Trung Quốc: Nỗi ám ảnh đeo đẳng về chính sách một con

Khi Trung Quốc áp dụng chính sách một con cách đây 4 thập kỷ, theo Wall Street Journal, các nhà hoạch định chính sách Trung Quốc tin rằng nếu tỷ lệ sinh giảm sâu quá mức, họ có thể đơn giản là đảo ngược quy định là giải quyết được vấn đề. Nhưng thực tế hoàn toàn trái ngược.

"Trong vòng 30 năm nữa, vấn nạn bùng nổ dân số đáng sợ hiện nay sẽ được giải quyết và sau đó chúng ta có thể áp dụng chính sách dân số khác", theo thông điệp mà nhà chức trách Trung Quốc gửi tới giới trẻ năm 1980.

Với số ca sinh giảm dần theo năm tháng, Trung Quốc hiện đang chạy đua theo hướng ngược lại, đóng cửa các phòng khám phá thai và mở rộng dịch vụ giúp các cặp vợ chồng thụ thai. Nhưng rồi Trung Quốc đối mặt một vấn nạn khác. Dù đã kết thúc từ 2016, chính sách một con đã tạo ra hậu quả ngày càng hiển hiện.

Số phụ nữ trong độ tuổi sinh nở của Trung Quốc liên tục suy giảm, trong khi thế hệ trẻ lớn lên là con một ngày càng ngần ngại trước lựa chọn kết hôn, lập gia đình.

Ngoài ra, vô sinh dường như là một vấn đề lớn ở Trung Quốc so với nhiều quốc gia khác. Theo một cuộc khảo sát của các nhà nghiên cứu Đại học Bắc Kinh, nó ảnh hưởng đến khoảng 18% các cặp vợ chồng trong độ tuổi sinh sản, so với mức trung bình toàn cầu là khoảng 15%.

Trong nhiều năm, chính phủ Trung Quốc đã kêu gọi phụ nữ kết hôn muộn hơn để thu hẹp quy mô các gia đình.

Các nhà nghiên cứu cho rằng việc phụ nữ lên kế hoạch sinh con muộn hơn là một phần lý do dẫn đến tỷ lệ vô sinh cao ở Trung Quốc.

Ayo Wahlberg, nhà nhân chủng học tại Đại học Copenhagen, người đã viết một cuốn sách về nghiên cứu khả năng sinh sản ở Trung Quốc, cho biết việc phá thai nhiều lần ảnh hưởng đến cơ thể phụ nữ và vô sinh là một hậu quả có thể xảy ra.

Nhiều thập kỷ qua các chính sách nhằm giữ tỷ lệ sinh ở mức thấp không chỉ để lại vết thương mà còn là nghĩa vụ tài chính đối với nhiều chính quyền địa phương, điều này đã cắt giảm những gì họ có thể dành cho việc khuyến khích sinh đẻ.

Tỉnh được biết đến là tỉnh thực thi chính sách hạn chế sinh nở gắt gao nhất Trung Quốc. Một trong số các chiến dịch tai tiếng nhất có tên "100 ngày không có trẻ con" tiến hành ở thành phố Liêu Thành năm 1991. Đối tượng bị bắt buộc thực thi chính sách gồm cả những người sinh con đầu lòng.

Một giáo viên đại học 45 tuổi ở Liaocheng cho biết: “Hầu như tất cả mọi người đủ tuổi ở đây đều đã nghe điều gì đó về những gì họ đã làm,” ông nói thêm, “Đó là điều mà bạn không bao giờ có thể tìm thấy ở bất kỳ đâu trong lịch sử thành văn.”

Chính phủ Trung Quốc sau đó đã phải cấm việc thực hiện các biện pháp cưỡng ép quá tàn bạo như bắt giam, phá hoại tài sản người mang thai.

Hiện nay, Sơn Đông đang phải trả tiền bồi thường hoặc tiền trợ cấp cho hàng triệu cặp vợ chồng bị ảnh hưởng bởi chính sách một con, gồm những người về hưu không nơi nương tựa bởi con duy nhất của họ chết hoặc tật nguyền, hoặc những phụ nữ bị tổn thương bởi phá thai hoặc các biện pháp kiểm soát sinh nở khác.

Số trẻ sơ sinh Trung Quốc giảm 18% vào năm 2020 so với năm trước và dữ liệu dự kiến ​​vào tháng 1 có khả năng cho thấy một đợt giảm mạnh nữa vào năm 2021. Tỷ lệ sinh của Trung Quốc - số con mà một phụ nữ có trong suốt cuộc đời - đã giảm xuống dưới mức thay thế vào đầu những năm 1990 và vào năm 2020 là 1,3, thấp hơn cả 1,34 của Nhật Bản.

Sau khi giảm xuống mức thấp kỷ lục 1,26 vào năm 2005, tỷ lệ sinh của Nhật Bản, một trong những nước thấp nhất thế giới, bắt đầu phục hồi với sự trợ giúp của các biện pháp hỗ trợ của chính phủ, mặc dù trong những năm gần đây, tỷ lệ này đã bắt đầu giảm trở lại.

Trung Quốc hiện có 536 trung tâm vô sinh, theo ủy ban y tế, nhưng hầu hết đều tập trung ở các khu vực đô thị giàu có như Bắc Kinh và Thượng Hải, và chất lượng của chúng rất khác nhau. Các bệnh viện lớn đã bổ sung các dịch vụ sinh sản cho các phòng khám kế hoạch hóa gia đình và Trung Quốc cũng đang cố gắng đưa các dịch vụ này đến các thành phố nhỏ hơn.

Ủy ban y tế đã đặt mục tiêu có ít nhất một tổ chức cung cấp IVF cho cứ 2,3 triệu đến ba triệu người vào năm 2025.

Trên toàn quốc, Trung Quốc không còn xa mục tiêu nhưng các tỉnh kém phát triển hơn về kinh tế cho biết các dịch vụ hiện có không thể đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng.

Chỉ có ba cơ sở hỗ trợ sinh sản ở tỉnh Cam Túc phía tây, tất cả đều ở Lan Châu, thủ phủ của tỉnh. Cam Túc đặt mục tiêu có bảy vào năm 2025.

Tiến sĩ Lu, một trong những người tiên phong làm IVF vào năm 2002, đã thành lập một trong những bệnh viện sinh sản lớn nhất thế giới ở Trường Sa, Bệnh viện Di truyền và Sinh sản Citic-Xiangya, nơi đã sinh hơn 180.000 trẻ kể từ khi thành lập, theo trang web của bệnh viện.

Chi phí thụ tinh trong ống nghiệm cũng là một vấn đề. Trung bình, số tiền phải chi cho một chu trình thụ tinh ống nghiệm là khoảng 40.000 nhân dân tệ, tương đương khoảng 6.000 USD, khoảng 60% thu nhập trung bình năm của người Trung Quốc.

Sau khi bị sẩy thai vào năm 2018, một phó giáo sư tại một trường đại học Bắc Kinh, người chỉ cho biết họ của cô, Wang, cho biết cô không chắc mình sẽ có thể trở thành cha mẹ. Nhưng năm ngoái, cô đã sinh một bé trai sau khi điều trị bằng phương pháp thụ tinh ống nghiệm.

Việc điều trị của cô ấy tốn hơn 50.000 nhân dân tệ một chút. “Tôi sẽ có thêm một chiếc nữa nếu tôi trẻ hơn vài tuổi và nếu toàn bộ quá trình không quá khó khăn,” cô Wang, 36 tuổi, người đau đớn trước khả năng sẩy thai khác, cho biết.

Chi phí điều trị vô sinh không được bảo hiểm công ở Trung Quốc chi trả. Tại Nhật Bản, chính phủ đã đề xuất mở rộng bảo hiểm y tế công cho một số phương pháp điều trị vô sinh.

Giáo sư Wahlberg, nhà nhân chủng học Copenhagen, cho biết, việc thúc đẩy các dịch vụ vô sinh chỉ mới đi xa được như vậy. Ông nói: “Tỷ lệ sinh thấp là một vấn đề xã hội, không chỉ đơn giản là vấn đề sinh học.

Yi Fuxian, một nhà nghiên cứu tại Mỹ, người lâu nay chỉ trích các chính sách dân số của chính phủ Trung Quốc, cho biết quan điểm của người dân Trung Quốc về gia đình và sinh đẻ đã được định hình lại trong vài thập kỷ qua và những nỗ lực mới nhất của chính phủ không thể dễ dàng đảo ngược điều đó. Ông Yi kỳ vọng dữ liệu năm 2021 thậm chí có thể cho thấy dân số Trung Quốc đã bắt đầu giảm, trước nhiều năm so với dự báo của chính phủ.

Để khuyến khích việc sinh đẻ, một số chính quyền địa phương đã hứa thưởng tiền mặt và nghỉ thai sản dài hơn. Nhưng một số nhà nghiên cứu đặt câu hỏi liệu điều đó có đủ hay không.

James Liang, một doanh nhân nổi tiếng và là giáo sư nghiên cứu kinh tế tại Đại học Bắc Kinh, người từ lâu đã ủng hộ việc dỡ bỏ các hạn chế sinh đẻ ở Trung Quốc, nói rằng Trung Quốc sẽ khó có thể ngăn chặn sự sụt giảm tỷ lệ sinh của mình nếu không có những khoản trợ cấp tài chính khổng lồ. giúp các gia đình có thêm con.

Ông ước tính rằng để nâng tỷ lệ sinh lên mức thay thế, chính phủ cần trợ cấp cho các gia đình trung bình một triệu nhân dân tệ, tương đương khoảng 160.000 USD / trẻ em dưới dạng tiền mặt, giảm thuế và trợ cấp nhà ở và nhà trẻ.

Wang Peian, cựu quan chức kế hoạch hóa gia đình của chính phủ Trung Quốc, kêu gọi giới trẻ hành xử có trách nhiệm hơn bằng cách kết hôn và sinh con. "không phải trong 100 năm nữa", hiện đang kêu gọi những người trẻ có trách nhiệm hơn và sinh con.

Tại tỉnh Cát Lâm, một trong những địa phương có tỷ lệ sinh thấp nhất Trung Quốc, các ngân hàng địa phương tháng trước bắt đầu cung cấp hạn mức tín dụng lên đến 31.000 USD với lãi suất thấp cho các cặp đôi sinh con.

Chính quyền Cát Lâm cho biết tình hình đã thay đổi và giờ là lúc cần "kích thích tiềm năng sinh sản" của người dân.

Tuy vậy, chính quyền Cát Lâm cho biết sẽ không trả lại các khoản tiền phạt mà người dân từng đóng trong quá khứ do vi phạm quy định kiểm soát sinh nở.

(Nguồn: Wall Street Journal)