Luật Doanh nghiệp (sửa đổi): Nhà đầu tư không chuyên không được mua bán trái phiếu doanh nghiệp phát hành riêng lẻ

Điểm mới tại Luật Doanh nghiệp vừa được Quốc hội thông qua là đối tượng mua trái phiếu riêng lẻ trong các đợt phát hành của công ty cổ phần không phải là công ty đại chúng gồm: nhà đầu tư chiến lược đối với trái phiếu chuyển đổi riêng lẻ và trái phiếu kèm theo chứng quyền riêng lẻ; nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp đối với trái phiểu chuyển đổi riêng lẻ, trái phiếu kèm theo chứng quyền riêng lẻ và loại trái phiếu riêng lẻ khác.

Nhà đầu tư không chuyên là người không có chứng chỉ, danh mục giao dịch tối thiểu 2 tỷ đồng, hoặc thu nhập chịu thuế 1 tỷ đồng... Ảnh minh họa.

Mặt khác, tại dự thảo nghị định quy định về phát hành và giao dịch trái phiếu doanh nghiệp, Bộ Tài chính đề xuất, bất luận là công ty đại chúng hay không phải là công ty đại chúng, kể cả là công ty TNHH, thì nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp mới được tham gia các đợt phát hành trái phiếu riêng lẻ của các công ty này...

Với quy định mới trên của Luật Doanh nghiệp, cũng như định hướng chính sách mà Bộ Tài chính đang đề xuất Chính phủ ban hành, nhà đầu tư cá nhân không phải là nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp sẽ không được tham gia giao dịch trái phiếu doanh nghiệp phát hành riêng lẻ.

Có nghĩa là khi quy định mới trên có hiệu ngay từ đầu năm 2021, nhiều nhà đầu tư cá nhân không phải là nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp sẽ phải dừng cuộc chơi trên “chợ” trái phiếu doanh nghiệp phát hành riêng lẻ, vốn dĩ đang rất thu hút họ tham gia.

Trước khi quyết sách trên được Quốc hội thông qua, đã có những ý kiến trái chiều. Theo Ủy ban thường vụ Quốc hội, có ý kiến đề nghị làm rõ đối tượng được mua và chuyển nhượng trái phiếu chỉ giới hạn cho nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp hay cần mở rộng cho cả nhà đầu tư cá nhân hoặc tổ chức khác.

Trước ý kiến trên, Ủy ban Thường vụ Quốc hội nhìn nhận, thị trường trái phiếu doanh nghiệp thời gian vừa qua có sự phát triển nhanh và chuyển dịch dần kênh huy động vốn từ tín dụng ngân hàng sang phát hành trái phiếu doanh nghiệp. Tuy nhiên, thị trường trái phiếu doanh nghiệp còn tiềm ẩn nhiều rủi ro, đặc biệt khi các nhà đầu tư cá nhân nhỏ lẻ đầu tư vào trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ có ít thông tin và khả năng phân tích, đánh giá rủi ro hoặc khi các doanh nghiệp lạm dụng, triển khai các hình thức huy động vốn trái phiếu thiếu minh bạch, sẽ gây rủi ro cho các nhà đầu tư.

Để hạn chế rủi ro cho các nhà đầu tư và hạn chế doanh nghiệp lạm dụng phương thức này huy động vốn thiếu lành mạnh, pháp luật thường giới hạn đối tượng mua trái phiếu riêng lẻ là các nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp, đồng thời giới hạn việc chuyển nhượng trái phiếu riêng lẻ giữa các nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp với nhau.

Quy định hạn chế trên không ảnh hưởng đến quyền của các nhà đầu tư khác không phải là nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp và lợi ích của doanh nghiệp, bởi doanh nghiệp hoàn toàn có thể phát hành trái phiếu ra công chúng để huy động vốn từ nhà đầu tư chứng khoán không chuyên nghiệp.

Mặt khác, nhà đầu tư chứng khoán không chuyên nghiệp có thể ủy thác đầu tư trái phiếu riêng lẻ thông qua nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp. Do vậy, Luật Doanh nghiệp quy định đối tượng được mua và chuyển nhượng trái phiếu phát hành riêng lẻ chỉ giới hạn cho nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp là cần thiết, phù hợp với Luật Chứng khoán và thông lệ phổ biến.

Liên quan đến khái niệm nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp, theo quy định của Luật Chứng khoán năm 2019, cũng có hiệu lực cùng thời điểm với Luật Doanh nghiệp là từ ngày 1/1/2021, nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp là nhà đầu tư có năng lực tài chính hoặc có chuyên môn về chứng khoán, bao gồm cả nhà đầu tư tổ chức và cá nhân. Với tổ chức, nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp bao gồm ngân hàng thương mại, công ty tài chính, tổ chức kinh doanh bảo hiểm, công ty chứng khoán, công ty quản lý quỹ đầu tư chứng khoán, công ty đầu tư chứng khoán, quỹ đầu tư chứng khoán, tổ chức tài chính quốc tế, quỹ tài chính nhà nước ngoài ngân sách, tổ chức tài chính nhà nước được mua chứng khoán theo quy định của pháp luật có liên quan... Nhà đầu tư cá nhân được coi là nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp khi thỏa mãn các điều kiện: Người có chứng chỉ hành nghề chứng khoán, cá nhân nắm giữ danh mục chứng khoán niêm yết, đăng ký giao dịch có giá trị tối thiểu là 2 tỷ đồng theo xác nhận của công ty chứng khoán, cá nhân có thu nhập chịu thuế năm gần nhất tối thiểu là 1 tỷ đồng...