Thao túng, làm giá cổ phiếu vẫn 'loạn'

Uỷ ban Chứng khoán Nhà nước vừa ban hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực chứng khoán với ông Phan Sỹ Hải (Vĩnh Hồ, Thịnh Quang, Hà Nội).

Theo đó, ông Phan Sỹ Hải bị xử phạt 550 triệu đồng do đã sử dụng 28 tài khoản, trong đó 3 tài khoản đứng tên mình và 25 tài khoản đứng tên người khác để mua, bán, tạo cung cầu giả tạo đối với cổ phiếu VMD của Công ty cổ phần Y Dược phẩm Vimedimex.

Một vụ thao túng giá đình đám cũng vừa được xử lý mới đây là vụ thao túng giá cổ phiếu HNG của một nhà đầu tư tên Trần Thị Minh Phượng (Gia Lai). Theo kết quả giám sát, kiểm tra của Ủy ban Chứng khoán nhà nước (UBCKNN), trong giai đoạn 20/7/2015 đến 1/4/2016, bà Phượng đã sử dụng 42 tài khoản.

Trong đó có 3 tài khoản đứng tên mình và 39 tài khoản đứng tên người khác mở tại 16 công ty chứng khoán khác nhau để giao dịch cổ phiếu HNG nhằm mục đích tạo cung, cầu giả tạo. Theo quyết định của UBCKNN, bà Phượng bị xử lý hành chính với số tiền phạt là 600 triệu đồng.

Trước đó, năm 2016, một nhà đầu tư khác là ông Hoàng Ðức Dũng (Hà Nội) đã mở 26 tài khoản, có hành vi thao túng giá cổ phiếu TNT, bị phạt 550 triệu đồng, đồng thời phải nộp thêm hơn 400 triệu đồng để khắc phục hậu quả.

Không chỉ có nhà đầu tư bên ngoài có hành vi thao túng giá cổ phiếu mà thậm chí là ngay cả những người điều hành doanh nghiệp cũng chả ngần ngại tham gia cuộc chơi này. Điển hình như trường hợp của ông Trần Thanh Hữu - thành viên Hội đồng quản trị, Phó tổng giám đốc Công ty cổ phần Cmistone (CMI) - đã bị phạt 705 triệu đồng vì thao túng giá cổ phiếu CMI trong năm 2016.

Theo quy định tại Bộ luật Hình sự 2015 và Bộ luật Hình sự sửa đổi, bổ sung 2017, đối với hành vi thao túng thị trường chứng khoán, nếu cá nhân thực hiện hành vi thu lợi bất chính từ 500 triệu đồng trở lên mới thuộc phạm vi điều chỉnh.

Cụ thể, cá nhân thực hiện một trong các hành vi được định nghĩa trong nhóm các hành vi thao túng thị trường chứng khoán và thu lợi bất chính từ 500 triệu đồng đến dưới 1,5 tỉ đồng, hoặc gây thiệt hại cho nhà đầu tư từ 1 tỉ đồng đến dưới 3 tỉ đồng thì bị phạt tiền từ 500 triệu đồng đến 2 tỉ đồng, hoặc phạt tù từ 6 tháng đến 3 năm.

Trong trường hợp thực hiện hành vi thao túng giá có tổ chức, hoặc mức thu lợi bất chính từ 1,5 tỉ đồng trở lên, hoặc gây thiệt hại cho nhà đầu tư từ 3 tỉ đồng trở lên thì mức phạt sẽ từ 2-4 tỉ đồng, hoặc phạt tù từ 2-7 năm. Đối với pháp nhân thì mức phạt mạnh nhất lên tới 5-10 tỉ đồng.

Tuy vậy, trong thực tế, việc xử lý mạnh tay các hành vi thao túng chứng khoán lại không hề dễ, đặc biệt là xử lý hình sự. Theo phân tích của ông Nguyễn Duy Phương - chuyên gia phân tích của CTCK BVSC - thời gian để phát hiện và chứng minh hành vi thao túng giá trong lĩnh vực chứng khoán thường kéo dài và rất khó khăn.

Báo cáo định kỳ của UBCKNN cho thấy, số liệu các mã chứng khoán có nghi vấn giao dịch bất thường hàng năm khá nhiều, nhưng số lượng trường hợp chứng minh được có lỗi lại rất thấp, do không đủ căn cứ. Tiếp đó là do cách tính giá trị khoản thu nhập bất chính, hoặc chứng minh thiệt hại của nhà đầu tư.

Việc đánh lên hay đánh xuống một cổ phiếu, nếu thành công có thể thu được mức lợi nhuận rất lớn, thậm chí vượt xa mức xử phạt hành chính. Vì thế, các vụ xử phạt hành chính của UBCKNN dù có tăng về số lượng nhưng hiệu quả răn đe chưa thực sự lớn.