Vì sao Amazon chi đến 5 tỷ USD phóng hàng ngàn vệ tinh để cung cấp internet tốc độ cao?

Amazon đang lên kế hoạch phóng hàng ngàn vệ tinh lên vũ trụ theo một sáng kiến ​​mới có tên Project Kuiper, công ty sẽ đưa 3.236 vệ tinh lên quỹ đạo để cung cấp internet tốc độ cao cho bất kỳ nơi nào trên toàn cầu. Mặc dù Amazon không tiết lộ thời gian và chi phí cụ thể để triển khai mạng lưới, đề xuất ban đầu này của Amazon tương tự như bốn công ty khác trong ngành xây dựng và phóng các vệ tinh internet tốc độ cao, đặc biệt là SpaceX của Elon Musk.

"Internet toàn cầu là một cơ hội lớn, đặc biệt đối với một công ty như Amazon có sẵn dịch vụ điện toán đám mây", nhà phân tích Sam Korus của ARK Invest nói với CNBC.

"Kế hoạch toàn cầu hoá Internet của Amazon được công ty lặng lẽ triển khai trong tuần này có thể là một cuộc cách mạng", một chuyên gia vũ trụ cho biết. Hơn 10 chuyên gia ngành vũ trụ đã nói chuyện với CNBC về đề xuất của Amazon trong điều kiện ẩn danh, do quan hệ đối tác hoặc cạnh tranh với các dự án không gian của Bezos. Những chuyên gia này có kinh nghiệm trong toàn bộ chuỗi cung ứng của doanh nghiệp vũ trụ - từ chế tạo tên lửa đến vệ tinh vận hành và quá trình sản xuất.

"Chúng tôi đã biết từ lâu rằng có một phần đáng kể dân số không liên kết với nhau", Chad Anderson, CEO của công ty đầu tư mạo hiểm Space Angels, nói với CNBC. "Đã có rất nhiều giá trị trong việc kết nối những người này với nền kinh tế toàn cầu."

Kế hoạch triển khai tiếp thị internet có vẻ giống với những người tiền nhiệm, như SpaceX với mạng "Starlink" và OneWeb được SoftBank hỗ trợ, chủ yếu tập trung vào cơ hội kết nối mạng ở nông thôn. Amazon không khác lắm về vấn đề đó. Công ty cho biết trong một tuyên bố rằng họ cũng muốn cung cấp "kết nối với các cộng đồng không được kết nối với mạng internet trên toàn thế giới." Nhưng sản phẩm của Bezos có thể rộng hơn nhiều, theo Korus và Anderson.

"Nếu tất cả mọi người trên thế giới đều tiếp cận được interet, thì bạn sẽ được tăng gấp đôi số lượng khách hàng cho các dịch vụ thương mại điện tử, đám mây, internet và bất kỳ nghành công nghiệp nào khác mà Amazon muốn làm", Korus nói.

"Bạn có thể thấy động cơ lợi nhuận rõ ràng ở đây cho Amazon: 4 tỷ khách hàng mới", Anderson nói thêm.

Khách hàng

Động thái từ Amazon đã khiến một số người ngạc nhiên, vì nó "đến từ Amazon chứ không phải Blue Origin, dự án không gian "con cưng" của Bezos", Korus nói. Mặc dù Blue Origin do tư nhân nắm giữ cũng thuộc sở hữu hoàn toàn của Bezos, ông chỉ nắm giữ khoảng 12% cổ phần của Amazon. 

Điều này có nghĩa là, vì Blue Origin đã được phép tiến bộ ổn định hơn, liên doanh vệ tinh đang được xây dựng bởi Amazon sẽ được hiển thị kết quả cho các cổ đông. Nhưng Korus không nghĩ rằng đó sẽ là một vấn đề đối với Amazon, công ty đã hợp tác với hệ thống vệ tinh Iridium để sử dụng các vệ tinh này cho mạng Amazon Web Services (AWS) nhằm triển khai các ứng dụng Internet of Things (IoT).

"Kết nối dễ tiếp cận, đáng tin cậy, nhanh và độ trễ thấp sẽ xúc tác cho sự ra đời của các công ty và sản phẩm truyền thông tương tác, trò chơi và thương mại điện tử mới mà không có ở bất cứ nơi nào ngoài những nơi phát triển", Shahin Farshchi, nhà đầu tư không gian và đối tác tại Lux Capital, nói với CNBC.

Vị chuyên gia nghĩ rằng tầm với của Amazon - đôi khi được gọi là "hiệu ứng Amazon" - là một yếu tố bổ sung. Điều này làm cho một mạng lưới vệ tinh "chỉ là một phần khác trong kinh doanh hậu cần của họ".

Bezos đã có nhiều yếu tố sẵn sàng để biến mạng lưới này thành hiện thực. Ví dụ, một trong những thách thức là cơ sở hạ tầng mặt đất. Vào tháng 11, Amazon đã công bố AWS Ground Station: Một đơn vị kinh doanh mới sẽ xây dựng 12 cơ sở vệ tinh trên khắp thế giới, cung cấp liên kết quan trọng cần thiết để truyền dữ liệu đến và đi từ các vệ tinh trên quỹ đạo.

Đối thủ cạnh tranh

"Không phải ngẫu nhiên mà bạn thấy tất cả các công ty đột nhiên nhắm đến cơ hội này", Korus nói.

OneWeb, SpaceX, Telesat, Boeing và giờ là Amazon là những công ty lớn đang phát triển mạng internet với hàng trăm hoặc hàng nghìn vệ tinh. Cuộc đua vào không gian cho các mạng băng rộng là "cơn sốt vàng ngày nay", một chuyên gia theo dõi thị trường cho biết .

"Chắc chắn sẽ có một người chơi thắng, nhưng tôi sẽ không cá đó là Bezos", ông nói thêm.

"Về cơ bản, ônh ấy đến, dưới giá mọi người, sở hữu thị trường và sau đó tăng giá", Anderson nói.

Trước thông báo của Amazon, Anderson tin rằng Starlink là người nổi bật trong số các công ty internet vệ tinh ổn định. "Họ chắc chắn là người đi đầu", Anderson nói. 

Nhưng bây giờ Amazon đã đến, cho thấy những người khác đang "bắt đầu hiểu những gì Musk đang làm và nhận ra giá trị đằng sau nó", nhà đầu tư không gian Francois Chopard nhận định.

SpaceX là công ty đầu tiên phóng vệ tinh thử nghiệm trong số 5 công ty mạng vũ trụ, nhưng công ty của Musk vẫn đang đối mặt với một số thách thức chính. Một chuyên gia suy đoán rằng SpaceX có thể đấu tranh để tăng vốn cần thiết cho Starlink, do các cam kết của công ty. Một chuyên gia khác chỉ ra rằng phần lớn lực lượng vệ tinh của SpaceX có trụ sở tại Seattle, Washington - sân sau của Bezos. Amazon sẽ "có thể thuê rất nhiều kỹ sư của Starlink," vị chuyên gia này cho biết.

Hơn nữa, một quan chức trong ngành nhấn mạnh rằng khả năng của Amazon "kết hợp truy cập internet với các dịch vụ khác có ý nghĩa hơn" so với mạng băng thông rộng độc lập, người này nói. Điều thứ hai cũng không phải là một ý tưởng mới, vì nhiều người trong ngành vũ trụ đã đưa ra giả thuyết và thậm chí đã cố gắng xây dựng một mạng lưới như thế này trong vài thập kỷ qua.

Động cơ lợi nhuận của Amazon rất rõ ràng và đây không phải là một trong những công ty được gọi là "FANG", cụ thể là "Google và công ty còn lại là Facebook", Anderson nói. Tất cả trừ Netflix hiện đã lý thuyết hóa dịch vụ internet từ trên cao. Nhưng những nỗ lực đó "chưa thành công hoặc đang bị trì hoãn", Anderson nói thêm.

Khi nghĩ về điều này có ý nghĩa gì với những người chơi "FANG" khác, một chuyên gia khác cho biết họ "mong đợi hai người chơi lớn hơn sẽ xuất hiện trong một hoặc hai năm tới". Mặc dù người này từ chối chỉ định các tên các công ty sẽ tham gia hệ thống các vệ tinh internet, họ đã lưu ý rằng những người chơi khác này sẽ "gần với kế hoạch của Amazon hơn", về mặt ứng dụng.

Tại thời điểm này, mạng lưới của Musk có cạnh tranh trực tiếp với Bezos hay không để giành thị phần, vì một số chuyên gia lưu ý rằng Bezos tập trung nhiều vào các cơ hội hơn so với đối thủ.

Vì lợi ích chiếm lĩnh không gian của họ, đây có thể là cuộc cạnh tranh trực tiếp tiếp theo giữa Musk và Bezos. Cả hai đã phát triển các tên lửa có thể tái sử dụng, cũng như các hệ thống để đưa con người lên vũ trụ.

Chi phí

Đây là một con đường dài và khó đi vào quỹ đạo cho bất kỳ dự án vệ tinh nào. Hoặc như nhiều giám đốc điều hành nói: "Chiếm lĩnh không gian rất khó khăn."

Một trong những ẩn số chính cho đề xuất của Amazon là tổng chi phí của mạng lưới.

"Nếu họ theo đuổi mạnh mẽ điều này thì họ sẽ cần rất nhiều vốn, nhưng Amazon luôn sẵn sàng chi cho sự phát triển trong tương lai", Korus nói.

Amazon có thể đã bắt đầu quá trình xây dựng các vệ tinh, nhưng  trong tuyên bố hôm 4/4, công ty cho biết họ có vẻ "mong muốn được hợp tác sáng kiến ​​này với các công ty có chung tầm nhìn". Các quan chức trong ngành, cũng như Korus và Anderson, đã tranh cãi về việc Amazon có mang quy trình nội bộ này chia sẻ với công ty khác hay không. SpaceX đang sản xuất các vệ tinh của riêng mình, trong khi OneWeb đang hợp tác với Airbus trong một liên doanh để xây dựng mạng lưới của mình.

Korus ước tính SpaceX sẽ chi 1 triệu USD cho mỗi vệ tinh, tương đương với chi phí của OneWeb. Korus và bốn chuyên gia không gian khác tin rằng mạng của Amazon vì thế sẽ có giá từ 3 tỷ đến 4 tỷ USD, trong khi chuyêng gia khác nói rằng "sẽ không gây sốc nếu phải trả ít nhất 5 tỷ USD. Một lần nữa, Blue Origin có thể giúp giảm bớt những áp lực đó.

"Nếu bạn tình cờ sở hữu một công ty phóng tên lửa thì bạn có một chút lợi thế", một chuyên gia cho biết.

Nhưng Korus lưu ý rằng tổng chi phí ít quan trọng hơn, do các dự án không gian được biết đến với chi phí vượt mức. Và tiền bạc vào dự án này không quan trọng.

Thời gian có thể quan trọng hơn và có khả năng tốn kém hơn. Ước tính từ cả các nhà phân tích và chuyên gia sẽ dao động từ 5 năm đến 8 năm, với nhiều biến số ở giữa.

"Tôi sẽ nghĩ rằng khoảng thời gian 10 năm có lẽ là những gì chúng ta đang nói ở đây", George Nield, cựu lãnh đạo đơn vị vũ trụ của FAA, nói với CNBC. Nield nói thêm rằng khung thời gian có thể ngắn hơn, vì thế hệ các công ty vũ trụ mới đã thể hiện khả năng hoàn thành mọi việc nhanh hơn các chương trình hàng không vũ trụ truyền thống.