Nên chủ động kiện phòng vệ thương mại

Bộ Công Thương vừa quyết định áp dụng biện pháp chống bán phá giá chính thức đối với một số sản phẩm thép mạ (tôn mạ) nhập khẩu từ Trung Quốc và Hàn Quốc. Mức thuế chống bán phá giá được áp dụng cho các nhà xuất khẩu Trung Quốc và Hàn Quốc vào Việt Nam từ 3,17%-38,34%.

Kiện chưa tới 10 vụ

Một sản phẩm khác là mặt hàng thép hình chữ H nhập khẩu Việt Nam từ Trung Quốc cũng được áp dụng biện pháp chống bán phá giá tạm thời, dưới hình thức thuế nhập khẩu bổ sung với mức thuế từ 21,18%-36,33%.

Quyết định áp dụng biện pháp phòng vệ thương mại đối với một số mặt hàng thép nhập khẩu Việt Nam được đưa ra sau khi kết quả điều tra của cơ quan quản lý cho thấy có tình trạng bán phá giá hàng hóa nhập khẩu Việt Nam cũng như tình trạng ngành sản xuất trong nước bị thiệt hại đáng kể vì loại hàng hóa này.

Đây là 2 trong một số vụ kiện của doanh nghiệp (DN) trong nước thành công và được cơ quan quản lý quyết định áp dụng biện pháp phòng vệ thương mại. Trước thép, một số mặt hàng như bột ngọt, dầu ăn… nhập khẩu từ các nước cũng được Bộ Công Thương quyết định áp dụng thuế chống bán phá giá. Nhưng số lượng vụ việc như trên là quá ít so với tần suất hàng xuất khẩu của Việt Nam bị kiện chống bán phá giá, chống trợ cấp ở khắp các thị trường.

Chỉ tính tại thời điểm này, hàng loạt mặt hàng xuất khẩu của Việt Nam đang bị áp thuế chống bán phá giá, chống trợ cấp ở nước ngoài như: tôn lạnh, tôn mạ màu, sợi, nhôm ép nhập khẩu, cá tra, cá ba sa, tôm… Đến nay, hàng xuất khẩu của Việt Nam đã bị điều tra phòng vệ thương mại trên 70 vụ việc với hàng loạt sản phẩm khác nhau, trong khi số lượng vụ việc tương tự mà Việt Nam đang điều tra hoặc đã áp dụng phòng vệ thương mại chỉ khoảng 10 vụ.

Theo các chuyên gia, khi các hiệp định thương mại tự do (FTA) giúp thuế nhập khẩu về 0% nhưng nhiều thị trường vẫn muốn bảo hộ ngành sản xuất trong nước thì nên tăng cường phòng vệ thương mại với các biện pháp chống bán phá giá, chống trợ cấp và tự vệ trước hàng nhập khẩu. Đây được xem là biện pháp cuối cùng để bảo vệ hàng nội địa. DN các nước tận dụng rất tốt công cụ này trong khi DN Việt Nam lại rất ít sử dụng, thậm chí không hiểu phòng vệ thương mại là gì.

Tăng cường bảo hộ hàng trong nước

Luật sư Trần Hữu Huỳnh, Chủ tịch Trung tâm Trọng tài quốc tế tại Việt Nam (VIAC), cho biết từ khoảng chục năm trước, các chuyên gia đã khuyến cáo về “biện pháp cuối cùng” này khi hàng Việt xuất khẩu bắt đầu bị kiện ở hàng loạt thị trường.

Tuy nhiên, vào thời điểm đó, nhiều DN Việt chưa hiểu hết tầm quan trọng của công cụ phòng vệ thương mại để bảo vệ hàng hóa trong nước, các số liệu thống kê của DN và hiệp hội nhằm thu thập thông tin số liệu chứng minh thiệt hại của ngành sản xuất cũng không đơn giản.

“Các số liệu thống kê của DN, cơ quan quản lý như thống kê, hải quan phải đủ thuyết phục để áp dụng được biện pháp phòng vệ thương mại. Ngay cả chi phí thuê luật sư để đi kiện cũng là vấn đề lớn…” - luật sư Trần Hữu Huỳnh nhận xét.

Theo ông Huỳnh, xu hướng kiện phòng vệ thương mại ở các thị trường chắc chắn sẽ còn tăng mạnh nhằm bảo hộ hàng hóa trong nước. Do đó, các DN sản xuất của Việt Nam cũng cần quan tâm đến “biện pháp cuối cùng” này khi thấy ngành sản xuất của mình bị đe dọa, ảnh hưởng nghiêm trọng bởi hàng nhập khẩu.

Ngoài ra, vai trò của các hiệp hội ngành hàng cũng rất quan trọng khi cần nắm bắt tình hình hoạt động của DN thành viên, thu thập số liệu thống kê và tăng cường làm việc với cơ quan quản lý như Tổng cục Thống kê, Tổng cục Hải quan, Bộ Công Thương để đề xuất biện pháp phòng vệ thương mại khi cần thiết.

Có thể nhiều DN thấy hoạt động sản xuất của mình bị thiệt hại bởi hàng nhập khẩu, có nguy cơ bị tổn thương nhưng không phải DN nào cũng đủ lực, kinh phí để sẵn sàng cho việc đi kiện. Vì vậy, vai trò của cơ quan quản lý nhà nước và hiệp hội ngành hàng là rất quan trọng để hỗ trợ DN trước làn sóng cạnh tranh của hàng ngoại trên sân nhà.

Luật sư Lê Thành Kính, Văn phòng Luật sư Lê Nguyễn, cũng đồng tình với quan điểm trước làn sóng hàng nước ngoài ồ ạt, chúng ta cần tăng cường các biện pháp bảo hộ giá trong nước phù hợp với thông lệ quốc tế. Mặt khác, với các hàng rào chúng ta dựng lên để đối phó hàng nhập khẩu, phải làm sao phát huy được vai trò kiểm soát để xác minh giá bán đúng, tránh nước bạn lách luật nhằm bán hàng.

Ngoài ra, các DN phải liên kết, phối hợp với nhau để bảo vệ cho hàng hóa của mình, khi có dấu hiệu hàng hóa phá giá từ nước ngoài thì có thể nộp đơn lên đầu mối là Cục Quản lý Cạnh tranh - Bộ Công Thương.