Vì sao nông dân Việt vẫn e ngại với bắp biến đổi gen?

Bà Aruna Rachakonda, Tổng Giám đốc công ty Deklb Việt Nam (Monsanto) cho biết, sau 3 năm Deklb triển khai bắp GMO tại Việt Nam hiện có  hơn 125.000 nông dân đã lựa chọn giống bắp này với mực địch cải thiện năng suất thu nhập canh tác lên 20—30%. Đại diện Deklb đưa ra dự báo sẽ còn tăng trong những năm tới.

Nhìn vào số lượng nông dân trồng bắp GMO nhiều người nghĩ là rất đông đảo, tuy nhiên tại Việt Nam phần lớn là nông hộ có diện tích canh tác nhỏ nên diện tích cây trồng này vẫn còn hạn chế.

Theo báo cáo của Cục Trồng trọt, Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, sau gần 4 năm cấp phép, diện tích canh tác giống cây này tăng đều qua từng năm, từ 12,5ha năm 2015 lên khoảng 28,1 ngàn ha năm 2017, dù vậy tỷ lệ ứng dụng ngô biến đổi gen tại Việt Nam được đánh giá là chưa cao.

Bắp biến đổi gen đang được phổ biến tại Việt Nam.

Năm ngoái, lượng hạt giống bắp GMO đã cung cấp ra thị trường Việt Nam khoảng hơn 200 tấn tương ứng với diện tích trồng khoảng 100.000 ha. Nếu tính thời gian ba năm bắp biến đổi gen của Monsanto được bán đại trà cho người dân sử dụng đến nay thì diện tích này dường như vẫn không được nông dân chào đón. Bất kể nhà cung ứng giống, thuốc trừ sâu này dành hàng loạt những ưu đãi cho nông dân khi bắt đầu trồng bắp GMO.

Nông dân tại nhiều vùng trồng bắp được các doanh nghiệp cung ứng giống bắp biến đổi gen, thuốc bảo vệ thực vật… dành rất nhiều những ưu đãi về giống, kỹ thuật canh tác nhằm đẩy mạnh diện tích trồng loại cây này.

Dù vậy những lo ngại về nguy cơ nông dân lệ thuộc vào các hãng cung cấp hạt giống hay mức độ an toàn cho người tiêu dùng, ảnh hưởng đến hàng nông sản, thực phẩm xuất khẩu… vẫn khiến nông dân nhiều nơi chưa sẵn sang chuyển sang sử dụng giống bắp này.

Trong khi những người có khuynh hướng chống phổ biến bắp biến đổi gen tại Việt Nam ngày càng đông đảo hơn. Phần lớn là phụ nữ, họ tập hợp nhau thành các hội nhóm, diễn đàn và sinh hoạt trao đổi thông tin trên các mạng xã hội.

Họ chỉ ra mô tip quen thuộc giống bắp biến đổi gen thường được nông dân các nước chấp nhận cho thương mại hóa đón nhận trong thời gian đầu bởi có nhiều ưu điểm hơn hẳn so với bắp thường ở khả năng kháng sâu bệnh, kháng thuốc trừ cỏ.

Nhưng sau đó, khi mà đã trồng đại trà thì những ưu việt đó dần biến mất. Thay vào đó, là sự phụ thuộc vào các nhà bán giống, thuốc trừ sâu.. và những nhà cung ứng những sản phẩm này tha hồ tăng giá. Nhiều trường hợp nông dân ở Ấn Độ vỡ nợ, tự tử… vì trồng bắp, bông hay một số loại cây trồng GMO vì theo đuổi loại cây trồng này.

Người người tiêu dùng hiện vẫn còn e dè đối với sản phẩm từ cây trồng GMO ảnh hưởng tới sức khỏe của vật nuôi, môi trường xung quanh và đến sức khỏe con người. Không chỉ nguy cơ từ những cây đã được chuyển gen mà cả những loại thuốc bảo vệ thực vật có thể có nguy cơ gây ung thư trong đó có chất glyphosate thường được bán kèm với giống cây trồng này.

Bất cứ một thông tin khoa học nào phản biện về tác hại của cây trồng biến đổi gen xuất hiện một thời gian sau cũng sẽ có những công trình báo cáo mới bác bỏ. Tuy nhiên, những người chống cây trồng GMO lại chỉ ra rằng, nhiều báo cáo nghiên cứu khoa học lại được chính các doanh nghiệp cung ứng giống cây GMO tài trợ hoặc đứng ra tổ chức nghiên cứu.

Theo thông tin từ tổ chức CropLife (một tổ chức quốc tế hoạt động về ứng dụng khoa học vào nông nghiệp) Việt Nam, tính đến năm 2017, có 24 quốc gia trên thế giới cho phép canh tác cây trồng biến đổi gen. Ngoài ra, có 43 quốc gia khác đang sử dụng cây trồng biến đổi gen làm nguyên liệu thức ăn chăn nuôi và thực phẩm.

Số liệu cho thấy, vẫn còn quá nhiều quốc gia chưa sẵn sàng cho loại cây trồng này phổ biến.