Ngày Cá tháng Tư là gì, vì sao người ta nói dối vào ngày này?

Ngày 1/4 có lẽ là một trong những ngày lễ đặc biệt nhất trong năm, khi mà vào ngày này mọi người trên thế giới có thể thoải mái nói dối cũng như đùa bạn bè với những trò khó đỡ nhất mà không sợ bị những người đó giận hay ghét mình.

Lịch sử cũng ghi chép lại con người đã nói dối nhau vào ngày này hàng trăm năm trước, tuy nhiên không ai biết được nguồn gốc chính xác vì sao chúng ta lại làm thế vào ngày Cá tháng Tư 1/4.

Theo một giả thuyết thì ngày cá tháng tư bắt đầu vào năm 1582, khi Giáo hoàng Gregory XIII đã chuyển đổi ngày bắt đầu năm mới từ ngày cuối tháng 3 thành ngày đầu tiên của tháng 1, bắt đầu lịch Gregorian mà chúng ta vẫn sử dụng ngày nay.

Sự thay đổi này đã được công bố với mọi người, tuy nhiên không phải tất cả mọi người đều biết, vì thời đó chưa có thông tin đại chúng và internet như hiện nay. Do đó mà những người không biết vẫn tổ chức ăn mừng năm mới vào ngày 1/4. Những người này bị cười nhạo và bị coi là những kẻ ngốc, họ còn bị gọi là “những con cá tháng tư”. Đó chính là nguồn gốc của ngày Cá tháng Tư, theo như nhà sử học Ginger Smoak giải thích.

Một giả thuyết khác cũng liên quan đến việc thay đổi ngày bắt đầu năm mới, nhưng lại bắt nguồn từ nước Pháp vào năm 1564. Vào ngày 1/4/1564, có một số người dân tại Pháp vẫn ăn mừng ngày đầu năm mới theo lịch cũ và họ đã bị những người khác dán một con cá giấy lên lưng. Và do đó cái tên “Cá tháng Tư” bắt nguồn từ Pháp.

Một số người khi biết được điều này đã lém lỉnh trêu đùa gọi ngày 1/4 năm đó là “ngày nói dối”. Cũng từ đó, cái tên “Cá tháng Tư” hay “ngày nói dối” chính thức xuất hiện.

Vì sao lại có ngày Cá tháng Tư để nói dối?

Sự tích ngày Cá tháng Tư bắt nguồn như sau, ngày xửa ngày xưa, có một ngôi làng cổ tuổi đời nghìn năm, người làng đó nổi tiếng là thanh lịch nhưng cũng rất thích nói đùa, nói dóc. Không chỉ người dân thích nói đùa, mà những vị chức sắc trong làng cũng rất thích nói... giỡn chơi. Có những câu nói đùa nói giỡn kinh điển mà sau hàng nghìn năm vẫn còn nổi tiếng.

Các vị chức sắc trong làng cổ ấy không chỉ biết nói đùa mà còn biết chọc ghẹo người dân bằng những hành động rất thiết thực. Dường như vị chức sắc nào cũng cố gắng nghĩ cho được những trò đùa hay ho để dân làng bất ngờ đến té ngửa. Một trong những sự vụ nổi tiếng nhất đã xảy ra hồi tháng 3 năm nảo năm nào...

Ai cũng biết ở vùng đó, thời tiết tháng 3 rất đỏng đảnh: sáng nắng, chiều mưa, giữa trưa gió nồm và hôm sau rét đậm... Có thể do thời tiết thất thường ấy đã khiến các vị chức sắc nổi hứng nghĩ ra một trò đùa ngoạn mục.

Vào một đêm tháng ba mưa phùn buồn thúi ruột, dân làng đang trùm mền ngon giấc, sáng hôm sau tỉnh dậy ai cũng tá hỏa khi hàng cây hai bên đường làng bị chặt trụi lủi, nhìn ngôi làng cứ như con gà rù vừa bị vặt lông vội vã. Dân làng xôn xao bàn tán: Ai đã chặt cây? Chặt cây làm gì nhỉ? Sao không ai nói gì? Chặt rồi trời nắng biết làm sao? Bán lấy tiền ư? Hay là lâm tặc về làng? Hay là ma?..., cứ thế náo loạn hết cả.

Khi mọi người còn đang kinh ngạc thì các vị chức sắc lập tức bắc loa thông báo rằng đó chính là “siêu dự án” thay thế những cây xanh mục rỗng sắp chết. Một số bà con tò mò sờ mó tìm hiểu thì lại được phen té ngửa khi thấy cả những cây khỏe mạnh cũng bị... chém đẹp. Té ra là dân làng bị các quan làng cho quả đùa rất dễ thương.

Dù vậy nhưng dân làng vẫn vui mừng vì nghe quan làng bảo rằng cây trồng thay thế sẽ là loại cây đặc biệt quý hiếm: mùa xuân ra hoa đẹp lung linh hơn Anh Đào Nhật Bản, mùa hè nở hoa tím ngất ngây như Phượng Tím bên Úc, mua thu lá đỏ rực rỡ như cây phong Cannada, còn mùa đông đẹp lạnh lùng lãng mạn như hàng Bạch dương của Liên Xô Cũ... nói chung bốn mùa che bóng mát lạnh như Sapa và Đà lạt cộng lại.

Đùng một phát các vị chức sắc đem về trồng mấy cây loe ngoe như sào lùa vịt, hỏi ra mới biết đó là cây gỗ Ba Chỉ (nửa nạc nửa mỡ) rẻ tiền. Bị thêm quả đùa, dân làng vừa tức vừa buồn cười (buồn vẫn phải cười), có người muốn tìm hiểu nốt khâu chi phí xem có gì thú vị không? Ai dè, lần này không phải bất ngờ đến té ghế nữa.

Đi từ hết bất ngờ này đến bất ngờ khác, dân làng thấy phục lăn khả năng chơi đùa của các quan làng, và họ bình chọn siêu dự án “thay cây” là trò đùa xuất sắc nhất mọi thời đại. Có một vài người kiện lên quan huyện, sau khi xem xét đầu đuôi, quan huyện cho rằng quan làng đùa như thế là quá đáng. Sau khi quan làng kiểm điểm nghiêm túc (khác hẳn với mọi lần kiểm điểm không nghiêm túc), dân làng thống nhất rằng sau này việc trêu đùa nhau sẽ gom lại vào một ngày cho khỏe chứ không nên đùa cợt lung tung như trước.

Cuối cùng, mọi người đã thống nhất chọn ngày 1/4 là “Ngày nói dối”, hay còn gọi là ngày “Cá tháng Tư”. Vào ngày này, mọi người được nói dối, trêu đùa nhau thỏa mái, vừa để vui vẻ vừa là để tưởng nhớ vụ đùa dai kinh điển xảy ra trong suốt... tháng 3 năm ấy.