Masayoshi Son từng mắc những sai lầm đáng xấu hổ. Tập đoàn SoftBank của ông đã chi hàng tỷ USD cho WeWork của Adam Neumann để rồi sau đó chịu thiệt hại nặng nề khi startup “phát nổ”.
SoftBank từng đánh cược rằng Lex Greensill, người mà ông Son gọi là “kẻ kiếm ra tiền”, sẽ cách mạng hóa ngành tài chính, nhưng công ty Greensill Capital vừa nộp đơn xin bảo hộ phá sản vào ngày 8/3 và phải đối mặt với sự giám sát của pháp luật.
SoftBank cũng từng hỗ trợ cho Wirecard, một công ty thanh toán của Đức phải nộp đơn xin phá sản vào ngày 25/6/2020, vài ngày sau tin tức lượng tiền mặt 1,9 tỷ euro (khoảng 2,1 tỷ USD) đã “biến mất” khỏi bảng cân đối kế toán.
Ngoài những thất bại đau đớn đó, Son vẫn có những khoản đầu tư thành công nhất định.
Tháng 3, công ty Coupang của Hàn Quốc thực hiện thương vụ IPO “bom tấn” tại New York, giúp khối tài sản của nhà đồng sáng lập Bom Kim vọt lên 8,6 tỷ USD sau khi giao dịch đầu tiên. Coupang đóng góp 24,5 tỷ USD vào lợi nhuận của Vision Fund, quỹ đầu tư của SoftBank.
Tháng 2, giá cổ phiếu của chợ bán ôtô đã qua sử dụng, Auto1 Group, cũng tăng mạnh trong phiên giao dịch đầu tiên. SoftBank đã đầu tư 680 triệu USD vào năm 2018, chiếm 25% cổ phần của công ty này. Giá trị số cổ phần đó sau phiên giao dịch đầu tiên của Auto 1 Group tăng lên 11,9 tỷ USD.
Vài tháng trước đó, giá cổ phiếu của nền tảng giao hàng DoorDash tăng tới 92% trong ngày đầu giao dịch, đưa giá trị khoản đầu tư của SoftBank vào công ty này lên tới 9 tỷ USD tính tới tháng 2, so với mức đầu tư ban đầu là 680 triệu USD.
 |
| Định giá của các startup được SoftBank rót vốn đều tăng vọt. Ảnh: Bloomberg. |
Những thương vụ đáng nể đó đã giúp củng cố danh tiếng của ông Son với tư cách là một trong những nhà tài chính khởi nghiệp có ảnh hưởng nhất châu Á, những người sở hữu công ty có thể trụ vững trong nền kinh tế chia sẻ toàn cầu và mạng xã hội bùng nổ.
“Tôi rất biết ơn vì mình có một số nhà đầu tư không chỉ có phương tiện để đầu tư dài hạn mà còn có bản lĩnh để làm việc đó”, ông Kim của Coupang nói về SoftBank vào năm 2019.
Nhiều công ty khác mà SoftBank đang đầu tư cũng sẽ sớm niêm yết. Ông Son dự đoán trong danh mục đầu tư gồm gần 160 startup của SoftBank, sẽ có tới 20 công ty thực hiện thương vụ IPO mỗi năm. Một số công ty được thị trường mong đợi IPO nhất là công ty dịch vụ gọi xe Grab Holdings của Singapore, startup có giá trị nhất thế giới ByteDance và công ty gọi xe của Trung Quốc Didi Chuxing Technology.
“Son là kiểu người ‘hoặc chơi lớn hoặc là về nhà’. Nói cách khác, đầu tư lớn và táo bạo là thứ đã ăn vào máu của ông ấy”, Justin Tang, giám đốc nghiên cứu châu Á tại United First Partners, nhận định.
Ông Son đã quen với việc “lên voi xuống chó”. Ông từng là người giàu nhất thế giới trong kỷ nguyên dot-com, nhưng tài sản của ông giảm 70 tỷ USD vào năm 2000 chỉ trong vài tháng. Cùng năm đó, Son đầu tư 20 triệu USD vào Alibaba Group Holdings của tỷ phú Jack Ma và đây vẫn là khoản đầu tư thành công nhất của ông.
Những gì đã xảy ra đều cho thấy ông Son luôn gắn bó với một triết lý, là tìm kiếm những doanh nhân có sức hút lớn và mang cho họ những gì họ cần.
Sau khi gặp các nhà sáng lập của Yahoo, gồm Jerry Yang và David Filo, vào năm 1995 để thảo luận về tương lai của internet, Son quyết định đặt cược mọi thứ vào hai người này, theo Aiming High, cuốn tiểu sử của ông Son. SoftBank sau đó đã đầu tư vào Yahoo, một trong những trang web được truy cập nhiều nhất ở Mỹ thời bấy giờ.
Tuy nhiên, có những lúc không ai công nhận ông là một nhà đầu tư tuyệt vời, ông Tang của United First Partners nói, ám chỉ về thương vụ đầu tư vào Greensill.
SoftBank ban đầu được thành lập để làm nhà phân phối phần mềm tại Nhật Bản và sau đó mới chuyển sang đầu tư vào công nghệ và viễn thông. Năm 2017, tập đoàn này ra mắt quỹ đầu tư Vision Fund sở hữu 100 tỷ USD. Mới đây, Vision Fund công bố lợi nhuận hàng năm của quỹ đạt 37 tỷ USD.
“Chúng ta chỉ sống một lần trên đời vì thế tôi muốn nghĩ lớn. Tôi không có ý định đặt cược với quy mô nhỏ”, Son, người hiện sở hữu hơn 32 tỷ USD theo Bloomberg Billionaires Index, từng nói vào năm 2017.
Với nhiều khoản đầu tư thành công, SoftBank của ông Son cũng trở thành một trong những “nhà máy sản xuất” ra nhiều tỷ phú vĩ đại nhất thế giới.
Dưới đây là danh sách tỷ phú do SoftBank tạo ra.
1. Công ty: Slack (IPO vào ngày 19/6/2019)
Stewart Butterfield - Tài sản: 1,7 tỷ USD
Ứng dụng trò chuyện tại nơi làm việc của Stewart Butterfield đã gây chấn động giới nhân viên văn phòng trước khi dịch Covid-19 thay đổi cách chúng ta nghĩ về công sở. Slack đã thu hút được sự chú ý của SoftBank vào năm 2017. Khi đó, quỹ Vision Fund của tập đoàn rót 250 triệu USD nhằm đưa ứng dụng này trở thành một công cụ chính thống tại nơi làm việc.
Sau này, Slack, được niêm yết trên sàn chứng khooán vào năm 2019, đạt được thỏa thuận trị giá 27,7 tỷ USD để bán mình cho Salesforce của Marc Benioff.
2. Công ty: Uber (IPO vào ngày 9/5/2019)
Travis Kalanick - Tài sản: 3,9 tỷ USD
Garrett Camp - Tài sản: 3,3 tỷ USD
Ryan Graves - Tài sản: 1,3 tỷ USD
Hãng gọi xe của Travis Kalanick vừa là bước ngoặt lớn nhất vừa là thương vụ vĩ đại nhất của SoftBank. Uber đã sử dụng khoản vốn trị giá hàng tỷ USD từ Vision Fund và các nhà đầu tư tên tuổi khác để tích cực mở rộng mạng lưới ra ngoài nước Mỹ. Tuy nhiên, tình trạng thua lỗ nặng nề buộc Uber phải rút khỏi thị trường Trung Quốc và Đông Nam Á, nhường lại sân chơi đó cho Didi và Grab.
Trong phiên giao dịch đầu tiên trên sàn chứng khoán, giá cổ phiếu Uber giảm nhưng khi đó, các nhà đồng sáng lập của công ty là Kalanick, Garrett Camp và nhân viên đầu tiên của hãng, Ryan Graves, đều đã trở thành tỷ phú. Dưới sự lãnh đạo hiện nay của Dara Khosrowshahi, hãng gọi xe này có thể có lãi trong năm nay.
3. Công ty: Auto1 (IPO vào ngày 4/2/2021)
Christian Bertermann - Tài sản: 1,6 tỷ USD
Hakan Koç - Tài sản: 1,6 tỷ USD
Auto1 là một trong những công ty có IPO lớn nhất và thành công nhất châu Âu trong năm nay. Giá cổ phiếu của công ty này tăng 49%, mang lại cho hai nhà đồng sáng lập, Christian Bertermann và Hakan Koç, 1,6 tỷ USD mỗi người. Vision Fund của SoftBank đầu tư vào Auto1 từ rất sớm, là vào năm 2017. Khi đó, quỹ rót hơn 460 triệu euro (558 triệu USD) và công ty khởi nghiệp này hiện có định giá hơn 11 tỷ USD.
4. Công ty: Opendoor (IPO vào ngày 21/12/2020)
Eric Wu - Tài sản: 1 tỷ USD
Eric Wu lần đầu tiên bước chân vào lĩnh vực bất động sản khi còn là sinh viên Đại học Arizona. Trong “tâm bão” dịch Covid-19, ông đã IPO thành công Opendoor vào tháng 12/2020 thông qua SPAC (công ty mua lại với mục đích đặc biệt). Năm 2018, Vision Fund rót 400 triệu USD vào Opendoor.
Mặc dù vẫn đang thua lỗ, mô hình của Opendoor vẫn đang được rất nhiều công ty khởi nghiệp và niêm yết, từ Zillow tới Redfin, bắt chước.
5. Công ty: DoorDash (IPO vào ngày 8/12/2020)
Tony Xu - Tài sản: 2,8 tỷ USD
Andy Fang - Tài sản: 2,6 tỷ USD
Stanley Tang - Tài sản: 2,5 tỷ USD
Dịch vụ giao đồ ăn phổ biến nhất tại Mỹ, DoorDash, đã dẫn trước các đối thủ như Uber Eats trong thời gian phong tỏa vì dịch Covid-19. Tony Xu, Andy Fang và Stanley Tang, mỗi người đều sở hữu khối tài sản trị giá hơn 2 tỷ USD. 3 người thành lập DoorDash hơn 7 năm trước, khi họ còn là sinh viên của Đại học Stanford, với hy vọng có thể cách mạng hóa ngành thực phẩm.
Họ được SoftBank rót khoảng 680 triệu USD vào năm 2018 và khoản đầu tư này hiện có giá trị 9 tỷ USD, ông Masayoshi Son tiết lộ hồi tháng 2.
6. Công ty: KE Holdings (IPO vào ngày 13/8/2020)
Zuo Hui - Tài sản: 11 tỷ USD
Peng Yongdong - Tài sản: 1,4 tỷ USD
KE Holdings của Zuo Hui vẫn là một trong những thương vụ đầu tư thành công của SoftBank. Giá cổ phiếu của KE Holdings tăng gần gấp đôi trong phiên giao dịch đầu tiên tại Mỹ vào tháng 8/2020, đưa nhà sáng lập Zuo Hui lên vị trí cao trong Bloomberg Billionaires Index. SoftBank được cho là có tầm nhìn xa khi đầu tư 1,35 tỷ USD cho KE vào năm 2019, đưa định giá của công ty lên 10 tỷ USD. Công ty hiện có giá trị gấp khoảng 6 lần con số đó.
7. Công ty: Coupang (IPO vào ngày 11/3/2021)
Bom Kim - Tài sản: 8,6 tỷ USD
Được biết đến là Amazon của Hàn Quốc, Coupang khiến nhà đầu tư phải kinh ngạc ngay trong phiên giao dịch đầu tiên hồi tháng 3 khi giá cổ phiếu tăng 97%. Đây là đợt IPO lớn nhất tại thị trường chứng khoán Hàn Quốc, giúp nhà đồng sáng lập Bom Kim trở thành một trong những người giàu nhất thế giới.
Coupang được SoftBank rót 1 tỷ USD vào năm 2015 và được Vision Fund rót thêm 2 tỷ USD vào 3 năm sau đó. Hiện tại, dịch vụ giao hàng trong một ngày của Coupang đang được các trang thương mại điện tử trên khắp châu Á ăn theo.
8. Công ty: ZhongAn (IPO vào ngày 28/9/2017)
Ou Yafei - Tài sản: 1,2 tỷ USD
Công ty bảo hiểm trực tuyến của Trung Quốc này không gây được nhiều sự chú ý và hào hứng như những vụ đặt cược khác của SoftBank, dù công ty này cũng được hậu thuẫn bởi các nhà đầu tư có tên tuổi như Jack Ma và Ant/Alibaba, Tencent của Pony Ma và Công ty bảo hiểm Ping An.
Trong phiên giao dịch đầu tiên vào năm 2017, giá cổ phiếu của ZhongAn tăng 18%. SoftBank được biến đến là nhà đầu tư nền tảng duy nhất trong đợt IPO trị giá 1,5 tỷ USD đó khi mua số cổ phiếu trị giá 550 triệu USD.
