Tại sao các nhà sản xuất 'rục rịch' chuyển chuỗi cung ứng ra khỏi Trung Quốc?

Các nhà cung cấp cho Apple, Amazon và nhiều công ty khác đang cố gắng duy trì hoạt động sản xuất trước kì nghỉ lễ. Nhưng khi tình trạng mất điện kéo dài, họ buộc phải thay đổi chuỗi cung ứng.

Tại một nhà máy sản xuất phụ kiện điện tử hạng trung ở Trung Sơn, tỉnh Quảng Đông, tình trạng mất điện đã trở thành "bình thường mới".

"Bắt đầu từ tháng 6, những thông báo mất điện thỉnh thoảng xuất hiện, nhưng đến giữa tháng 9, nó đã trở nên thường xuyên", một quản lý nói với Nikkei Asia.

"Bây giờ chúng tôi nhận được thông báo mất điện mỗi tuần, cho biết những ngày nào trong tuần tiếp theo sẽ cắt điện", ông nói thêm.

Nhà máy này có khoảng 500 nhân viên, chuyên sản xuất các loại tai nghe và phụ kiện điện tử cho các thương hiệu quốc tế như Harman Kardon và Edifier. Với việc cung cấp điện giảm xuống chỉ còn hai ngày một tuần, công ty phải phụ thuộc vào các nhà máy phát điện riêng để duy trì hoạt động cơ bản.

"Nếu tình hình tiếp tục, một số chuyến hàng chắc chắn sẽ bị chậm trễ", người quản lý cho biết. "Chúng tôi đang nghĩ đến việc thuê hoặc xây dựng một nhà máy mới ở một nơi nào đó ngoài đất nước".

Các nhà cung cấp ở các thành phố trên khắp các tỉnh Giang Tô, Chiết Giang và Quảng Đông - nơi đặt trụ sở của hàng chục nghìn cơ sở công nghệ - cho biết họ đã phải đối mặt với các mức hạn chế năng lượng khác nhau trong tháng này, do chính quyền địa phương hạn chế việc sử dụng năng lượng. 

Giá hàng hóa tăng vọt, nhu cầu điện tăng cao trong bối cảnh phục hồi sau đại dịch và cam kết cắt giảm carbon của Chủ tịch Tập Cận Bình, đều được coi là những lý do hạn chế.

Các nhà cung cấp của Apple đã cảnh báo rằng, việc cắt giảm như vậy có nguy cơ đe dọa đến tính liên tục của chuỗi cung ứng, sau sự cố mất điện kéo dài một tuần vào cuối tháng 9. Giờ đây, mọi người đều có chung câu hỏi là sự gián đoạn này sẽ tồn tại lâu dài.

"Chúng tôi nghe nói rằng, tình hình có thể kéo dài đến cuối năm nay hoặc thậm chí lâu hơn", CEO của một nhà cung cấp loa ở Đông Quan, nói.

Ông cho biết thêm, công ty đang hợp tác với Amazon, Lenovo và nhiều doanh nghiệp khác nhưng đôi khi chỉ được cung cấp điện ba ngày mỗi tuần. 

"Sự bất tiện này dần khiến mọi người không chịu nổi", vị CEO nói. "Bây giờ chúng tôi đang xem xét lại các nhà máy ở nước ngoài, có thể ở Việt Nam, Batam ở Indonesia hoặc Thái Lan".

Edward Yang, Chủ tịch Goodway Machine Tools Group, nhà cung cấp cho Toyota, Ford và Samsung, cho biết ảnh hưởng có thể kéo dài hơn nhiều so với chính sự cố mất điện.

Ông nói: "Trong tương lai, các công ty hoạt động ở Trung Quốc chắc chắn sẽ phải đối mặt với giá điện cao hơn nhiều. Điều này sẽ thúc đẩy một làn sóng thay đổi cơ cấu ngành, đồng thời thúc đẩy các công ty đa dạng hóa năng lực của mình để giảm thiểu rủi ro của việc tập trung hóa quá mức".

Tính chất liên kết của chuỗi cung ứng đã làm tăng tác động của việc cắt điện. Một nhà sản xuất máy chủ cung cấp AWS của Amazon, Facebook và Microsoft có trụ sở tại thành phố Côn Sơn của Trung Quốc cho biết, họ đang dựa vào nguồn hàng dự trữ để tiếp tục sản xuất vì nhiều nhà cung cấp của chính họ bị ảnh hưởng bởi cắt điện.

"Chúng tôi đang tính đến lượng hàng tồn kho để hỗ trợ các lô hàng ngay lúc này", CEO của công ty cho biết. "Hiện tại, chúng tôi thực sự muốn đẩy nhanh kế hoạch mở rộng tại Đài Loan. Tình hình thực sự không an toàn cho sự liên tục của chuỗi cung ứng".

Các nhà cung cấp cho biết, vấn đề tồi tệ hơn là các công ty không biết ai sẽ nhận được điện và ai sẽ không.

Một CEO tại một nhà cung cấp của Apple nói với Nikkei Asia: "Các thông báo rất hỗn loạn và khó hiểu. Nhiều nhà cung cấp công nghệ lớn của Trung Quốc, chẳng hạn như nhà lắp ráp iPhone mới nổi Luxshare và các công ty con của nó ở khắp các tỉnh khác nhau, đều không bị cắt điện".

Một CEO khác của nhà cung cấp bảng mạch in của Apple cho biết, chính quyền địa phương đang quyết định cung cấp điện cho công ty nào, dựa trên giá trị của sản phẩm được làm ra.

Ông nói: "Nếu công ty nào không mang lại nhiều giá trị, như màn hình hiển thị hoặc chất bán dẫn cuối, nhưng tiêu tốn nhiều năng lượng thì xin lỗi bạn đã bị loại! Tốt hơn hết bạn nên tắt máy và chuyển đi".

Các bảng mạch in rất quan trọng để gắn chip và linh kiện nhưng không có giá trị đặc biệt cao. Hơn nữa, việc sản xuất chúng đòi hỏi một lượng lớn năng lượng.

Ngoài nguồn cung điện không chắc chắn, các công ty hoạt động ở Trung Quốc còn phải đối mặt với nhiều thử thách khác.

Một CEO của nhà cung cấp iPhone giấu tên cho biết: “Đó không chỉ là vấn đề về nguồn điện, vì sự thay đổi của chuỗi cung ứng là một chủ đề nhạy cảm ở Trung Quốc". 

"Từ Jack Ma đến các cuộc đàn áp về trò chơi và giáo dục,.. tất cả đều cho thấy sự bất ổn ngày càng tăng đối với các doanh nghiệp hoạt động ở Trung Quốc. Mọi người đang sợ hãi", ông nói thêm.

Karen Ma, một nhà nghiên cứu tại Viện Nghiên cứu Công nghệ Công nghiệp có trụ sở tại Tân Trúc, hy vọng một loạt các công ty sẽ bắt đầu đa dạng hóa khỏi Trung Quốc.

"Trước đây, chỉ có các nhà lắp ráp đa quốc gia mới tiến hành kế hoạch đa dạng hóa. Nhưng có thể thấy trước rằng, các công ty khác trong chuỗi cung ứng cũng sẽ chuyển đổi một phần sản xuất của mình", Karen nói.

"Các khách hàng của họ như Apple, Google, HP và Dell, muốn họ có một chuỗi cung ứng linh hoạt hơn bên ngoài Trung Quốc".