Thực hư việc Nike 'rút chân' khỏi Việt Nam?

Vấn đề chuỗi cung ứng Việt Nam

Hàng chục năm gần đây, Việt Nam được coi là một trong những nhà cung cấp quan trọng nhất của Mỹ nói riêng và của thế giới nói chung đối với hàng may mặc và giày dép.

Việt Nam chiếm đến 51% sản lượng giày dép và 30% sản lượng quần áo của Nike.

Với Nike, “gã khổng lồ” thương hiệu thể thao của Mỹ đã sản xuất khoảng 3/4 sản lượng giày dép của mình ở Đông Nam Á, với 51% sản xuất tại Việt Nam.

Việt Nam cũng chiếm 1/3 sản lượng giày dép và quần áo của thương hiệu thể thao Under Armour. Trong khi các thương hiệu khác cũng có mối quan hệ sản xuất đáng kể tại Việt Nam, bao gồm nhà sản xuất Ugg Deckers Outdoor, Columbia Sportswear, Coach parent Tapestry và Capri Holdings (sở hữu thương hiệu Michael Kors).

Nhưng, kể từ tháng 7, Việt Nam đã phải hứng chịu một đợt bùng phát mạnh của đại dịch COVID-19, gây ra bởi biến thể Delta, dẫn đến sự lây lan nhanh chóng các ca nhiễm mới trong các khu công nghiệp.

Chính phủ Việt Nam sau đó đã áp dụng các biện pháp phong tỏa nghiêm ngặt và tạm thời đóng cửa các nhà máy cho đến giữa tháng 8, kéo dài sang tháng 9, hiện tại một số nhà máy vẫn đóng cửa.

Tất cả những điều này có nghĩa là việc sản xuất mọi thứ, từ giày thể thao và xăng đan cho đến quần jean, váy, áo phông, áo khoác và nhiều thứ khác đều bị đình trệ.

Trong một báo cáo nghiên cứu, nhà phân tích Camilo Lyon của BITG cho biết các thương hiệu giày thể thao như Nike và Adidas có nguy cơ bị gián đoạn chuỗi cung ứng nghiêm trọng nhất vì "Việt Nam đã đóng vai trò là một thay thế sản xuất mạnh mẽ cho Trung Quốc trong những năm gần đây".

"Đó là một đối tác rất lớn của nước Mỹ. Đây là nguồn cung cấp quần áo và giày dép lớn thứ hai của chúng tôi, sau Trung Quốc", Steve Lamar, chủ tịch kiêm Giám đốc điều hành của Hiệp hội Quần áo và Giày dép Hoa Kỳ (AAFA), cho biết. 

Và động thái của Nike?

Khi Việt Nam áp đặt các hạn chế liên quan đến đại dịch, một nửa số nhà máy sản xuất quần áo, giày dép của Nike tại Việt Nam đã bị đóng cửa.

Một nửa số nhà máy sản xuất quần áo, giày dép của Nike tại Việt Nam đã bị đóng cửa thời gian qua.

Giám đốc tài chính Matthew Friend của Nike cho biết, Nike đã mất 10 tuần sản xuất, điều này khiến cho họ phải cảnh báo về những ảnh hưởng đối với nguồn cung. Và ngay cả khi các nhà máy bắt đầu mở cửa trở lại, công ty dự kiến việc tăng cường sản xuất đầy đủ có thể phải mất vài tháng.

Trong bối cảnh đó, Nike cũng lên tiếng: “Sức khỏe và sự an toàn của các nhân viên chúng tôi cũng như của các nhà cung cấp vẫn là ưu tiên hàng đầu. Chúng tôi tin tưởng vào khả năng của Nike trong việc điều hướng những động lực ngắn hạn này”.

Nói như vậy có nghĩa là việc gián đoạn nguồn cung khiến cho Nike phải dịch chuyển sản xuất ra khỏi Việt Nam hoàn toàn không phải là điều mà họ đã đề cập đến.

Theo các chuyên gia phân tích, có vẻ như người ta đang quên một thực tế rằng chỉ có các nhà sản xuất giày dép của Nike bị đóng cửa, trong khi các nhà sản xuất quần áo của Nike vẫn hoạt động bình thường. Như đã nói ở trên, 51% giày dép của Nike được sản xuất tại Việt Nam, và 66% doanh thu của Nike đến từ giày dép. Vì vậy, việc ngừng sản xuất chỉ chiếm khoảng 34% doanh thu của Nike.

Cũng đừng quên thực tế là chỉ có một số nhà máy ở miền Nam Việt Nam đã bị ảnh hưởng, một số nhà máy sản xuất ở miền Bắc và một số ở miền Nam không bị đóng cửa.

Thêm vào đó, việc ngừng sản xuất cũng chỉ là nhất thời, việc phong tỏa cuối cùng là để ngăn chặn sự lây lan của virus và cho phép sản xuất tiếp tục. Ngoài ra, Việt Nam đang đẩy mạnh tiêm chủng cho tương đương 1 triệu người mỗi ngày. Những người sống trong vùng có dịch và công nhân nhà máy là những nhóm được ưu tiên tiêm chủng theo Bộ Y tế Việt Nam.

Nike nổi tiếng là thương hiệu giỏi nhất trong việc quản lý chi phí và định hướng thị trường.

Trong khi đó, trước nay Nike rất giỏi trong việc quản lý chi phí và định hướng thị trường. Họ có thể quản lý sự gián đoạn nguồn cung bằng cách điều hướng lưu lượng truy cập ở nơi khác, đặt thêm hàng tồn kho từ Trung Quốc và Indonesia, đồng thời sử dụng bất kỳ công suất dự phòng nào tại các thị trường này.

Mặt khác, họ cũng có thể hướng nhiều lưu lượng truy cập hơn đến kênh trực tiếp đến người tiêu dùng (DTC). Điều này chắc chắn sẽ mang lại nhiều lợi nhuận hơn cho công ty vì có giá tốt hơn thông qua kênh này.

Vậy có hay không việc Nike dịch chuyển?

Nike đã có mặt tại Việt Nam từ những năm 1995. Khởi điểm có 5 nhà máy sản xuất giày thể thao. Với hành trình 26 năm bám rễ và phát triển, Nike đã liên tục mở rộng hoạt động kinh doanh ở Việt Nam, hiện tại họ có đến 9 nhà máy sản xuất giày và 30 nhà máy trang phục thể thao.

Nike đã có hành trình 26 năm bám rễ và phát triển ở Việt Nam.

Cùng với đó là việc vận hành một hệ thống trơn tru, nền tảng chi phí nhân công thấp, lực lượng lao động tay nghề cao và chăm chỉ, chính sách ưu đãi đầu tư của Chính phủ Việt Nam, Nike đã từng bước xây dựng một trong những chuỗi cung ứng lớn nhất thế giới của họ.

Bởi vậy, chỉ với một chút khó khăn trong chuỗi cung ứng trong khi họ vẫn có thể khắc phục được, việc Nike muốn dịch chuyển sản xuất ra khỏi Việt Nam là một thông tin vô cùng “hoang đường”. Có lẽ với các thương hiệu thể thao khác như Adidas hay là Puma cũng vậy.

Đó cũng chính là khẳng định của bà Phan Thị Thanh Xuân - Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hiệp hội Da giày và Túi xách Việt Nam (LEFASO).

Bà Xuân cho biết: "Đại dịch COVID-19 diễn biến phức tạp trong nước đã ảnh hưởng tới hoạt động sản xuất của các doanh nghiệp trong ngành dệt may và giày dép. Việc Nike chuyển đơn hàng sang các quốc gia khác là có, nhưng không có chuyện họ chuyển sản xuất ra khỏi Việt Nam".

Cùng nhận định, ông Phạm Tuấn Anh, Phó Cục trưởng Cục Công nghiệp (Bộ Công Thương) cũng cho rằng, không có chuyện Nike chuyển sản xuất ra khỏi Việt Nam.