Tiền điện tử: Tiền tệ của tương lai hay bong bóng đầu cơ?

Trong một bài viết đăng trên trang Eurasia Review, tác giả Allen Gindler lưu ý, sự xuất hiện của tiền điện tử không mâu thuẫn với định lý hồi quy của Mises. Và cuộc tranh cãi về tiền ảo và tiền thật (tiền fiat) vẫn chưa dừng lại.

Bất chấp sự tiến bộ đáng kể của Bitcoin trong thập kỷ qua, nó vẫn có một số nhược điểm so với tiền thật. Nhưng trong tương lai gần, Bitcoin có thể thể trở thành phương tiện trao đổi hàng hóa thứ cấp. 

Phương tiện trao đổi thứ cấp

Mặc dù ngay sau khi ra đời, tiền điện tử nhận được nhiều ý kiến trái chiều, nhưng trong thập kỷ qua, nó đã thu hút ngày càng nhiều người đam mê. Bởi họ cho rằng, tiền điện tử không liên quan đến chính phủ và các Ngân hàng Trung ương, đồng thời ngăn chặn lạm phát, ổn định kinh tế dễ dàng hơn.

Một số chuyên gia cho rằng, Bitcoin như một phương tiện trao đổi. Chiếu theo định lý hồi quy của Mises, có nghĩa "tiền tệ được hình thành từ trạng thái hàng đổi hàng thuần túy - và một khuôn khổ tính toán cơ bản được tạo ra lần đầu tiên - hàng hóa được đề cập phải có giá trị trước khi sử dụng trực tiếp".

Theo cách giải thích này, hàng hóa hữu hình và vô hình được mở rộng hơn, và có giá trị sử dụng trực tiếp. Do đó, có thể khẳng định trước đây Bitcoin đã có giá trị như một đối tượng kỹ thuật số cho một vòng tròn hẹp các "tiền điện tử", thậm chí trước khi thu hút sự chú ý của nhiều đối tượng hơn.

Tuy nhiên, điều đáng nói là giá trị của tiền điện tử đã tăng lên đáng kể gần đây, mặc dù nó vẫn phải chịu sự biến động đáng kể. Tiền điện tử được sử dụng chủ yếu như một công cụ đầu cơ hơn là một phương tiện thanh toán. Theo tờ Eurasia Review nhận xét, tiền điện tử sẽ chiếm một vị trí hẹp và vẫn là phương tiện trao đổi thứ cấp trong tương lai gần.

Tâm lý người dùng thường e ngại với thực tế ảo

Nhiều nhà đầu tư cho rằng, tiền điện tử là một phương tiện trao đổi, nhưng chưa phải là tiền, và chỉ đang ở trạng thái "phương tiện trao đổi thứ cấp", theo định nghĩa của Mises về hàng hóa nguyên thủy.

Vậy nên, một cuộc tranh luận được đặt ra tiếp theo, là: Liệu tiền điện tử có thể giành chiến thắng trong cuộc cạnh tranh với tiền thật và được nâng cấp lên cấp độ của phương tiện trao đổi chính và phổ biến không?

Đặt trong bối cảnh mạng lưới internet và công nghệ phát triển như hiện nay, người tiêu dùng phần lớn dành thời gian trên điện thoại và các thiết bị thông minh. Đây là cơ hội để Bitcoin cùng các loại tiền điện tử khác tìm chỗ đứng.

Tuy nhiên, chúng ta thường mong muốn tìm kiếm sự hài lòng trong thực tế vật chất, chẳng hạn như mua thực phẩm, quần áo và nhà ở. Đại đa số con người thích thỏa mãn nhu cầu của họ trong thế giới vật chất hơn là tìm kiếm sự thoải mái trong việc tiêu dùng hàng hóa vô hình.

Bên cạnh đó, họ sử dụng thế giới kỹ thuật số như một trò chơi hoặc để hỗ trợ giải quyết các vấn đề khác nhau, trong khi nhận ra rằng thế giới ảo không thể thay thế cho thế giới thực. Trong trường hợp hệ thống máy tính hoặc mạng bị trục trặc, họ luôn có cách để tạo ra những hình thức kinh doanh.

Sử dụng tiền thật, nhiều người có cảm giác tiếc nếu phải mạnh tay, nhưng sẽ cảm thấy hạnh phúc nếu được sở hữu số tiền lớn. Chính vì vậy, tiền điện tử đang cạnh tranh với tiền thật. Và cuộc cạnh tranh này bắt đầu với một bất lợi đáng kể cho Bitcoin.

Một số người đam mê máy tính đang dành phần lớn thời gian trong ngày cho thực tế ảo, nhưng số lượng của họ không đủ để thay đổi khuôn mẫu hành vi và tâm lý của xã hội.

Bàn cân giữa vàng và Bitcoin

Không có gì khẳng định cho việc Bitcoin có trở thành tiền thật hay không. Bởi Bitcoin được thiết kế để trở thành tiền khởi đầu từ sự khan hiếm hàng hóa kinh tế.

Vàng được hình thành từ vũ trụ bởi sự nổ mạnh của các nguyên tố hóa học nặng hơn sắt, và phát tán chúng vào không gian giữa các thiên hà. Sau đó, từ bụi, khí và các mảnh vụn, các ngôi sao và hành tinh mới được hình thành, bao gồm cả Mặt trời và Trái đất của chúng ta.

Trái đất tích lũy một cách ngẫu nhiên một lượng vàng nhất định, được tích tụ ở các vùng khác nhau của hành tinh. Do đó, về cơ bản không thể tăng lượng vàng gửi đi, vì nó không được sản xuất bởi tự nhiên nữa. Khai thác vàng rất khó, không chắc chắn, tốn nhiều thời gian, vốn và nhân công.

Trong thực tế ảo, sự khan hiếm của Bitcoin có được nhờ một thuật toán toán học và phần mềm tương ứng. Mã hóa rằng số lượng Bitcoin sẽ không vượt quá 21 triệu. Quá trình khai thác được mô phỏng bằng cách giải các câu đố toán học phức tạp và nhận được một gói Bitcoin làm phần thưởng.

Đặt lên bàn cân, sự khan hiếm tự nhiên của vàng về cơ bản là có thật, và không thể thay đổi. Trong khi chúng ta có thể tạo ra thêm các  loại tiền điện tử. Con người không thể thay đổi thiên nhiên, nhưng con người có thể thay đổi các thuật toán do con người tạo ra.

Điều này dẫn đến một số mức độ lo lắng và tâm lý khó chịu cho những người bình thường để chấp nhận Bitcoin như một loại tiền ngang với vàng khan hiếm.

Trở ngại về trình độ văn hóa và chi phí năng lượng

Để có thể tự do sử dụng tiền fiat, cần phải có trình độ văn hóa sơ cấp. Vì vậy, một học sinh lớp 3 ở hầu hết các quốc gia có thể tự tin sử dụng số tiền lên đến hàng nghìn.

Nhưng trong trường hợp tiền điện tử, yêu cầu về trình độ học vấn tăng lên đáng kể. Ở đây không chỉ cần kiến ​​thức số học sơ cấp mà cần có cả kiến ​​thức cụ thể về công nghệ thông tin.

Nói cách khác, kiến ​​thức cụ thể trong khoa học máy tính cần được phổ cập cho nhiều người. Vì những người mù chữ hoặc không có kỹ năng về công nghệ thông tin sẽ không thể sử dụng và quản lý hiệu quả tiền điện tử. 

Điều quan trọng không kém là chi phí năng lượng để duy trì tiền. Ví dụ, sau khi khai thác và tinh chế vàng, nó không cần thêm bất kỳ năng lượng nào để duy trì bản thân ở trạng thái ổn định.

Tuy nhiên, tiền điện tử là một sản phẩm của thế giới ảo. Thế giới ảo chỉ tồn tại khi có năng lượng điện. Các giao dịch tiền điện tử sẽ biến mất khi hết nguồn năng lượng hoặc bị ngắt. Do đó, tiền điện tử là thứ liên tục đòi hỏi năng lượng để duy trì sự tồn tại của nó.

Việc sử dụng rộng rãi điện thoại thông minh đưa nhân loại đến gần hơn với sự đồng nhất về công nghệ, nhưng nếu chúng ta nói về toàn bộ cơ sở hạ tầng, bao gồm nguồn cung cấp điện, mạng dữ liệu có dây và không dây liên tục, thì con người vẫn chưa có.

Tất cả những điều trên tạo ra một rào cản tâm lý đáng kể cho hầu hết mọi người trong việc chấp nhận tiền điện tử như tiền thật. Bởi, thay đổi mô hình hành vi, vượt qua rào cản tâm lý, nâng cao trình độ học vấn và đảm bảo nguồn cung cấp năng lượng không bị gián đoạn có thể mất nhiều thập kỷ.