Những loại quả nên và không nên đặt trên bàn thờ ngày Tết

Trong việc thờ cúng tổ tiên, vào những ngày lễ, rằm, mùng một… trên ban thờ, ngoài bát hương, chén nước, mâm cơm… lúc nào cũng phải có một bình hoa đẹp. Dâng hoa cúng chư Phật, thánh, gia tiên là hành động thành kính, bày tỏ tâm biết ơn. Dù vậy, không phải loại hoa nào cũng có thể cúng lễ. Tùy theo quan niệm của từng vùng mà có những điều kiêng kị khác nhau khi chọn hoa dâng lên ban thờ.

Chuyên gia phong thủy Mai Văn Sinh cho biết, hoa nào dâng cúng trên ban thờ cũng cần hiểu ý nghĩa, tùy vùng miền mà linh hoạt dùng hoa bày cúng lễ. Điều quan trọng hơn cả vẫn là thành tâm của mỗi người.

Hoa trên ban thờ có hoa cắm bình và hoa để trên đĩa. Đối với ban thờ ngày Tết, người ta thường duy trì cả hai loại này. Ngoài ra, để mang đậm không khí xuân cổ truyền, các gia đình thường cắm một cành đào hoặc cành mai trong lọ sứ lớn. Để đặt lên ban thờ ngày Tết, người ta thường dùng hoa bền màu, có mùi hương thơm, không gây khó chịu cho mọi người như hoa cúc, hoa hồng, hoa huệ, hoa dơn….

Nhiều nhà có ban thờ Phật riêng, hoa cúng Phật nên chọn hoa có màu vàng và đỏ như mẫu đơn, cúc vàng, hồng đỏ… là những màu tượng trưng cho nhà Phật để ban thờ được trang trọng.

Khi chọn hoa bày ban thờ ngày Tết nên lựa kỹ từng bông, không nên chọn những hoa đã nở to mà chọn những bông mới chớm nở. Muốn hoa được tươi lâu, mọi người nên cho vào nước vài viên thuốc B1 để có dinh dưỡng nuôi hoa.

Khi bày hoa ban thờ gia tiên ngày Tết không nên kết hợp quá nhiều loại hoa cùng lúc vì sẽ giảm mất sự thanh tao, khiến ban thờ mất thẩm mỹ. Đồng thời tránh chọn những loại hoa có gai sắc nhiều sát khí, hoặc những loại hoa có mùi quá gắt.

Tuy nhiên, chuyên gia Mai Văn Sinh cho rằng việc nhiều người kiêng để hoa ly trên ban thờ ngày Tết như vậy là không đúng bởi hoa ly có mùi thơm, lại giữ được lâu.

Ngoài ra, ban thờ là nơi tôn nghiêm, trang trọng nên khi cắm hoa để bàn thờ mọi người cũng cần tính đến sự cân đối. Không nên đặt một lọ hoa quá to trên một ban thờ nhỏ khiến che hết cả các đồ thờ cúng khác được đặt trên đó.

Các nhà tâm linh cho rằng, chọn hoa bày ban thờ ngày Tết lưu ý không nên dâng chậu hoa cảnh hay hoa nhựa, hoa giả lên ban thờ.

Tuy không mất trang nghiêm nhưng theo quan niệm đó là sự giả dối. Hoa cúng là biểu hiện tấm lòng nên không dùng lễ giả để biểu thị tấm lòng chân thật. Ban thờ là nơi thể hiện sự thành kính của con cháu với gia tiên khi dân hoa cúng cần phải có thái độ kính cẩn.

Việc lựa chọn những loại quả tươi, ngon để bày trên ban thờ ngày Tết là một điều không thể thiếu trong phong tục của người Việt ta.

Quả là sự biểu thị cho thành quả của người lao động sau một năm làm việc vất vả mệt nhọc và hưởng thụ thành quả đó trong những ngày cuối năm. Đây cũng là một vật phẩm mà mọi gia đình đều muốn dâng biếu các vị thần linh, những vị thần tối cao quyết định và phù trợ tài lộc, may mắn và sức khỏe của cả gia đình.

Xét theo mặt âm dương, mâm ngũ quả trên bàn thờ ngày Tết thể hiện sự hòa thuận, bao bọc và sinh sôi của vạn vật. Xét về mặt ngũ hành, quả bày trong mâm ngũ quả có số 5, tượng trưng cho Kim - Mộc - Thủy - Hỏa - Thổ. Do là thực vật thuộc hành Mộc, nên người dâng cúng lựa chọn màu sắc như Xanh (Mộc), Vàng (Thổ), Trắng (Kim), Nâu, Đen (Thủy), Đỏ (Hỏa) và hình thể tròn, dài, nhọn… để tượng trưng.

Đặc biệt, số 5 còn là biểu tượng của những mong muốn cho gia đình với các yếu tố cầu may: Phúc (phúc đức) – Lộc (giàu có) – Thọ (tuổi thọ) - Khang (sức khỏe) – Ninh (bình an).

Chính vì những yếu tố này mà không phải ngẫu nhiên loại quả nào cũng được chọn bày trên bàn thờ ngày Tết mà chúng phải phù hợp và đạt được những yếu tố mang ý nghĩa như trên.

Khi sắp xếp mâm ngũ quả bày ngày Tết, gia đình bạn nên lưu tâm chọn những loại quả này:

Nải chuối: Nải chuối là loại quả không thể thiếu trong mâm ngũ quả của mọi gia đình ngày Tết. Từ thực tế trên mâm ngũ quả, nải chuối nằm ở dưới nâng đỡ những quả khác cho thấy nải chuối mang ý nghĩa đem lại sự đùm bọc, sung túc bình an, tượng trưng cho sự đoàn kết và hạnh phúc của mọi người trong nhà.

Lưu ý, chọn chuối bày trên mâm ngũ quả phải là chuối xanh, chưa chín tượng trưng cho hành Mộc và lâu hỏng.

Quả phật thủ: Quả phật thủ có mùi thơm quyến rũ dùng để thờ Phật và gia tiên với mong muốn lưu giữ thần, Phật và gia tiên trong nhà lâu hơn để phù hộ cho gia chủ.

Trên mâm ngũ quả, quả phật thủ thường được đặt ở trung tâm và nơi cao nhất.

Quả bưởi tượng trưng cho nguồn sức khỏe dồi dào của mọi người trong năm mới

Quả xoài tạo nên mối quan hệ hòa thuận trong gia đình

Quả đu đủ tượng trưng cho tiền bạc và tài lộc đầy đủ, thịnh vượng

Quả quất biểu thị sự sung túc, gia chủ ăn nên làm ra

Những loại quả không nên chọn bày trên mâm ngũ quả

- Những loại quả đã chín rất nhanh hỏng sẽ bị ruồi muỗi, bọ lui tới làm ổ từ đó làm ô uế bàn thờ

- Quả có gai nhọn: mít, sầu riêng, chôm chôm.

- Quả có mùi quá hắc hoặc có vị cay, đắng: sầu riêng, ớt cay, tiêu.

- Quả thuộc hệ rau: cà chua, chua me, thanh trà…

- Quả mọc sát đất, mọc gần nơi ô uế hoặc quả dại