Tham vọng công nghệ của Trung Quốc là không thể ngăn cản

Nền kinh tế lớn thứ hai thế giới đang cho thấy một số tiến bộ trong việc phát triển ngànhcông nghiệpcông nghệ cao như trí tuệ nhân tạo và chip.

"Trung Quốc đang thu hẹp khoảng cách công nghệ với Mỹ, và mặc dù có thể không đánh bại được Mỹ trong lĩnh vực này, nhưng họ sẽ sớm trở thành một trong những cường quốc hàng đầu về công nghệ như trí tuệ nhân tạo (AI), robot, lưu trữ năng lượng, mạng di động thế hệ (5G), hệ thống thông tin lượng tử và có thể là công nghệ sinh học", theo một chuyên gia thuộc Hội đồng Quan hệ đối ngoại (CFR), có trụ sở tại Mỹ cho biết trong một báo cáo gần đây.

Bình luận của chuyên gia này được đưa ra khi Bắc Kinh chuẩn bị kỷ niệm 70 năm thành lập Cộng hoà Nhân dân Trung Hoa vào ngày 1/10. Với nhiều sự phô trương, sự kiện này sẽ chứng kiến người khổng lồ châu Á trình diễn sức mạnh quân sự của mình trong một cuộc diễu hành ở Bắc Kinh.

Tổng thống Mỹ Donald Trump và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tại Hội nghị thượng đỉnh G20 Osaka.

Dấu ấn công nghệ Trung Quốc

Trung Quốc sẽ kỷ niệm Quốc khánh lần thứ 70 năm vào ngày 1/10/2019. Một phần quan trọng trong quá trình phát triển của nước này chính là công nghệ. Nền kinh tế kỹ thuật số chiếm hơn 34% GDP cả nước. Đây cũng là quê hương của một số công ty công nghệ lớn nhất thế giới, bao gồm Alibaba và Tencent.

Điều đó có được nhờ bùng nổ Internet trong các năm qua. Theo số liệu của Trung tâm thông tin mạng Internet Trung Quốc, số lượng người dùng Internet cuối năm 2008 đạt 298 triệu, chỉ chiếm hơn 22% dân số. Tháng 6/2019, con số này đạt 854 triệu người, chiếm hơn 60%.

Hơn 99% người dùng Internet Trung Quốc truy cập mạng trên thiết bị di động. Tại Mỹ, tỉ lệ là 92%. Tập trung vào di động giúp các công ty nhanh chóng ra mắt sản phẩm trên quy mô lớn.

Sự phát triển công nghệ điện thoại di động ở Trung Quốc đã giúp các công ty tung ra các sản phẩm một cách nhanh chóng và trên quy mô lớn. Và sự trỗi dậy của Trung Quốc đang đe dọa vị thế mạnh mẽ của Mỹ về công nghệ.

Hình tượng một chuyên gia "hàng nhái"

Nhưng sự trỗi dậy của ngành công nghiệp công nghệ Trung Quốc đã bị lu mờ bởi những cáo buộc về hành vi ăn cắp tài sản trí tuệ, và các công ty Mỹ tuyên bố rằg công nghệ của họ đã bị sao chép.

Trung Quốc nổi tiếng trong việc đánh cắp thiết kế điện thoại giống hệt iPhone, các công ty tìm kiếm hay thương mại điện tử Trung Quốc cũng bị tố ăn cắp ý tưởng và công nghệ của Google và Amazon, trong một thời gian dài Trung Quốc bị gán cho hình ảnh là một kẻ cắp công nghệ. Nhưng điều đó đang dần thay đổi.

"Trong nhiều năm qua, Thung lũng Silicon coi thường công nghệ Trung Quốc và tin rằng nó chỉ là bản sao. Nhưng ngày nay, Trung Quốc đang đổi mới và đi trước trong một số lĩnh vực công nghệ nhất định," theo Rebecca Fannin, tác giả của cuốn Tech Titans của Trung Quốc, đã nói với CNBC.

Thậm chí có những dấu hiệu cho thấy một số công ty công nghệ lớn nhất của Mỹ đã bắt chước một số công ty Trung Quốc.

Facebook đã phát hành một ứng dụng video ngắn có tên Lasso vào năm ngoái để chống lại sự cạnh tranh từ TikTok, một ứng dụng thuộc sở hữu của công ty Trung Quốc Bytedance. TikTok đã có những bước tiến lớn với người tiêu dùng Mỹ.

Trung Quốc đe dọa công nghệ Mỹ

Trong vài năm qua, Bắc Kinh công khai tham vọng phát triển công nghệ quan trọng của tương lai, bao gồm trí tuệ nhân tạo (AI) và 5G. Ngay trước khi chiến tranh thương mại Mỹ - Trung nổ ra, năm 2017, Trung Quốc đã không che giấu mong muốn trở thành người dẫn đầu thế giới về AI vào năm 2030. Một số công ty đứng đầu như Alibaba, Huawei, Tencent và Baidu đều đầu tư mạnh mẽ vào AI. Mới đây, Alibaba nối gót Huawei ra chip AI riêng.

Một khu công nghiệp ở Trung Quốc.

Bắc Kinh cũng tuyên bố bán dẫn là lĩnh vực then chốt trong kế hoạch “Made in China 2025”. Đây là sáng kiến của Chính phủ nhằm thúc đẩy sản xuất sản phẩm giá trị cao. Trung Quốc muốn sản xuất nhiều con chip hơn.

Trong khi đó, Huawei – nhà sản xuất thiết bị viễn thông số 1 thế giới – đang có nhiều hợp đồng 5G thương mại hơn các đối thủ Nokia và Ericsson. 5G hứa hẹn tốc độ truyền tải siêu nhanh và hỗ trợ các công nghệ mới như xe tự lái.

Phản ứng của Mỹ

Công nghệ là một phần quan trọng trong cuộc chiến thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc, và các công ty Trung Quốc đang bị Mỹ dùng nhiều biện pháp trừng phạt nhằm hạn chế sự páht triể,  đặc biệt là Huawei.

Gã khổng lồ công nghệ Trung Quốc đã bị đưa vào danh sách đen của Mỹ có tên là Danh sách thực thể hạn chế quyền tiếp cận với công nghệ Mỹ. Nhưng điều này lại khiến cho Huawei đẩy mạnh việc phát triển công nghệ và phần mềm của riêng mình.

Mới đây Huawei đã phát hành bộ vi xử lý riêng cho điện thoại thông minh của mình và gần đây đã tiết lộ hệ điều hành của riêng mình mang têng HongmengOS, trong nỗ lực giảm sự phụ thuộc vào công ty Mỹ.

Theo một chuyên gia, phản ứng của Washinton trước Trung Quốc hiện tại chỉ là ngăn chặn, thay vì vượt lên. Adam Segal, một trong các tác giả nghiên cứu của CFR, cho rằng cho đến nay, mọi nỗ lực chỉ để giảm tốc Trung Quốc, ngăn công nghệ quan trọng bay tới Bắc Kinh. Mỹ cần làm nhiều hơn để tăng tốc đổi mới tại quê nhà.

Ông Segal gợi ý Mỹ nên khôi phục quỹ liên bang dành cho nghiên cứu, phát triển như trước đây, đồng nghĩa tăng quỹ từ 0,7% lên 1,1% GDP thường niên, tương đương từ 146 tỷ USD lên 230 tỷ USD.

Fannin cũng đồng tình với một vài bình luận của Segal. Bà cho rằng Mỹ cần “chương trình nghị sự quốc gia” trong các lĩnh vực công nghệ trọng yếu. Cuộc chiến thương mại hiện nay không thể ngăn cản Trung Quốc. “Chiến tranh thương mại Mỹ - Trung làm tổn thương cả hai bên. Tham vọng của Trung Quốc không thể