Mỹ sử dụng hệ thống thanh toán bằng USD để áp đặt lệnh trừng phạt trên toàn cầu như thế nào?

Vượt lên trên đối thủ, Mỹ hạn chế các chính phủ, tổ chức và cá nhân nước ngoài sử dụng USD trong tài chính quốc tế. Thông qua đó, các đối tượng bị trừng phạt không thể nhận các khoản thanh toán từ xuất khẩu, mua hàng hóa hoặc sở hữu tài sản bằng USD.

Hệ thống thanh toán toàn cầu bằng USD là một vũ khí đáng gờm của Mỹ.

Khả năng khai thác hệ thống thanh toán bằng USD của Mỹ bắt đầu từ thời chính quyền cựu tổng thống Bill Clinton (1993 - 2001) và được mở rộng dưới các chính quyền tiếp theo. Từ khi Tổng thống Mỹ Donald Trump khởi xướng chính sách "Nước Mỹ trên hết" cách đây 3 năm, một số biện pháp trừng phạt thanh toán đã được áp dụng đối với Iran, Triều Tiên, Syria, Venezuela và ở mức độ thấp hơn là Nga.

Các cá nhân và tổ chức của Trung Quốc cũng đã bị Mỹ trừng phạt vì cáo buộc có giao dịch với Iran và Triều Tiên. Trong đó điển hình là ngân hàng Côn Luân (Kunlun), một công ty cho vay khu vực của Trung Quốc. Ngân hàng này đã bị cắt khỏi hệ thống thanh toán toàn cầu năm 2012, vì các giao dịch với Iran.

Tháng trước, Mỹ đã áp đặt các biện pháp trừng phạt đối với một số công ty và quan chức chính phủ Trung Quốc, với lý do có quan hệ với cáo buộc vi phạm nhân quyền đối với các dân tộc thiểu số ở Tân Cương. Đáng chú ý nhất, các lệnh trừng phạt đã giáng vào Chen Quanguo, ủy viên Bộ Chính trị Trung Quốc.

Chen Quanguo, ủy viên Bộ Chính trị Trung Quốc, người có tên trong danh sách trừng phạt của Mỹ.

Và trước việc Bắc Kinh thực hiện luật an ninh quốc gia gây tranh cãi đối với Hồng Kông, Bộ Tài chính Mỹ đã trừng phạt 11 cá nhân Hồng Kông và Trung Quốc trong tháng này.

Các biện pháp của Mỹ ngăn chặn tổ chức, cá nhân bất kỳ có tên trong danh sách bị trừng phạt hoạt động kinh doanh liên quan đến các giao dịch, đầu tư với các doanh nghiệp của Mỹ hoặc với các doanh nghiệp nước ngoài tại Mỹ.

Tuy nhiên, sự xung đột của hai nền kinh tế lớn nhất thế giới đã làm dấy lên lo ngại về khả năng Mỹ thực hiện "lựa chọn hạt nhân", nhằm “đẩy” lĩnh vực ngân hàng của Trung Quốc ra khỏi hệ thống thanh toán toàn cầu. Điều này nếu xảy ra, sẽ không chỉ gây xáo trộn cho Trung Quốc mà còn tạo nên chấn động toàn cầu thông qua các thị trường tài chính, do sự hội nhập sâu rộng của Trung Quốc trong nền kinh tế thế giới.

Tính chất rộng lớn và phức tạp của hệ thống tài chính Mỹ khiến các ngân hàng quốc tế sẽ chọn phương án an toàn là tuân thủ các yêu cầu trừng phạt của Mỹ. Theo SCMP, áp lực nặng nề từ Mỹ có thể buộc các ngân hàng nước ngoài không chỉ hạn chế hoạt động giao dịch bằng USD với tư cách là đại lý của các ngân hàng Trung Quốc, mà còn từ chối các giao dịch không liên quan đến USD. Sở dĩ như vậy là vì các ngân hàng này sợ rằng có thể bị kết tội khi liên kết với bất kỳ ngân hàng hoặc cá nhân nào trong danh sách trừng phạt.

Mỹ cũng có thể yêu cầu Hiệp hội Viễn thông liên ngân hàng và Tài chính quốc tế (SWIFT - hệ thống nhắn tin thanh toán điện tử lớn nhất thế giới) chuyển thông tin về các giao dịch cho mục đích điều tra đối với bất kỳ ngân hàng nào bị đưa vào tầm ngắm.

Cần biết rằng, mạng SWIFT có trụ sở tại Bỉ kết nối 11.000 ngân hàng và công ty trên toàn cầu, để gửi thông điệp về các giao dịch tài chính. Trong số 25 thành viên hội đồng quản trị, Mỹ có hai ghế và ghế chủ tịch, trong khi Trung Quốc có một ghế. Mỹ có quyền truy cập thông tin giao dịch tài chính của SWIFT như một phần trong nỗ lực khống chế hoạt động tài trợ khủng bố. Trước đây, Mỹ từng buộc SWIFT cắt đứt liên kết với các ngân hàng của Iran và Triều Tiên.

Trừ khi căng thẳng Mỹ-Trung vượt khỏi tầm kiểm soát và thỏa thuận thương mại giai đoạn một giữa hai bên sụp đổ, Mỹ sẽ không muốn dòng tiền xuyên biên giới dừng lại, vì điều này sẽ ngăn các công ty Mỹ chuyển lợi nhuận và tài sản từ Trung Quốc về nước.

Từ những năm 1990, các công ty Mỹ thông qua đầu tư trực tiếp hoặc quan hệ đối tác đã thâm nhập thị trường Trung Quốc. Ngày nay các doanh nghiệp Mỹ hoạt động tại Trung Quốc chắc chắn không muốn mất đi khoản lợi nhuận khoảng 40 tỷ USD thu được từ doanh thu 600 tỷ USD hàng năm. Do đó, Mỹ vẫn muốn duy trì ít nhất một số mối quan hệ tài chính với Trung Quốc.

Hơn nữa, nếu thực hiện các biện pháp mạnh tay như cấm Cục Quản lý Ngoại hối Nhà nước (Safe) của Trung Quốc gửi tiền vào các ngân hàng toàn cầu, lợi ích của Mỹ sẽ bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Vì điều đó sẽ buộc Safe phải bán bớt một phần hoặc toàn bộ trái phiếu Kho bạc Mỹ trị giá 1.080 tỷ USD mà Trung Quốc đang nắm giữ và dẫn đến sự sụt giảm trên thị trường trái phiếu và cổ phiếu toàn cầu.

Nếu Mỹ loại Trung Quốc ra khỏi hệ thống thanh toán bằng USD toàn cầu, điều đó sẽ gây ra những hậu quả khôn lường.

Các ngân hàng không thuộc Mỹ như Credit Suisse, HSBC, Julius Baer và UBS được cho là đang gia tăng sự giám sát khách hàng để tránh sự trừng phạt của Mỹ. Theo các nhà phân tích, mục tiêu chính của Mỹ là ngăn chặn các đối tượng có tên trong danh sách bị từng phạt chuyển tiền trong hệ thống tài chính toàn cầu. Nếu mối quan hệ giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới tiếp tục xấu đi, các lệnh trừng phạt của Mỹ có thể sẽ mở rộng hơn nữa.

Trong quá khứ, thông qua Văn phòng Kiểm soát Tài sản Nước ngoài, Mỹ đã áp dụng các hình phạt nặng nề đối với các ngân hàng không thuộc Mỹ như BNP Paribas, Bank of Tokyo Mitsubishi, RBS, Intesa Sanpaolo, ING và National Bank of Abu Dhabi… Đây là những ngân hàng đã vi phạm lệnh trừng phạt của Mỹ.

Năm 2012, HSBC đã nộp phạt 1,92 tỷ USD cho chính quyền Mỹ vì tội rửa tiền ma túy từ Mexico. Năm ngoái, ngân hàng Standard Chartered đã phải trả cho Mỹ và Anh 1,1 tỷ USD vì vi phạm lệnh trừng phạt đối với Iran và luật chống rửa tiền của Mỹ.

Chính vì lý do nêu trên, các nhà nghiên cứu và cựu quan chức Trung Quốc đã thúc giục Bắc Kinh chuẩn bị cho tình huống xấu nhất nếu căng thẳng vượt khỏi tầm kiểm soát. Và Mỹ mở rộng các biện pháp trừng phạt để cô lập các ngân hàng Trung Quốc khỏi thị trường quốc tế bị thống trị bởi đồng USD.

Chia sẻ Chia sẻ

Chia sẻ

Lưu tin