Liệu Trung Quốc có suy nghĩ lại về việc áp dụng chính sách 'zero COVID'?

Một trong những điều khó khăn nhất về vụ phong tỏa ở Thượng Hải, một cô gái ở trong căn hộ nhỏ cùng với cha của mình trong hai tuần qua cho biết, đây là điều không chắc chắn.

Cô dành cả ngày trên các nhóm nhắn tin WeChat, cố gắng điều phối các đơn đặt hàng thực phẩm với số lượng lớn, hoặc nhìn ra ngoài cửa sổ để xem nhà chức trách đã đặt những đường ranh giới đỏ của bệnh viện để khử trùng mà người dân không được vượt qua. Có rất ít thông tin khác.

Phương tiện truyền thông xã hội cho thấy đường phố trống vắng. Cư dân la hét từ ban công của họ và yêu cầu thức ăn. Một máy bay không người lái (Drone) phát thông tin yêu cầu họ quay lại bên trong. Hàng nghìn người có kết quả xét nghiệm dương tính bị nhồi nhét vào các trung tâm cách ly.

Bộ Ngoại giao Mỹ ngày 11/4 đã yêu cầu các nhân viên làm nhiệm vụ không thiết yếu rời khỏi lãnh sự quán Mỹ tại Thượng Hải, Trung Quốc do số ca mắc COVID-19 tăng mạnh tại thành phố này và tác động của các biện pháp chống dịch nghiêm ngặt.

Thượng Hải đang phải chống chọi với làn sóng COVID-19 tồi tệ nhất kể từ khi dịch bệnh bùng phát tại Trung Quốc vào cuối năm 2019.

Chính quyền Thượng Hải hôm 12/4 cho biết, trong 24h qua, khu vực này đã ghi nhận 22.348 trường hợp mắc mới COVID-19 không triệu chứng và 994 trường hợp có triệu chứng.

Nhà chức trách cho biết, họ đã bắt đầu dỡ bỏ phong tỏa tại một số khu vực từ ngày 11/4 trong một nỗ lực đưa thành phố trở lại hoạt động sau hơn 2 tuần áp đặt các biện pháp hạn chế nghiêm ngặt.

Đây là điều không chỉ ảnh hưởng đến nền kinh tế của Thượng Hải, Trung Quốc mà cả toàn thế giới.

Các vấn đề về chuỗi cung ứng sẽ gia tăng

Một trong những cú sốc lạm phát lớn nhất đối với nền kinh tế thế giới trong những ngày đầu của đại dịch là sự gián đoạn chuỗi cung ứng do sự chậm trễ của việc vận chuyển hàng hóa tại các cảng. Thượng Hải là cảng lớn nhất trên thế giới.

Mặc dù các thiết bị đầu cuối của họ đang hoạt động trong một bong bóng khép kín - nơi nhân viên không có liên hệ với thế giới bên ngoài - có vấn đề về hậu cần trong toàn khu vực, vì vậy các tàu đã bắt đầu xếp hàng ở vùng biển ngoài khơi khi họ chờ bốc hàng hoặc dỡ hàng.

Các nhà máy trên khắp châu Á sẽ phải chờ các thành phần. Châu Âu và Mỹ sẽ cảm thấy sự gián đoạn với thời gian trễ vài tuần hoặc vài tháng. Điều đó sẽ tự biểu hiện như một cú sốc lạm phát vào thời điểm các nền kinh tế phương Tây đã có quá nhiều thứ khác phải đối phó, từ giá hàng hóa tăng vọt do chiến tranh ở Ukraina đến sự gián đoạn thị trường lao động của chính họ sau đại dịch.

Tác động sẽ ít nghiêm trọng hơn so với năm 2020 hoặc 2021, bởi vì sự chậm trễ mới sẽ xảy ra khi tình trạng thiếu hụt nguồn cung trước đó giảm xuống, nhưng ở mức tối thiểu, nó sẽ gây thêm sự không chắc chắn cho môi trường giá cả vốn đã khó hiểu đối với các ngân hàng trung ương bị ám ảnh.

Thiệt hại kinh tế tăng trưởng theo thời gian

Ở Trung Quốc, việc đóng cửa vốn thương mại của nước này sẽ có tác động leo thang đến tăng trưởng và Thủ tướng Lý Khắc Cường đã liên tục gióng lên hồi chuông cảnh báo trong tuần qua.

Nhà kinh tế Jingjing Chen của Đại học Thanh Hoa và các đồng nghiệp đã sử dụng dữ liệu theo dõi từ 1,8 triệu xe tải đường dài để nghiên cứu tác động kinh tế của việc khóa cửa từng thành phố của Trung Quốc.

Lưu lượng xe tải đến thành phố giảm khoảng 60% khi thành phố đóng cửa hoàn toàn; đưa những tác động đó vào một mô hình thương mại cho phép họ ước tính chi phí lan tỏa ở những nơi khác.

Theo mô hình của họ, một cuộc đóng cửa kéo dài một tháng ở Thượng Hải - gần với kịch bản hiện đang diễn ra - sẽ tiêu tốn 4% thu nhập quốc dân trong tháng được đề cập.

Bản thân điều đó đã đủ để có tác động có ý nghĩa đến tăng trưởng hàng năm, nhưng trong trường hợp cực đoan khi tất cả các thành phố của Trung Quốc đều bị đóng cửa, thu nhập quốc dân sẽ giảm hơn một nửa trong tháng đó - một chi phí khổng lồ và không bền vững.

Càng nhiều đợt phong tỏa COVID-19 càng kéo theo sự tăng trưởng của Trung Quốc, thì các nhà hoạch định chính sách càng khó bám vào kế hoạch xóa bỏ đòn bẩy trong lĩnh vực bất động sản, những cuộc đấu tranh được minh chứng bởi nhà phát triển khổng lồ Evergrande.

Những thiệt hại kinh tế do đại dịch gây ra càng lớn thì áp lực thúc đẩy hoạt động với bất động sản còn mới mẻ sẽ càng lớn.

Trung Quốc có học được từ những câu trả lời của Thượng Hải?

Cơ bản nhất là câu hỏi về cách các nhà hoạch định chính sách Trung Quốc giải thích nỗi đau khổ của Thượng Hải và điều đó thúc đẩy họ phải làm gì tiếp theo.

Một cách giải thích là cả Thượng Hải hay bất kỳ thành phố nào khác đều không thể trải qua hai lần bị phong tỏa như vậy, vì vậy Trung Quốc phải chuẩn bị kết thúc chiến lược zero- COVID và sống chung với virus.

Một cách giải thích khác - vốn có nhiều khả năng được các quan chức địa phương áp dụng mà không có tín hiệu rõ ràng từ cấp trên - là sai lầm của Thượng Hải là đã trì hoãn việc đóng cửa cho đến quá muộn.

Quảng Châu chỉ ghi nhận 27 trường hợp vào ngày 11/4, nhưng đã chuyển các trường học sang hình thức học trực tuyến và hạn chế việc di chuyển trong và ngoài thành phố. Theo phân tích của công ty nghiên cứu Gavekal, tất cả trừ 13 trong số 100 thành phố năng động nhất của Trung Quốc đã áp đặt một số mức độ kiểm dịch.

Với mức độ lây nhiễm của biến thể Omicron, điều đó có thể đồng nghĩa với việc thường xuyên đóng cửa trên khắp Trung Quốc trong suốt thời gian còn lại của năm - một rủi ro giảm mà các thị trường hầu như không định giá được.

Lựa chọn chính trị tốt nhất cho Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình, khi ông đặt mục tiêu đảm bảo nhiệm kỳ thứ ba tại vị vào mùa thu này, có thể là một đường lối cứng rắn đối với việc khóa sổ. Sự lựa chọn tốt nhất cho nền kinh tế Trung Quốc rõ ràng là tối đa hóa tỷ lệ bao phủ vaccine, tốt nhất là sử dụng vaccine mRNA hiệu quả hơn, và sau đó thoát thoát 'zero COVID'.

Sự lựa chọn đó, chính trị hay tăng trưởng sẽ thúc đẩy nền kinh tế toàn cầu trong phần còn lại của năm nay.

(Nguồn: Financial Times)