Nhập khẩu điều thô sẽ tiếp tục 'leo thang'

Cụ thể, theo Tổng cục Hải quan, tính đến 15/8, cả nước đã nhập khẩu 994.364 tấn điều thô nguyên liệu với tổng trị giá kim ngạch đạt 1,923 tỷ USD. Như vậy, so với cùng kỳ 2016, sản lượng điều thô nhập khẩu tăng gần 54%, trong khi đó, trị giá tăng tới 98,2%.

Tính ra, mức giá nhập khẩu trung bình của điều thô nguyên liệu những tháng vừa qua cũng tăng mạnh lên 1.934 USD/tấn, trong khi cùng thời điểm này năm ngoái chỉ là 1.500 USD/tấn. Nguyên nhân được cho là do Việt Nam và Campuchia mất mùa điều nên giá điều thô trên toàn cầu đang có xu hướng tăng lên, khiến cho giá điều NK ngày càng cao.

Ông Đặng Hoàng Giang- Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hiệp hội điều Việt Nam (Vinacas) cho rằng việc nhập khẩu điều thô nguyên liệu tăng cao là không quá bất thường. Bởi việc nguyên liệu nhập tăng mạnh đã được dự báo từ đầu năm, xuất phát từ việc các vùng nguyên liệu quan trọng cả ở trong nước và trên thế giới như khu vực bị mất mùa.

Cụ thể, những tháng đầu năm nay, các vùng trồng điều trong nước, nông dân có nhiều kinh nghiệm chăm sóc, năng suất ước cũng chỉ đạt 50% so với niên vụ năm 2016. Đáng chú ý, có những vườn điều thậm chí còn không có thu hoạch. Tổng sản lượng điều thô cả năm dự kiến ước đạt hơn 252.000 tấn, giảm gần 52.000 tấn so với năm 2016.

Điều này dẫn tới các DN có tâm lý tăng nhập nguyên liệu để dự trữ phục vụ kế hoạch sản xuất cả năm. Mặt khác, hiện có cả DN Trung Quốc đặt cơ sở gia công tại Việt Nam cũng là nguyên nhân khiến nguyên liệu nhập của năm nay tăng mạnh, kéo theo đó là giá thu mua tăng cao hơn so với cùng kỳ năm trước.

Ông Đặng Hoàng Giang cũng đưa ra dự báo, trong những tháng cuối năm, việc nhập khẩu điều thô nguyên liệu sẽ không cao như thời gian vừa qua bởi hiện cơ bản vụ thu hoạch điều nguyên liệu ở trong nước và các khu vực quan trọng trên thế giới đã xong.

“Theo dự tính của tôi, cả năm nay lượng nguyên liệu nhập khẩu ước đạt khoảng 1,3 triệu tấn, tăng hơn 200 nghìn tấn so với năm 2016", ông Đặng Hoàng Giang nói.

Trước đó, năm 2016, lượng hạt điều nguyên liệu đưa vào chế biến 1,50 triệu tấn, trong đó nhập khẩu 1.025.000 tấn, mua trong nước 475.000 tấn, chỉ chiếm 31,67% nguyên liệu sản xuất của cả năm.

Theo Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hiệp hội điều Việt Nam, tình hình sản xuất, kinh doanh năm nay của ngành Điều nói chung phải đối mặt với nhiều khó khăn. Ngoài việc tăng sản lượng, mức giá nguyên liệu nhập khẩu như đề cập ở trên, thì sản lượng xuất khẩu những tháng vừa qua cũng gần như không tăng so với cùng kỳ 2016.

Điểm sáng đáng chú ý được lãnh đạo Vinacas đánh giá trong hoạt động của ngành điều thời gian qua là tổng trị giá kim ngạch xuất khẩu vẫn tăng, kéo theo đó mức giá xuất khẩu trung bình cũng cao hơn năm ngoái. Cụ thể, theo thông tin mới nhất từ Tổng cục Hải quan, đến 15/8, cả nước xuất khẩu 205.455 tấn, với tổng trị giá kim ngạch đạt 2,025 tỷ USD (cùng kỳ xuất khẩu 206.734 tấn, tổng trị giá kim ngạch đạt 1,606 tỷ USD). Như vậy, mức giá xuất khẩu bình quân năm nay đạt 9.856 USD/tấn, trong khi cùng kỳ năm ngoái là 7.768 USD/tấn.

Trước đó, Vinacas đưa ra dự báo, năm 2017, ngành điều Việt Nam sẽ xuất khẩu đạt 3,3 tỷ USD, với sản lượng 360.000 tấn điều nhân các loại, để lập kỉ lục 12 năm liền đứng đầu thế giới về xuất khẩu điều. Với thời gian còn lại, ngành điều sẽ phải chạy nước rút mới có thể đạt được mục tiêu.

Ông Nguyễn Huệ Chí Thái, Hội viên Hiệp hội Điều Việt Nam, Chuyên gia tư vấn kĩ thuật sản xuất, chế biến cho doanh nghiệp điều nhận định, nguồn nguyên liệu điều cho chế biến, xuất khẩu khan hiếm nên giá nguyên liệu điều trong nước sẽ không giảm mà có chiều hướng tăng cao, nguồn nguyên liệu điều thô chất lượng thấp cũng sẽ tăng giá hơn so với trước đây, đặc biệt là khoảng thời gian từ tháng 10 đến tháng 12/2017.

Do đó, Vinacas khuyến cáo, doanh nghiệp cầntừng bước chủ động hơn nguồn nguyên liệu. Bởi câu chuyện thiếu hụt nguyên liệu thực chất đã được đưa ra từ rất lâu, các giải pháp nhiệm vụ đưa ra cũng khá đầy đủ. Quan trọng lúc này là sự vào cuộc của toàn ngành. Cụ thể từ từng khâu, từng bước, như xây dựng bộ giống chất lượng tốt, năng suất cao, chống chịu được sâu bệnh.

Đặc biệt, doanh nghiệp cần nâng cao đầu tư công nghệ chế biến, trên cơ sở đó tập trung truy xuất nguồn gốc sản phẩm. Bên cạnh đó, hướng dẫn, hỗ trợ người nông dân thâm canh, ghép cải tạo các vườn điều lớn tuổi nhằm cải thiện chất lượng điều. Đặc biệt là thúc đẩy liên kết “bốn nhà” (Nhà nước-DN-nhà khoa học-nông dân) nhằm tạo ra vùng nguyên liệu vững chắc cho cây tỷ đô của Việt Nam.