Nhật Bản từ bỏ chế độ tuyển dụng công việc trọn đời

Theo hãng tin Bloomberg, bằng chứng mới nhất về việc doanh nghiệp Nhật dần xóa bỏ chế độ công việc trọn đời đến từ hãng bột ngọt Ajinomoto. Công ty với lịch sử hơn một thế kỷ này ngày 29/11 tuyên bố sẽ cắt giảm 100 vị trí thông qua hình thức thôi việc tự nguyện. Động thái này là một phần trong nỗ lực của Ajinomoto nhằm cải thiện hoạt động kinh doanh sau 3 năm lợi nhuận suy giảm liên tiếp.

Ajinomoto được thành lập cách đây hơn 100 năm, sau khi nhà sáng lập Kikunae Ikeda tìm ra chất monosodium glutamete và gọi vị ngọt của chất này là vị umami.

Tụ sở của Ajinomoto ở Nhật Bản. Ảnh: Bllomberg.

Trong bối cảnh nền kinh tế Nhật Bản giảm tốc, doanh nghiệp nước này ngày càng rời xa quan niệm công việc trọn đời mà họ gắn bó nhiều thập kỷ nay. Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe đã nói rằng thay đổi thị trường lao động là một trong những thách thức lớn nhất mà nước này cần phải vượt qua để phục hồi tăng trưởng kinh tế. Giới phân tích cho rằng sự thiếu di động của người lao động là một trong những lý do quan trọng nhất để Nhật Bản phải thực thi cải cách thị trường việc làm.

Nhiều công ty Nhật có truyền thống áp dụng chế độ tiền lương dựa trên tuổi của người lao động, nhưng các nhà quản lý được trả lương cao đối mặt với sự chỉ trích cho rằng họ không có sự cống hiến xứng đáng. Hồi tháng 5, Tổng giám đốc (CEO) Akio Toyoda của hãng xe Toyota nói rằng các công ty Nhật Bản ngày càng khó duy trì chế độ việc làm trọn đời.

Ajinomoto, công ty có trụ sở ở Tokyo, nói trong một tuyên bố rằng trong quá trình công ty thực thi chương trình tái cơ cấu nhằm duy trì sự tăng trưởng, "một số nhà quản lý của công ty có thể mong muốn được sử dụng chuyên môn và thế mạnh của họ bên ngoài Ajinomoto Group".

Ajinomoto cho biết những người tham gia đợt cắt giảm nhân sự này đều là các nhà quản lý từ 50 tuổi trở lên và công ty sẽ hỗ trợ cho họ.

Ảnh hưởng của đợt cắt giảm nhân sự này sẽ được Ajinomoto đưa ra trong dự báo kết quả kinh doanh sắp tới. Đầu tháng này, công ty đã hạ triển vọng kết quả kinh doanh cả năm sau khi báo lỗ quý thứ hai liên tiếp.

Tuyển dụng trọn đời là chế độ tuyển dụng đặc thù ở Nhật Bản. Theo đó, các công ty Nhật Bản sẽ thuê người lao động làm việc suốt đời. Sau thế chiến thứ 2, chế độ này được phổ biến rộng rãi nhằm đảm bảo nhân công, phát triển kinh tế. Đối với hình thức này, người lao động vẫn kí hợp đồng nhưng sẽ làm cho tới khi nghỉ hưu. Trong trường hợp có bất kì vấn đề gì, dù bất mãn với chính sách của công ty cũng không dễ dàng từ chức. Đây chính là áp lực từ tập quán xã hội. Tương tự, để đảm bảo thanh danh và quan niệm xã hội, doanh nghiệp không tùy tiện cho nhân viên thôi việc nếu không vi phạm bất cứ quy định nào Khi làm ăn sa sút, các công ty Nhật Bản chỉ giữ lại những nhân viên làm trọn đời. Họ có thể bị giảm thưởng, tăng ca và chuyển sang bộ phận khác. Các nhân viên tạm thời (kí hợp đồng ngắn hạn, nhân viên làm nửa ngày) sẽ bị sa thải. Vòng hồ sơ của công ty Nhật Bản rất cẩn thận, nhiều ứng viên bị loại ngay từ đầu. Những người được nhận phải đảm bảo một số yêu cầu. Họ có thể phải chấp nhận chuyển sang các bộ phận khác hoặc các chi nhánh khi công việc kinh doanh của công ty kém đi. Hơn nữa, phải đáp lại tích cực bằng cách làm thêm ngoài giờ khi công ty làm ăn phát đạt.