Tết thanh minh là gì? Thanh minh 2021 nhằm ngày nào?

1. Tết thanh minh là gì?

Tết thanh minh, còn gọi là Tiết thanh minh, là một ngày lễ nhằm thể hiện bổn phận, báo hiếu của con cháu tưởng nhớ đến công lao của tổ tiên và những người thân đã khuất.

Tết thanh minh có nguồn gốc từ Trung Hoa cổ đại và thường được tính bằng lịch Dương mà khá nhiều người vẫn hay nhầm lẫn khi tính bằng lịch Âm.

2. Nguồn gốc và ý nghĩa Tết thanh minh

Tết thanh minh có nguồn gốc xuất phát từ văn hóa Trung Quốc.

Nguồn gốc Tết thanh minh

Ý nghĩa Tết Thanh minh

Tết thanh minh là một trong 24 tiết khí hằng năm, tính lịch dương bắt đầu từ ngày 4 – 5/4 cho đến 20 – 21/4.

Từ “thanh” có nghĩa là “trong”, còn từ “minh” có nghĩa là “sáng”, nên Tết thanh minh có nghĩa là khoảng thời gian mà khí trời trong sáng, quang đãng và thanh khiết nhất.

Tết thanh minh được xem là ngày tảo mộ, tuy không phải là ngày lễ lớn nhưng lại thể hiện lòng biết ơn và bổn phận của con cháu đối với người thân đã khuất. Tiết thanh minh đến sau ngày Lập Xuân khoảng 45 ngày.

Theo phong tục, trong các ngày diễn ra Tết thanh minh, ngoài việc tổ chức tảo mộ thì nhiều gia đình còn làm bánh trôi (dạng bánh chay) để thưởng thức.

3. Thanh minh năm 2021 nhằm ngày nào?

Tết thanh minh có thể xê dịch vài ngày và không cố định. Nhưng theo quy ước thì sau ngày Lập Xuân 45 ngày là tết thanh minh. Tết thanh minh năm 2021 sẽ rơi vào ngày ngày 4/4/2021(sau khi kết thúc tiết Xuân Phân) đến ngày 20/4/2021 (khi bắt đầu tiết Cốc Vũ).

4. Tục tảo mộ ngày Tết thanh minh

Cứ mỗi lần đến 3/3 âm lịch, dù ai đi đâu về đâu thì cũng đều dành chút thời gian cùng với người thân của mình đi tảo mộ và sum họp bên mâm cơm gia đình. Vì thế, tục tảo mộ ngày Tết thanh minh diễn ra rất sôi nổi không thua kém gì những cuối năm đi tảo mộ.

Người nhà sẽ bồi đắp thêm đất hoặc sửa sang ngôi mộ sao cho sạch sẽ, đầy đặn và loại bỏ hết cỏ dại, những cây cối mọc hoang um tùm trên mộ. Điều này sẽ hạn chế được rắn và chuột làm tổ, tránh làm ảnh hưởng đến linh hồn của người đã khuất theo yếu tố tâm linh. Sau khi dọn dẹp, người tảo mộ sẽ đặt thêm bó hoa, thắp vài nén hương và đốt vàng mã để gửi đến cho những người đã khuất.

Không những thế, với một số gia đình người Việt còn có tục lệ làm bánh trôi, bánh chay để thắp hương trên bàn thờ tổ tiên. Cuối cùng, họ sẽ quay quần bên nhau để cùng thưởng thức hương vị đậm đà của món bánh sau khi được cúng để hưởng lộc tổ tiên mang lại.  

5. Tết Thanh minh cúng gì?

Ngoài việc tảo mộ thì lễ cúng hay mâm cúng cũng là một phần quan trọng được nhiều người coi trọng. Để việc cúng thanh minh được đủ đầy thì mọi người trong nhà sẽ cùng nhau đi chợ sắm sửa và chuẩn bị.

Có nhiều ý kiến về mâm cỗ cúng Tết Thanh minh nên cúng lễ chay hay lễ mặn. Tuy nhiên, theo quan niệm dân gian thì Tết Thanh minh nên cúng lễ chay. Mâm cỗ chay cúng Tết Thanh minh gồm: Xôi chè, oản chuối, bánh trái, chai nước, gạo muối, bỏng, bơ,… mang ý nghĩa tín ngưỡng, tưởng nhớ người đã khuất, cầu cho người đã khuất sớm được siêu thoát.

Xôi, chè được nấu từ gạo nếp, có nơi còn gói bánh chưng. Cây lúa, hạt gạo được xem như biểu tượng của nền văn minh lúa nước, là thức ăn chính của người Việt. Vì vậy, cúng xôi, cũng là muốn dâng lên những gì tinh túy của trời đất, công sức lao động sau một năm miệt mài của những người còn sống đến người đã mất.

Tuy nhiên, thành phần mâm cúng vẫn có thể linh hoạt tùy vào tập tục của mỗi gia đình và địa phương. Mâm cúng cũng có thể chuẩn bị đơn giản như một bữa cơm bình thường chứ không nhất thiết phải khoa trương hay làm thành yến tiệc linh đình.

6. Tết Thanh minh cần chuẩn bị gì?

Thông thường việc sắm lễ tết thanh minh sẽ cần chuẩn bị sớm trước 1 - 2 ngày thường có tục đi tảo mộ, cúng lễ ngoài mộ từ sáng sớm. Trong đó, sắm lễ cúng tết thanh minh cần chuẩn bị phần lễ như sau:

• Giấy ngũ sắc, nhang, đèn, giấy tiền, vàng bạc, quần áo giấy,…
• Các loại bánh và quả tươi
• Trầu cau, rượu
• Nước sạch
• Một số món ăn tùy theo điều kiện mỗi nhà nhưng nên là đồ chay, hoặc nếu cúng đồ mặn thì có thể chọn chân giò, gà luộc hoặc một khoanh giò nạc.
• Một bộ tam sinh: Bộ tam sinh dùng để tế trong các đại lễ ngày xưa là ba con vật: bò, heo, dê. Tuy nhiên, hiện nay tùy theo phong tục tập quán của địa phương ở đâu và hoàn cảnh gia đình mà có thể chuẩn bị lễ này hay không.

Một số nhà có thể làm thêm mâm cơm cúng đầy đủ hơn gồm xôi, gà, canh măng, miến xào. Hoặc cũng có nhà làm đơn giản hơn chỉ với hoa quả tươi, trà, thuốc lá.

Ở ngoài mộ

Gia chủ có thể sắp đồ cúng vào một chỗ thờ chung, sau đó thắp nhang, đèn và vái 3 lần để tỏ lòng thành với quan thổ công thổ địa rồi mới mời gia tiên trở về và đọc bài khấn vái cho tết thanh minh.

Trong khi chờ hương tàn ở chỗ thờ thần linh, mọi người trong gia đình sẽ ra khu lăng mộ của gia đình để thắp hương và xin phép ông bà cho mình được dọn dẹp. Sau khi lễ cúng hoàn tất, mọi người mới bắt đầu sửa sang, dọn dẹp. Khi tuần hương đã được 2/3 thì mọi người có thể tạ lễ, hóa vàng, xin lộc và ra về.

Ở nhà

Gia chủ cần dọn dẹp sạch sẽ nhà cửa và bàn thờ gia tiên. Mọi người nên chuẩn bị mâm cỗ ở nhà sẵn để cúng tổ tiên. Sau đó thắp hương khấn vái như các tập tục cúng kiến khác.

Quan trọng là phải thành tâm và trang trọng khi làm lễ để thể hiện lòng thành kính với gia tiên ông bà.

7. Những điều kiêng kỵ trong ngày Tết thanh minh

Ngày Tết thanh minh cũng được xem là ngày tảo mộ sau những ngày Xuân, nên cũng có một số điều kiêng kỵ mà bạn cần biết như sau:

• Tránh thắp nhang, đi cúng ở những nơi heo hút vì những nơi này thường dễ bị nhiễm âm khí theo quan niệm phong thủy. Thay vào đó, nên đi đông người và đi trên những con người thường có người lui tới.
• Không được phá hoại cây cảnh hoặc những cảnh quan xung quanh mộ, trên con đường tới mộ.
• Tránh dẫm đạp lên phần mộ của người khác.
• Không được phá hoại đồ thờ cúng ở mộ người khác.
• Phụ nữ đang trong thời kỳ hành kinh, những ai đang có thai hoặc đau ốm không nên đi tảo mộ.
• Hạn chế cười đùa, chụp ảnh trước mộ, nhất là những ngôi mộ khác xung quanh.
• Tránh mua giày được vẽ bằng tiếng Trung, vì chữ giày và tà (tà khí) cũng có nét, phát âm giống.
• Tránh đi tảo mộ vào chiều tối, nhất là không đi đêm.
• Về nhà, bạn và người thân nên đốt giấy và bước qua đống giấy đang đốt hoặc đưa qua đưa lại quanh người để loại bớt âm khí.

(Tham khảo từ Điện máy XANH)

Chia sẻ Chia sẻ

Chia sẻ

Lưu tin