'Nền kinh tế Bitcoin' tại thị trấn ven biển El Salvador

Theo USD Today, khoảng 500 hộ gia đình làm nghề nông và đánh bắt hải sản ở El Zonte đã sử dụng Bitcoin để mua hàng và thanh toán tiền điện, nước suốt một năm qua. "Nền kinh tế Bitcoin" tại thị trấn ven Thái Bình Dương bắt đầu từ một nhà tài trợ ẩn danh thông qua một tổ chức phi lợi nhuận địa phương năm 2019.

Một ngày trong tuần, công nhân xây dựng Hilario Gálvez bước vào cửa hàng tạp hóa Tienda María ở El Zonte để mua một lon nước ngọt và đồ ăn nhẹ. Thay vì trả tiền mặt, anh thanh toán bằng Bitcoin thông qua ứng dụng trên điện thoại di động.

“Tất cả chỉ mất 2 phút. Thanh toán bằng Bitcoin dễ dàng hơn nhiều so với trả tiền mặt. Thậm chí, tôi có thể ngồi nhà mua hàng thông qua ứng dụng Bitcoin Beach”, Gálvez cho biết.

Nhiều cửa hàng tạp hóa tại El Zonte nhận thanh toán bằng Bitcoin. Ảnh: AP.

Nhờ một nhà tài trợ ẩn danh

Bà María del Carmen Avilés - chủ cửa hàng - khẳng định giờ bà quá rành giao dịch bằng Bitcoin. "Khi một khách hàng bước vào, tôi hỏi họ muốn thanh toán bằng ứng dịch Bitcoin hay tiền mặt. Phần lớn chọn trả tiền bằng ứng dụng Bitcoin Beach", bà kể.

Bà Avilés thừa nhận việc giá Bitcoin trồi sụt liên tục là một vấn đề. "Nhiều người hỏi tôi rằng có nên đầu tư vào Bitcoin hay không. Tôi nói với họ rằng tôi từng thắng đậm và cũng từng lỗ nặng. Khi giá Bitcoin tăng lên 60.000 USD/đồng, tôi lãi to và làm ngay một kho lạnh cho cửa hàng. Nhưng khi giá lao dốc, tôi thua lỗ", bà Avilés tâm sự.

Román Martínez là một trong những người đầu tiên sử dụng Bitcoin ở El Zonte. Ông cho biết trước đây, một nhà tài trợ ẩn danh người Mỹ nghe nói về các dự án cộng đồng thông qua tổ chức phi lợi nhuận Hope House tại thị trấn.

Người này hợp tác với một người Mỹ khác để triển khai dự án Bitcoin. Strike, một công ty khởi nghiệp đặt trụ sở tại Chicago (Mỹ), hợp tác với chính quyền El Salvador để thực hiện chiến dịch sử dụng Bitcoin trên toàn quốc.

Một nhà hàng ở Tamanique, El Salvador chấp nhận thanh toán bằng Bitcoin thông qua ứng dụng Bitcoin Beach. Ảnh: AP.

Ông Martinez cho biết người dân El Zonte không có tài khoản ngân hàng, không có thẻ tín dụng, do đó trước đây chỉ sử dụng tiền mặt. "Giờ họ là những nhà đầu tư quy mô nhỏ. Cuộc sống của họ đã thay đổi nhờ Bitcoin", ông nhấn mạnh.

Một số chuyên gia nghi ngờ về hiệu quả của "nền kinh tế Bitcoin" tại El Zonte. David Gerard, tác giả cuốn "Attack of the 50 Foot Blockchain", cho rằng El Zonte là "một màn trình diễn mang tính sắp đặt". Theo ông, "nền kinh tế Bitcoin" tại đây hoạt động nhờ việc nhà tài trợ liên tục bơm Bitcoin vào hệ thống của thị trấn.

Nền kinh tế Bitcoin ở El Zonte là một màn trình diễn mang tính sắp đặt

David Gerard, tác giả cuốn "Attack of the 50 Foot Blockchain"

"Đó không phải là bằng chứng cho thấy mô hình này có hiệu quả. Nó chỉ cho thấy rằng bạn có thể giao dịch khi có một người tài trợ ở quy mô lớn", ông giải thích.

Ban đầu, nhiều người dân địa phương không quen với Bitcoin. Nhưng khi dịch Covid-19 bùng phát, chính quyền áp dụng các biện pháp giãn cách xã hội. Nhiều người không thể ra khỏi nhà và tập làm quen với giao dịch qua ứng dụng Bitcoin Beach.

"Nhà tài trợ chuyển tiền - được đổi sang Bitcoin - cho các gia đình tại đây. Họ được huấn luyện để sử dụng ứng dụng. Giờ mua bán Bitcoin là chuyện rất dễ dàng với người dân địa phương", Martínez kể. El Zonte thậm chí có cả một máy ATM Bitcoin, tuy nhiên người sử dụng máy ATM này bị tính phí.

"Giảm sự phụ thuộc vào nước ngoài"

Hồi đầu tuần, El Salvador trở thành quốc gia đầu tiên trên thế giới công nhận Bitcoin là tiền hợp pháp. Tổng thống Nayib Bukele mô tả đây là biện pháp hỗ trợ người dân El Salvador không có khả năng tiếp cận các dịch vụ ngân hàng và thu hút nhà đầu tư nước ngoài.

Các chuyên gia tài chính chưa rõ tại sao ông Bukele thúc đẩy việc sử dụng Bitcoin. Theo họ, Bitcoin biến động quá mạnh, do đó không phải là sự lựa chọn an toàn với những người không có tài khoản ngân hàng. Cũng không rõ việc sử dụng Bitcoin có thể thu hút các nhà đầu tư nước ngoài sở hữu tiền mã hóa hay không.

El Salvador sử dụng đồng USD làm tiền tệ chính thức từ năm 2001. Công ty Strike khẳng định việc sử dụng Bitcoin "sẽ giúp giảm sự phụ thuộc vào những quyết định của một ngân hàng trung ương nước ngoài (Mỹ)".

Để thúc đẩy sử dụng Bitcoin trên toàn quốc, Tổng thống Bukele cho biết chính phủ sẽ tạo một quỹ trị giá 150 triệu USD, cho phép người dân khi nhận tiền bằng Bitcoin có thể chuyển đổi lập tức sang đồng USD. Điều đó giúp giảm rủi ro nắm giữ loại tiền mã hoá đang biến động mạnh.

Nền kinh tế El Salvador phụ thuộc vào kiều hối và đồng USD. Ảnh: Bloomberg.

Jessica Velis, chủ một cửa hàng ở El Zonte, cho biết nhiều người tại đây đã nhận kiều hồi bằng đồng Bitcoin. Ước tính El Salvador nhận khoảng 6 tỷ USD kiều hối hồi năm ngoái, chủ yếu là từ Mỹ. Ông Bukele cho rằng việc sử dụng Bitcoin có thể giúp giảm chi phí chuyển kiều hối về nước.

Dù vậy, không phải ai ở El Zonte cũng tin tưởng vào Bitcoin. Tại Olas Permanentes, một trong những nhà hàng nổi tiếng nhất thị trấn, các thực khách có thể thanh toán bằng Bitcoin. Tuy nhiên, các nhân viên cho biết họ không sử dụng loại tiền mã hóa này.

Một số thừa nhận không có điện thoại thông minh để dùng ứng dụng Bitcoin Beach, số khác nói không tin rằng cơ chế này sẽ hoạt động ổn thỏa.