Philippines: Phán quyết của Tòa Trọng tài Thường trực là 'không thể thương lượng'

Bộ trưởng Ngoại giao Philippines Teodoro Locsin Jnr, nhân kỷ niệm lần thứ tư phán quyết của PCA, kêu gọi Trung Quốc tuân thủ luật pháp quốc tế. Ông  Locsin gọi phán quyết này là thắng lợi của Philippines và các quốc gia tôn trọng luật pháp quốc tế. Ông Locsin nhắc lại, các yêu sách của Trung Quốc là vô hiệu trong tranh chấp Biển Đông.

Đá Chữ Thập của Việt Nam trên biển Đông bị Trung Quốc chiếm đóng.

Phán quyết của Toà Trọng tài Thường trực ở Hà Lan (PCA) trên cơ sở Công ước Liên hợp quốc năm 1982 về Luật biển (UNCLOS) là “không thể thương lượng”. Yêu sách của Trung Quốc về quyền lịch sử đối với tài nguyên ở biển Đông không có cơ sở pháp lý, Ngoại trưởng Philippines tuyên bố.

Đó là tuyên bố mạnh mẽ nhất của Philippines dưới thời Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte, người vốn chủ trương xích gần hơn với Trung Quốc. Động thái này được xem như cột mốc quan trọng về sự thay đổi lập trường của đảo quốc trên vấn đề tranh chấp biển Đông.

Phán quyết này công nhận quyền chủ quyền của Philippines đối với vùng đặc quyền kinh tế rộng lớn, nơi các yêu sách lãnh thổ của Trung Quốc đã khiến kế hoạch thăm dò và khai thác dầu khí của Manila bị trì hoãn trong nhiều năm.

Trung Quốc đã tiếp tục bất chấp phán quyết của PCA và liên tục có các hành động gây hấn, nhằm tranh chấp lãnh thổ với Việt Nam, Philippines và Malaysia trong những năm gần đây.

Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte đã cố gắng xây dựng mối quan hệ chặt chẽ với Trung Quốc kể từ khi đắc cử năm 2016. Ông từng nêu vấn đề tranh chấp biển Đông với Chủ tịch Tập Cận Bình hồi năm ngoái tại Bắc Kinh. Tuy nhiên, người đồng cấp Trung Quốc đã thẳng thừng nói rằng biển Đông là “tài sản” của nước này và lập trường đó sẽ không lay chuyển.

Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte bị Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình từ chối thẳng thừng khi đề cập vấn đề tranh chấp biển Đông.

Ông Duterte đã bị những người theo chủ nghĩa dân tộc và các nhóm cánh tả trong nước chỉ trích vì gác phán quyết của PCA sang một bên. Thay vào đó, ông cố gắng xây đắp mối quan hệ hữu hảo với Trung Quốc nhằm tìm kiếm lợi ích về kinh tế, trong khi luôn đả kích Mỹ - một đồng minh truyền thống.

Ngoại trưởng Locsin trích dẫn phán quyết của PCA mà theo đó, một số hành động của Trung Quốc trong vùng đặc quyền kinh tế của Philippines đã vi phạm quyền chủ quyền của nước này. Các hành vi vi phạm khác của Trung Quốc được PCA nêu ra trong phán quyết bao gồm việc cải tạo quy mô lớn và xây dựng các đảo nhân tạo, gây ra thiệt hại nghiêm trọng về môi trường.

Ông Locsin kêu gọi Trung Quốc thực hiện nghĩa vụ tuân thủ phán quyết, nhằm thể hiện là một quốc gia tôn trọng luật pháp quốc tế. Theo ông, phán quyết của PCA là phương tiện để giải quyết tranh chấp một cách hòa bình.

Tuyên bố của Ngoại trưởng Locsin được đưa ra vài tuần sau khi Việt Nam và Philippines, trong hội nghị thượng đỉnh ASEAN, nêu lên mối lo ngại về việc Trung Quốc liên tục vi phạm các quy tắc hàng hải trên biển Đông.