Sau các sự cố về trái phiếu doanh nghiệp, nhận thức của nhà đầu tư được nâng cao

Ngày 18/10, FiinRatings có báo cáo về hoạt động phát hành trái phiếu doanh nghiệp quý III/2022. Theo đó, hoạt động phát hành trái phiếu doanh nghiệp tiếp tục xu hướng giảm từ đầu quý với giá trị phát hành trong tháng 9 đạt 16,1 nghìn tỷ VNĐ, giảm 18,27% so với tháng trước và 76,44% so với cùng kỳ, theo reatimes.vn.

Mặc dù đã bước vào giai đoạn thẩm thấu chính sách mới sau khi Nghị định 65 về phát hành trái phiếu doanh nghiệp được ban hành, song thị trường trái phiếu doanh nghiệp vẫn tương đối ảm đạm, theo đánh giá của FiinRatings.

Trong báo cáo cập nhật triển vọng thị trường trái phiếu, FiinRatings đánh giá rủi ro của tín dụng trái phiếu doanh nghiệp đến an toàn hệ thống là rất thấp.

Cụ thể theo đánh giá của FiinRatings, sau dư âm của vụ án Tân Hoàng Minh, thị trường trái phiếu doanh nghiệp tiếp tục đón nhận cú sốc mới từ Vạn Thịnh Phát. Sự kiện này đã làm ảnh hưởng đáng kể đến tâm lý thị trường nhất là các nhà đầu tư cá nhân về rủi ro an toàn hệ thống tín dụng nhất là cả sự kiện ngân hàng SCB.

Mặc dù vậy, rủi ro ảnh hưởng từ trái phiếu doanh nghiệp đến với hệ thống tín dụng hiện nay là ở mức rất thấp.

Số liệu FiinRatings cho thấy dư nợ trái phiếu tính đến thời điểm cuối tháng 9/2022 đạt hơn 1,3 triệu tỷ đồng tương đương với hơn 13% GDP năm 2021, trong đó nếu loại bỏ các trái phiếu ngân hàng thì số dư nợ trái phiếu của các doanh nghiệp phi ngân hàng là 908,8 nghìn tỷ đồng và các nhà phát hành bất động sản đóng góp 455 ngàn tỷ đồng.

Con số này trên thực tế chỉ chiếm khoảng 4% tổng dư nợ tín dụng toàn hệ thống ngân hàng Việt Nam. Đối với ngành Bất động sản, chất lượng tín dụng của ngành này có sự phân hóa cao, và vẫn có rất nhiều doanh nghiệp có sức khỏe tài chính tốt, đủ khả năng đáp ứng các nghĩa vụ nợ.

So sánh với Trung Quốc, dư nợ trái phiếu chiếm đến 44% GDP nhưng tỷ lệ vỡ nợ chỉ chiếm 1,35%, cho thấy rủi ro vỡ nợ tại thị trường Việt Nam có tồn tại nhưng rất thấp. Nền kinh tế lớn thứ hai thế giới vẫn xử lý được sau thời gian bất ổn 2 năm qua nhờ sự điều tiết của cơ quan quản lý với nhiều chính sách khác nhau.

Ngoài ra, hoạt động mua lại 9 tháng năm nay của khối doanh nghiệp phi ngân hàng cũng tăng 2,34 lần sao với cùng kỳ năm 2021 và đạt 75,5 nghìn tỷ đồng. Điều này đã góp phần làm giảm áp lực nợ trái phiếu doanh nghiệp đến hạn.

Bên cạnh đó, các ngân hàng hiện nay cũng đang nắm giữ danh mục trái phiếu doanh nghiệp phi ngân hàng với quy mô vào khoảng 284 ngàn tỷ đồng, chiếm khoảng 2,37% trên tổng tài sản sinh lời tại thời điểm 30/6/2022.

Đây không phải là vấn đề lớn đối với chất lượng tín dụng ngân hàng bởi quy mô còn nhỏ và chất lượng trái phiếu có tính phân hóa và cũng được các ngân hàng đánh giá kỹ lưỡng. Mức độ ảnh hưởng chỉ có thể lớn hơn đối với một số ngân hàng có phân bổ tín dụng trái phiếu doanh nghiệp lớn hơn 10% tổng dư nợ tín dụng của họ.

"Nhà đầu tư tham gia thị trường trái phiếu doanh nghiệp nên giữ bình tĩnh và sự tỉnh táo trước các thông tin nhiễu loạn được lan truyền, tránh việc bán tháo và cắt lỗ trái phiếu đang nắm giữ mà không đánh giá được sức khỏe tài chính của doanh nghiệp phát hành. Trong trường hợp nhà đầu tư đang sở hữu các trái phiếu mà doanh nghiệp không thể trả lãi và/ hoặc gốc, việc chấp nhận đàm phán và dàn xếp với doanh nghiệp và các tổ chức trung gian sẽ là giải pháp tốt cho các bên", FiinRatings khuyến nghị.

Từ vụ việc Tập đoàn Vạn Thịnh Phát và Ngân hàng TMCP Sài Gòn (SCB) đã cho nhà đầu tư thấy khác biệt rõ rệt của đầu tư trái phiếu và gửi tiết kiệm ngân hàng. Với SCB, ngay sau khi tin đồn lan truyền, Ngân hàng Nhà nước đã đưa ra các tuyên bố mạnh mẽ, rằng quyền lợi người gửi tiền được Ngân hàng Nhà nước bảo đảm trong mọi trường hợp. SCB đã ổn định tình hình trở lại trong vòng một tuần.

Trong khi đó, với trái phiếu An Đông (thuộc Vạn Thịnh Phát) cũng như Tân Hoàng Minh trước đó, việc giải quyết quyền lợi cho nhà đầu tư không thể một sớm một chiều.

Với các hình thức mang tiền cho doanh nghiệp vay bằng hợp đồng hợp tác đầu tư, hợp đồng vay vốn, rủi ro càng cao hơn nhiều. Theo luật sư Trương Thanh Đức, hình thức ủy thác đầu tư, cho doanh nghiệp vay vốn không vi phạm pháp luật, nhưng tiềm ẩn rủi ro rất lớn cho nhà đầu tư. Hình thức đầu tư này đáp ứng được nhu cầu của một bộ phận nhà đầu tư có khẩu vị rủi ro cao, song nhà đầu tư cũng phải xác định bị mất trắng nếu doanh nghiệp phá sản.

Ngay cả với trái phiếu doanh nghiệp, ngoài Tân Hoàng Minh, An Đông, VKC Holdings, thời gian tới có thể sẽ có thêm một số doanh nghiệp không có khả năng trả nợ gốc và lãi trái phiếu đúng hạn.

Chia sẻ với báo chí mới đây, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc khẳng định, Bộ Tài chính đã làm việc với các nhà phát hành và họ đều cam kết sẽ trả đúng hạn trái phiếu, Bộ sẽ tích cực giám sát và đảm bảo quyền lợi cho các nhà đầu tư.

Mặc dù vậy, thực tế vụ Tân Hoàng Minh cho thấy, nguy cơ nhà đầu tư "đòi được vạ thì má đã sưng". Nhiều lô trái phiếu mà tập đoàn này phát hành không có tài sản đảm bảo, không có bảo lãnh thanh toán, không kèm chứng quyền.

Ông Nguyễn Quang Thuân, Chủ tịch FiinGroup cho rằng, việc nợ xấu trái phiếu xảy ra là khó tránh, nhà đầu tư phải nhận thức được rằng, đây là kênh đầu tư rủi ro hơn nhiều so với gửi tiết kiệm, thậm chí có nguy cơ mất trắng.

Trái phiếu doanh nghiệp vẫn là kênh dẫn vốn quan trọng hàng đầu với doanh nghiệp, sự kiện Tân Hoàng Minh hay Vạn Thịnh Phát đều là động thái làm sạch thị trường vốn. Quan trọng hơn, sau các sự cố này, nhận thức của nhà đầu tư về các kênh đầu tư sẽ được nâng cao. Nhà đầu tư muốn rót vốn vào bất kỳ kênh đầu tư nào cũng phải nâng cao hiểu biết của mình, kể cả kênh gửi tiết kiệm (để không bị nhầm lẫn mua bảo hiểm, mua trái phiếu…).

(Tổng hợp)

Chia sẻ Chia sẻ

Chia sẻ

Lưu tin