỳ Thống đốc Chukotka của Abramovich kết thúc.

Abramovich đã chọn cách tách mình khỏi Điện Kremlin trong khi một số tỷ phú vẫn ở lại Nga và tham gia vào các dự án kinh tế của Putin nhằm chuyển đổi nền kinh tế thông qua sự kiểm soát chặt chẽ hơn của chính phủ.

“Ông ấy không hòa nhập sâu vào các hành động chính trị của Putin. Ông ấy tách mình ra khỏi các nhà tài phiệt Nga khác, cố gắng tạo dựng tên tuổi và hình ảnh cho mình ở nước ngoài”, Gudkov nói.

Mặc dù những nỗ lực ấy không cản trở được các lệnh trừng phạt nhưng chúng đã giúp Abramovich được coi là nhân vật được cả hai bên tin tưởng.

“Abramovich là cầu nối giữa giới tinh hoa phương Tây và Nga”, Aleksey Kushch, một nhà phân tích ở Kyiv, nói.

Ngoài ra, Aleksey Kushch còn cho rằng, các nhà tài phiệt khác của Nga - bao gồm cả những người theo chủ nghĩa phương Tây hóa hoặc "những người theo chủ nghĩa dân tộc bảo thủ - đều không tin tưởng vào Nga hoặc Ukraina.

Nhưng “Abramovich phù hợp với tất cả mọi người”, Kushch nói.

Ngay cả những kẻ thù chính trị lâu năm của Abramovich cũng thừa nhận khả năng điều hướng của ông trong các cuộc đàm phán phức tạp nhất.

Alexander Korzhakov, cựu Giám đốc an ninh của cố Tổng thống Yeltsin, người có mâu thuẫn với Abramovich vào cuối những năm 1990, nói với truyền thông vào năm 2018 rằng, điều khiến Abramovich thú vị là tài tổ chức các kế hoạch tài chính mờ ám.

“Nhưng trong số các doanh nhân, Abramovich luôn được tôn trọng - ông ấy giữ lời và không bao giờ cướp của bất cứ ai thứ gì”, ông Korzhakov nói.

Mặc dù được biết đến với kỹ năng trung gian của mình, nhưng lịch sử cá nhân của Abramovich lại có nhiều bi kịch và thành công. Ông bà ngoại của ông là những người Do Thái chạy trốn khỏi Ukraina thời còn thuộc Liên Xô sang Nga trong Thế chiến thứ hai, nhưng cả hai đều qua đời khi ông lên 3 tuổi.

Khi còn là một thiếu niên, ông là một người bán đồ chơi bằng nhựa trên đường phố ở Moscow và sau đó trở thành một trong những người đàn ông giàu nhất nước Nga với sở thích về dầu mỏ.

Ông duy trì quan hệ với các doanh nhân người Do Thái gốc Ukraina - và có thể liên hệ với Tổng thống Volodymyr Zelenskyy, người xuất thân từ một gia đình Do Thái nói tiếng Nga.

Tuy nhiên, ít nhất một trong những giao dịch của ông với các doanh nhân Ukraina đã sai lầm khủng khiếp - sai đến mức không ai khác ngoài Putin đề cập đến nó.

Năm 2014, Tổng thống Nga tuyên bố rằng nhà tài phiệt người Ukraina Ihor Kolomoisky đã “lừa đảo” Abramovich “hai hoặc ba năm trước”.

“Họ đã ký một số thỏa thuận, Abramovich đã chuyển vài tỷ USD, trong khi người này không bao giờ giao hàng và bỏ túi tiền”, Putin nói trong một cuộc họp báo. “Nhân tiện, tôi không biết liệu ông ấy (Abramovich) có lấy lại được tiền hay không và liệu thỏa thuận đã kết thúc hay chưa”, TT Putin nói thêm.

Ấn phẩm Anticor của Ukraine chuyên đưa tin về tham nhũng cho rằng thương vụ mà Putin nói đến là nỗ lực của Abramovich để mua 5 nhà máy từ Kolomoisky vào năm 2007.

TT Zelenskyy, một trong những diễn viên hài và nhà sản xuất truyền hình thành công nhất của Ukraina trước khi vươn lên vị trí quyền lực, cũng có mối quan hệ chặt chẽ với Kolomoisky.

Trong nhiều năm, nhóm của TT Zelenskyy đã chạy một chương trình truyền hình trên kênh truyền hình do Kolomoisky kiểm soát, và chiến dịch tranh cử tổng thống của Zelenskyy đã được tất cả các phương tiện truyền thông thân thiện với Kolomoisky ủng hộ.

Tuy nhiên, tất cả đều dần bị loại bỏ và điều đã giúp Zelenskyy nâng cao xếp hạng của mình như một nhà vô địch chống tham nhũng.