Vắc xin COVID-19 ‘Sputnik V’ của Nga nhiều hứa hẹn nhưng liệu đã yên tâm?

Hôm 11/8, ông Putin cho biết các viên chức y tế Nga đã phê duyệt loại vắc xin COVID-19 đầu tiên trên thế giới, đồng thời cho biết thêm rằng một trong những người con gái của ông đã tiêm loại vắc xin này.

Các thử nghiệm lâm sàng của loại vắc xin này đã được hoàn thành trong vòng chưa đầy hai tháng và giai đoạn 3 thử nghiệm sẽ bắt đầu vào thứ Tư, ngay cả khi Nga đưa ra kế hoạch “phát hành rộng rãi” cho công chúng. Các viên chức Nga cho biết họ hy vọng sẽ sớm bắt đầu tiêm chủng cho mọi người bằng loại vắc xin mà họ đặt tên là "Sputnik V," được đặt cho vệ tinh đầu tiên trên thế giới được phóng vào năm 1957, theo Wall Street Journal.

Một nhà khoa học chuẩn bị mẫu vắc xin COVID-19 tại phòng thí nghiệm của công ty công nghệ sinh học BIOCAD tại Nga, vào ngày 11/6. Ảnh: Reuters.

“Theo những gì tôi biết, một loại vắc xin ngừa COVID-19 mới đã được đưa ra hôm 11/8, lần đầu tiên trên thế giới”, ông Putin cho biết tại cuộc họp với các thành viên chính phủ, RIA Novosti đưa tin. “Mặc dù tôi biết rằng nó hoạt động khá hiệu quả, nó tạo thành một hệ miễn dịch ổn định và tôi xin nhắc lại, đã vượt qua tất cả các kiểm tra cần thiết”, ông Putin nói. 

Bộ trưởng Y tế Nga trước đây cho biết họ có kế hoạch tung vắc xin ra công chúng vào tháng 10, theo tờ Journal.

Không chắc chắn 

Tuy nhiên, các chuyên gia y tế cảnh báo rằng nếu không có thử nghiệm lâm sàng giai đoạn 3 quy mô lớn, thì thực sự không biết liệu vắc xin có hoạt động hay không và tác dụng phụ tiềm ẩn của nó đối với công chúng.

Daniel Salmon, giám đốc Viện An toàn vắc xin tại Trường Y tế Công cộng Johns Hopkins Bloomberg cho biết: “Thử nghiệm giai đoạn 3 là rất quan trọng” đối với việc phát triển thuốc và vắc xin. “Liệu tôi có tự tin về sự an toàn và hiệu quả khi không có giai đoạn 3 không? Hoàn toàn không.” 

Theo dữ liệu của Đại học Johns Hopkins, không có “vắc xin nào dành cho virus corona, loại virus đã lây nhiễm cho hơn 20 triệu người trên toàn thế giới và giết chết ít nhất 737.000 người tính đến hôm 11/8”.

Theo Tổ chức Y tế Thế giới, có hơn 150 loại vắc xin đang được phát triển trên toàn thế giới, với 26 loại đã được thử nghiệm trên người.

Một nhà khoa học tại phòng thí nghiệm của công ty công nghệ sinh học BIOCAD. Ảnh Reuters.

Những trở ngại và khó khăn

Loại vắc xin này dường như cũng phải đối mặt với một rào cản khó khăn khi giành được sự chấp thuận của WHO trước khi tổ chức y tế quốc tế mua hoặc giới thiệu cho các quốc gia khác.

Tiến sĩ Jarbas Barbosa, phụ tá giám đốc Tổ chức Y tế Toàn Mỹ của WHO, cho biết trong cuộc họp báo hôm 11/8 rằng: “Bạn không thể sử dụng vắc xin hoặc các loại thuốc hoặc thuốc men mà không tuân thủ tất cả các giai đoạn này. “Hiện WHO đang liên hệ với các cơ quan quản lý ở Nga để nhận thông tin về vắc xin này và chỉ sau khi phân tích tất cả các thông tin, WHO mới có thể đưa ra khuyến nghị.” 

Phát triển, thử nghiệm và xem xét bất kỳ loại vắc xin tiềm năng nào là một nỗ lực lâu dài, phức tạp và tốn kém, thường mất vài tháng hoặc thậm chí nhiều năm. Việc phát triển vắc-xin nhanh nhất từ ​​trước đến nay, cho bệnh quai bị, mất hơn 4 năm trước khi được cấp phép vào năm 1967.

Đội ngũ chuyên gia Nga tiến hành tiêm thử nghiệm vắc xin COVID-19 do nước này sản xuất. Ảnh: Reuters.

Ảnh hưởng đến cơ thể con người

Ngoài ra, các nhà khoa học cảnh báo rằng các câu hỏi vẫn còn tồn tại về tác động ngắn hạn và dài hạn của dịch COVID-19 đối với cơ thể con người. Họ nói rằng nó chỉ mới được phát hiện cách đây 7 tháng và nó chưa được nghiên cứu sâu. 

"Chắc chắn, Nga có các nhà khoa học “phi thường” và là một cường quốc khi nói đến nhiều khía cạnh của khoa học," chuyên gia bệnh truyền nhiễm Isaac Bogoch cho biết. "Mặc dù “không nghi ngờ gì” Nga có thể tạo ra một loại vắc xin an toàn và hiệu quả," Bogoch cho biết ông vẫn nghi ngờ.

Bogoch, giáo sư tại Đại học Toronto, cho biết: “Bạn không thể chỉ bắt đầu tiêm vắc xin cho công chúng.  

Các nhà khoa học tại Viện Dịch tễ học và Vi sinh vật học Gamaleya của Moscow đã sử dụng thử nghiệm kiểu quân sự, đẩy nhanh các đánh giá lâm sàng và thực hiện các biện pháp khác để rút ngắn thời gian cần thiết để phát triển và xem xét vắc xin. 

Dữ liệu minh bạch

Bản đánh giá rút gọn cũng khiến Bộ trưởng Y tế và Dịch vụ Nhân sinh của Mỹ Alex Azar phải cảnh giác.

Ông nói trong một cuộc phỏng vấn trên ABC hôm 11/8: “Chúng tôi cần dữ liệu minh bạch và đó phải là dữ liệu giai đoạn 3 cho thấy vắc xin an toàn và hiệu quả. “Vấn đề không phải là đầu tiên với một loại vắc xin, vấn đề là phải có một loại vắc xin an toàn và hiệu quả cho người dân Mỹ và người dân trên thế giới.”

Các thử nghiệm ở giai đoạn đầu là quy mô nhỏ, thường là thử nghiệm một loại thuốc hoặc vắc xin trên 20 đến 80 tình nguyện viên khỏe mạnh. Các thử nghiệm giai đoạn 3, thường ngẫu nhiên hóa ai được chủng ngừa và ai không, có thể có hàng nghìn người tham gia từ các nguồn gốc khác nhau và cần thiết để giải quyết tận gốc bất kỳ tác dụng phụ tiềm ẩn nào, các chuyên gia y tế cho biết. 

Các công ty dược phẩm Pfizer và Moderna vào tháng trước đều đã bắt đầu các thử nghiệm giai đoạn cuối đối với vắc xin COVID-19 tiềm năng, cả hai đều dự kiến ​​có tới 30.000 người tham gia.

Ảnh minh hoạ.

Cần thử nghiệm ngẫu nhiên

“Quá trình ngẫu nhiên hóa là rất quan trọng. Có những điều bạn biết, như tình trạng sức khỏe tiềm ẩn. Nhưng sau đó, có những thứ mà bạn không biết có thể là một yếu tố, như di truyền, ”Salmon nói. “Khi bạn ngẫu nhiên hóa quy trình, nó sẽ giải quyết vấn đề đó. Bạn có một nhóm so sánh thực sự tốt. ”“Nếu có năm người bị đau tim trong một nhóm, bạn có thể so sánh với nhóm kia,” ông nói thêm. “Một khi vắc xin được cấp phép và sử dụng, việc nghiên cứu sẽ khó hơn vì nó không được ngẫu nhiên hóa”.

Tiến sĩ Scott Gottlieb, cựu ủy viên Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Mỹ, kêu gọi thận trọng về vắc xin COVID-19 của Nga, và nói với CNBC hôm 11/8 rằng ông “chắc chắn không” đưa nó ra ngoài thử nghiệm lâm sàng nơi bệnh nhân được theo dõi chặt chẽ.

Câu hỏi về an toàn

Các nhà nghiên cứu vẫn chưa công bố bất kỳ dữ liệu nào về các thử nghiệm vắc xin cho đến nay, bao gồm thông tin về tính an toàn, hiệu quả hoặc các tác dụng phụ lâu dài có thể xảy ra. Gottlieb người trong hội đồng quản trị của Pfizer nói rằng điều đó sẽ không hay với các nhà quản lý Mỹ.

Ông nói: “Chúng tôi chắc chắn sẽ không cho phép sử dụng vắc xin để phân phối đại trà vào thời điểm này dựa trên dữ liệu chúng tôi có trong tay. “Chúng tôi chỉ không biết liệu vắc xin có an toàn và hiệu quả vào thời điểm này hay không.” 

Quỹ đầu tư trực tiếp của Nga, cho biết hôm thứ 11/8 rằng họ đang hỗ trợ sản xuất vắc xin để bán ra thị trường nước ngoài. Họ cho biết đã có “sự quan tâm đáng kể” từ các quốc gia.