Sự cố kênh đào Suez: Thương mại toàn cầu lao đao

Trước đó, tàu chở hàng Ever Given đã gặp phải một sự cố hy hữu khi di chuyển qua kênh đào Suez của Ai Cập hôm 24/3. Sự cố đã khiến con tàu khổng lồ này bị đổi hướng và mắc kẹt theo hướng chắn ngang tuyến đường biển quan trọng kết nối châu Âu với châu Á. 

Thư ký báo chí Nhà Trắng Jen Psaki cho biết, như một phần trong đối thoại ngoại giao tích cực với Ai Cập, Chính phủ Mỹ đã đề nghị hỗ trợ Ai Cập để giúp mở lại kênh đào này.

Bà Psaki cũng cho biết thêm rằng Mỹ đang tham khảo ý kiến của các đối tác Ai Cập về cách Mỹ có thể hỗ trợ tốt nhất những nỗ lực đó. Tuy nhiên, bà Psaki không cho biết thêm chi tiết về sự hỗ trợ được cung cấp.

Theo CNBC, giá dầu đã tăng vọt vào 26/3, trong bối cảnh suy đoán rằng việc tháo dỡ con tàu có thể mất vài tuần. Dầu thô kỳ hạn West Texas Intermediate và dầu thô Brent đều tăng hơn 4%. Mức tăng đến sau khi giá giảm vào hôm 25/3, bất chấp bế tắc.

Paola Rodriguez-Masiu, Phó chủ tịch phụ trách thị trường dầu tại Rystad Energy cho biết: “Các nhà giao dịch đã thay đổi ý kiến, quyết định rằng việc phong tỏa Kênh đào Suez đang thực sự trở nên quan trọng hơn đối với dòng chảy dầu và việc vận chuyển nguồn cung so với những gì họ đã kết luận trước đây”.

Trong số 39,2 triệu thùng / ngày dầu thô nhập khẩu theo phương thức đường biển vào năm 2020, 1,74 triệu thùng / ngày đi qua kênh đào Suez, theo dữ liệu từ công ty nghiên cứu Kpler.

Con số này chiếm dưới 5% tổng dòng chảy, nhưng khi quá trình bồi đắp kéo dài, các tác động sẽ tăng lên.

Bernhard Schulte Shipmanagement, giám đốc kỹ thuật của con tàu, cho biết một nỗ lực khác vào hôm 26/3 nhằm thả nổi lại tàu sân bay đã không thành công.

Ông Bernhard Schulte nói thêm rằng hai tàu kéo bổ sung sẽ đến vào Chủ nhật để giúp hoạt động tái nổi.

Douglas Kent, phó chủ tịch điều hành chiến lược và liên minh tại Hiệp hội Quản lý chuỗi cung ứng, lưu ý rằng ngay cả sau khi con tàu bị dỡ bỏ, các tác động sẽ tiếp tục được tác động. Ví dụ, tàu sẽ đến các cảng đồng thời gây ra ùn tắc giao thông mới. Lịch trình hàng hóa được tạo trước nhiều tháng sẽ cần phải được cải tổ lại với những con tàu hiện đang ngồi nhầm chỗ.

Quan trọng hơn, thiếu khả năng cung cấp trong toàn bộ chuỗi cung ứng.

“Toàn bộ hiệu ứng đánh bật thông qua hệ thống đa cấp của cơ sở cung cấp - chúng tôi sẽ không biết điều đó,” Kent nói. “Các công ty không có tầm nhìn vào chuỗi cung ứng của họ.” Mặc dù một công ty có thể biết rằng họ có một sản phẩm đang nằm trên một con tàu bị dừng, nhưng tác động của việc chậm trễ dây chuyền vẫn chưa được biết.

Lloyd's List, một tạp chí về vận tải biển có trụ sở tại London (Anh), ước tính sau khi sự cố này xảy ra, giá trị hàng hóa vận chuyển qua kênh đào Suez trung bình sẽ chịu thiệt hại lên tới 9,7 tỷ USD/ngày, với 5,1 tỷ USD đối với các chuyến vận tải về phía tây, và 4,6 tỷ USD đối với các chuyến vận tải về phía đông.

Với ước tình trên, nền kinh tế thế giới sẽ phải chịu thiệt hại tới 400 triệu USD/giờ, nếu như tàu Ever Given còn tiếp tục bị mắc kẹt giữa kênh đào Suez. 

Theo trang tin Business Insider, sự cố đối với tàu Ever Given đang ảnh hưởng nghiêm trọng đến chuỗi cung ứng toàn cầu, vốn đã chịu nhiều thiếu hụt và chậm trễ trong quá trình vận chuyển kể từ khi dịch COVID-19 bùng phát vào đầu năm ngoái. Sự cố cũng buộc một số tàu biển phải vẽ lại quãng đường di chuyển của mình và buộc phải thực hiện các chuyến hải trình dài, nguy hiểm và tốn kém hơn vòng qua vùng cực Nam của châu Phi.

Theo Cơ quan quản lý kênh đào Suez (SCA), khoảng 12% giao thương toàn cầu đi qua kênh đào Suez, với tổng số 18.829 tàu chở 1,17 tỷ tấn hàng hóa qua kênh đào này trong năm 2020. Trong khi đó, dữ liệu của Tổ chức Hợp tác và Phát triển kinh tế (OECD) cho thấy, phương thức vận tải chính của thương mại toàn cầu là vận tải hàng hải với khoảng 90% hàng hóa giao dịch được chuyển thông qua đường biển.

Cơ quan định giá độc lập quốc tế về các thị trường năng lượng và hàng hóa Argus Media dự báo, do sự đình trệ của kênh đào Suez, giá container phế liệu sắt dự kiến sẽ tăng lên 900 USD/container cho tuyến vận tải từ Mỹ đến vùng lãnh thổ Đài Loan (Trung Quốc) vào ngày 1/4 tới, so với mức tương ứng 800 USD/container của tháng 3.

Tại châu Âu, một số hãng vận tải hàng hải đã ra thông báo cho biết hoạt động vận chuyển cao su tổng hợp tới đối tác Ấn Độ sẽ bị trì hoãn trong vòng 7 ngày tới. Bên cạnh đó, ít nhất 2 tàu từ châu Á chở 10.000 tấn hóa chất công nghiệp có thể không thể cập cảng châu Âu đúng lịch trình.

Kênh đào Suez là tuyến vận tải quan trọng cho dầu thô, hóa chất và các sản phẩm tinh chế đi từ Trung Đông và châu Á-Thái Bình Dương đến châu Âu và Bắc Mỹ. Đây cũng là nguồn thu ngoại tệ quan trọng của Ai Cập, mang lại cho quốc gia Bắc Phi này doanh thu 5,6 tỷ USD trong năm ngoái.