Mỹ-Trung đạt thỏa thuận thương mại giai đoạn 1 để chấm dứt thương chiến

Chính quyền Trump đã đạt được thỏa thuận thương mại giai đoạn một với Trung Quốc về nguyên tắc, chờ phê duyệt từ Tổng thống Donald Trump, ba nguồn tin thân cận với các cuộc đàm phán đã nói với CNBC hôm 12/12.

Trước đó, Trump đã gặp các cố vấn hàng đầu vào 12/12 về thương mại với Trung Quốc và hỏi liệu có nên trì hoãn vòng thuế quan tiếp theo của Mỹ hay không. Mức thuế 15% dự kiến sẽ có hiệu lực vào ngày 15/12, sẽ ảnh hưởng đến khoảng 160 tỷ USD hàng hóa sản xuất tại Trung Quốc bao gồm đồ chơi, máy tính, điện thoại và quần áo.

Một nguồn tin thân cận với các cuộc đàm phán cho biết Mỹ và Trung Quốc đã ký thỏa thuận chấm dứt chiến tranh thương mại kéo dài 17 tháng. Ảnh: AFP/Getty.

Theo đó, Mỹ sẽ không áp thuế 160 tỷ USD hàng Trung Quốc từ ngày 15/12 như dự định. Bắc Kinh cũng cam kết tăng mua nông sản Mỹ. Các nhà đàm phán vẫn đang thảo luận chi tiết về câu chữ trong thỏa thuận. Dù vậy, quy mô thỏa thuận có thể sẽ nhỏ hơn so với công bố của ông Trump hồi tháng 10.

Trước đó, nhằm đạt thỏa thuận giai đoạn 1 với Trung Quốc, Mỹ đề xuất giảm một nửa số thuế hiện hành với Trung Quốc, cũng như hoãn áp thuế mới ngày 15/12. Thuế này sẽ đánh vào hàng tiêu dùng, như smartphone hay đồ chơi.

Hôm qua 12/12, Tổng thống Trump cũng tuyên bố trên trang cá nhân rằng hai nước đã tiến rất gần thỏa thuận thương mại. "Họ muốn có nó, và chúng ta cũng vậy", ông nói. Chứng khoán Mỹ đã lập kỷ lục mới sau thông tin trên. 

Ngoài việc Trung Quốc tăng mua nông sản để đối lấy việc được hủy áp thuế mới, thỏa thuận giai đoạn một cũng sẽ có cam kết của Bắc Kinh về việc hành động nhiều hơn để ngăn đánh cắp sở hữu trí tuệ, và một thỏa thuận của cả hai bên về việc không thao túng tiền tệ. Các vấn đề được để lại thảo luận sau là những vấn đề khó, như trợ cấp của Trung Quốc với doanh nghiệp (điện và khoản vay giá rẻ).

Quyết định này được đưa ra khi Trump đang đối mặt với tình thế tiến thoái lưỡng nan: Liệu có nên tiếp tục đặt cược vào việc leo thang căng thẳng với Trung Quốc và áp thuế nhập khẩu, hay nghe theo lời khuyên của các cố vấn và lãnh đạo doanh nghiệp, rằng đình chiến sẽ kéo kinh tế Mỹ đi lên trong năm bầu cử 2020.

Vì vậy, thông tin về thỏa thuận đã nhận về nhiều chỉ trích. Thượng nghị sĩ đảng Cộng hòa Marco Rubio – một trong những người có quan điểm cứng rắn nhất về Trung Quốc tại Quốc hội Mỹ cho rằng thỏa thuận ngắn hạn "sẽ làm giảm sức ép của thuế nhập khẩu trong việc đạt thỏa thuận sâu rộng hơn, với các vấn đề cốt lõi hơn, như trợ cấp cho doanh nghiệp trong nước, chuyển giao công nghệ ép buộc và cấm công ty Mỹ tiếp cận các ngành chủ chốt".

Cuộc chiến thương mại Mỹ-Trung đã làm chậm tăng trưởng toàn cầu, làm giảm lợi nhuận và đầu tư cho các công ty trên toàn thế giới.

Các chuyên gia tin rằng nếu Tổng thống Donald Trump không đình chỉ thuế quan mới, các quan chức Bắc Kinh sẽ áp dụng nhiều mức thuế hơn đối với hàng hóa của Mỹ và có thể đình chỉ các cuộc đàm phán cho đến sau cuộc bầu cử tổng thống Mỹ vào tháng 1/2020.

Mức thuế ngày 15/12 sẽ áp dụng cho gần 160 tỷ USD hàng nhập khẩu của Trung Quốc như máy chơi video game và màn hình máy tính.

Hồi tháng 10, Trung Quốc và Mỹ đã đồng ý ký kết thỏa thuận thương mại sơ bộ nhưng Bắc Kinh đang chùn bước trước yêu cầu của Mỹ để mua một lượng hàng nông sản cụ thể. Bắc Kinh cũng đang yêu cầu rút lại tất cả mức thuế hiện hành do Mỹ áp đặt.

Trước đó, Bắc Kinh tuyên bố sẽ trả đũa nếu Mỹ leo thang tranh chấp thương mại.

Vào tháng 8, Trung Quốc cho biết sẽ áp thuế 5% và 10% thuế quan bổ sung đối với 75 tỷ USD hàng hóa Mỹ trong hai đợt. Thuế quan trong đợt đầu tiên bắt đầu vào ngày 1/9, đánh vào hàng hóa của Mỹ bao gồm đậu nành, thịt lợn, thịt bò, hóa chất và dầu thô.

Thuế quan đối với lô sản phẩm thứ hai sẽ được kích hoạt vào ngày 15/12, ảnh hưởng đến hàng hóa từ ngô và lúa mì đến máy bay nhỏ và nam châm đất hiếm.

Trung Quốc cũng cho biết sẽ khôi phục vào ngày 15/12 mức thuế bổ sung 25% đối với xe do Mỹ sản xuất và thuế 5% đối với phụ tùng ôtô đã bị đình chỉ vào đầu năm 2019.