Nhật Bản khó thu hút lao động nước ngoài do đồng Yên mất giá

Nghiên cứu của JCER so sánh tiền lương mà công nhân nhà máy ở Trung Quốc, Việt Nam, Philippines, Indonesia và Thái Lan kiếm được với số tiền mà một công dân nước ngoài sẽ nhận được thông qua chương trình đào tạo kỹ thuật do chính phủ Nhật Bản tài trợ.

Đến năm 2032, tiền lương tại nhà máy ở tất cả ngoại trừ Philippines được dự đoán sẽ bằng hơn một nửa mức lương của thực tập sinh tại Nhật Bản. Khi tiền lương địa phương chạm ngưỡng 50%, người lao động có thể miễn cưỡng chuyển đến Nhật Bản hơn. 

Một nguyên nhân khác, đồng yên giảm giá mạnh đã khiến một số lao động nước ngoài bỏ đi khi các nền kinh tế châu Á khác đấu tranh để thu hút lao động.

Nghiên cứu xem xét mức lương nhà máy điển hình ở Bắc Kinh, Thượng Hải, Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh, Manila, Jakarta và Bangkok, sử dụng dữ liệu từ Tổ chức Ngoại thương Nhật Bản và dự báo của JCER. Chuyển đổi đồng yên dựa trên tỷ giá hối đoái trung bình từ tháng 4 đến tháng 9 năm nay.

Mức lương của thực tập sinh kỹ năng của Nhật Bản dựa trên dữ liệu từ Bộ Y tế, Lao động và Phúc lợi của nước này. Đối với việc trả lương từ năm 2021 trở đi, nghiên cứu của JCER giả định rằng mức tăng lương tối thiểu trung bình 1,6% mỗi năm, được quan sát trong thập kỷ qua, sẽ tiếp tục kéo dài đến những năm 2030.

Dữ liệu của Bộ Tư pháp cho thấy người Việt Nam là quốc tịch lớn nhất của cư dân nước ngoài tại Nhật Bản sau người Trung Quốc và họ chiếm tỷ lệ lớn nhất trong số các thực tập sinh kỹ thuật. Số lượng thực tập sinh Việt Nam đã tăng gấp 12 lần trong 10 năm qua lên khoảng 160.000 người.

Theo nghiên cứu của JCER, công nhân nhà máy ở Việt Nam kiếm được số tiền tương đương khoảng 30.000 yên (215 USD) một tháng vào năm 2021 – chưa đến 20% trong số 164.000 yên mà một thực tập sinh kỹ thuật có thể kiếm được ở Nhật Bản. Chi phí sinh hoạt ở Nhật Bản và trả lại chi phí đi lại có thể chiếm khoảng một nửa số tiền lương hàng tháng của thực tập sinh, nhưng phần còn lại có thể được đưa vào tiết kiệm hoặc gửi về nhà.

Công nhân nhà máy ở Indonesia và Thái Lan kiếm được lần lượt 26% và 29% so với mức lương của Nhật Bản vào năm ngoái. Mức lương của nhà máy Trung Quốc gần nhất với mức lương của thực tập sinh Nhật Bản, ở mức 59%.

Số lượng thực tập sinh kỹ thuật Trung Quốc tại Nhật Bản đạt đỉnh vào năm 2012 và đã giảm kể từ đó, một phần là do chính phủ Trung Quốc hỗ trợ việc làm trong nước. Các học viên từ Việt Nam, Indonesia và các nước Đông Nam Á khác nổi lên như những người tham gia chính trong chương trình đào tạo. Nhưng tiền lương ở đó cũng tăng nhanh, một phần do lạm phát.

Tiền lương ở Nhật Bản vẫn trì trệ trong nhiều năm. Khoảng cách tiền lương của Nhật Bản với các nước châu Á khác trong nghiên cứu đang dần thu hẹp.

Tiền lương tại nhà máy của Trung Quốc đang trên đà dẫn đầu mức lương dành cho thực tập sinh kỹ thuật tại Nhật Bản vào năm 2026. Tại Trung Quốc, những người từ 60 tuổi trở lên dự kiến sẽ chiếm hơn 20% dân số vào năm 2025 và hơn 30% vào năm 2035. lao động trên đường chân trời cho thấy sẽ có ít công nhân Trung Quốc đến Nhật Bản hơn

Nếu lợi thế của việc chuyển đến Nhật Bản được cho là giảm đi khi lương địa phương đạt 67% lương của người Nhật, thì không quốc gia nào trong số bốn quốc gia Đông Nam Á trong cuộc khảo sát dự kiến sẽ vượt qua ngưỡng này trước năm 2035.

Nhưng trong một kịch bản nghiệt ngã hơn, khi Nhật Bản mất đi sự tỏa sáng nếu lương địa phương bằng 50% lương của người Nhật, thì Indonesia, Thái Lan và Việt Nam sẽ lần lượt chạm ngưỡng vào năm 2030, 2031 và 2032.

Người Việt Nam chiếm 58% trong số 276.000 thực tập sinh kỹ thuật tại Nhật Bản vào năm ngoái. Nhiều người làm việc trong lĩnh vực dịch vụ đòi hỏi kỹ năng ngôn ngữ tốt, chẳng hạn như nhân viên chăm sóc và nhân viên cửa hàng tiện lợi và nhà hàng. Nhưng những người ủng hộ người lao động Việt Nam tại Nhật Bản nói rằng điều kiện dành cho họ cần phải được cải thiện. Đã có báo cáo về việc những thực tập sinh Việt Nam này bị lạm dụng và không được trả lương.

Theo báo cáo của Cục xuất nhập cảnh Nhật Bản, trung bình có 54,7% thực tập sinh nước ngoài vay tiền về nước để chi trả cho chuyến đi đến Nhật Bản. Tỷ lệ này thậm chí còn cao hơn trong một số nhóm nhất định, chẳng hạn như 83,5% đối với người Campuchia và 80% đối với người Việt Nam. Khi tiền lương ở quê nhà đạt 50% tiền lương của người Nhật, họ sẽ có rất ít động lực để chịu đựng các chi phí đi lại và sinh sống ở Nhật Bản.

Đồng tiền yếu của Nhật Bản, gần đây đã được bán với giá 150 yên/1USD, chỉ làm giảm sức hấp dẫn của việc làm việc tại Nhật Bản.

"Nhiều người đã thấy lương của họ giảm từ 15% đến 20%" tính theo đồng Việt Nam, một đại diện tại một cơ quan giới thiệu việc làm ở Hà Nội cho biết. "Chúng tôi không thấy nhiều hứng thú với việc tuyển dụng thực tập sinh kỹ thuật hoặc công nhân lành nghề ở Nhật Bản".

Người Đông Nam Á có nhiều lựa chọn việc làm ngoài Nhật Bản, với các chính phủ trên toàn thế giới từ Hàn Quốc và Đài Loan đến Trung Đông mong muốn có thêm lao động. Hệ thống cấp phép việc làm của Hàn Quốc, ra mắt năm 2004, cho phép người lao động chuyển đổi công việc trong cùng ngành tới ba lần với lý do chính đáng và đảm bảo trả lương bình đẳng với các đồng nghiệp Hàn Quốc cho công việc như nhau.

(Nguồn: Nikkei)

Chia sẻ Chia sẻ

Chia sẻ

Lưu tin