Làm sao đưa kẻ dâm ô trẻ em ra pháp luật khi người nhà bị hại không tố cáo?

Tại tọa đàm “Nhận biết và xử lý vấn đề lạm dụng tình dục trẻ em trong môi trường học đường” diễn ra ở TP.HCM có rất nhiều câu hỏi được đặt ra như: Người nhà không khởi kiện vậy làm sao đưa kẻ dâm ô ra pháp luật hay hôn má, hôn tóc có bị cấu thành tội dâm ô không? Khi trẻ bị xâm hại việc đầu tiên là đưa trẻ đến đâu để lưu lại chứng cứ?

Làm thế nào lưu lại chứng cứ?

Một giáo viên chia sẻ: “Học sinh từng hỏi, dâm ô là khi chạm vào những vùng nhạy cảm như môi, ngực, vùng kín và mông. Nhưng có khi kẻ xấu không chạm vào những vùng nhạy cảm trên mà hôn vào má, vào tóc và những bộ phận khác thì có bị cấu thành tội dâm ô hay không?".

Luật sư Trần Thị Ngọc Nữ - Ảnh: Cẩm Viên

Trước câu hỏi này, Luật sư Trần Thị Ngọc Nữ - Hội bảo vệ quyền trẻ em, Hội luật sư TP.HCM cho biết: "Khi đụng chạm vào cơ thể người khác đặc biệt là trẻ em mà không có sự cho phép của trẻ và gia đình thì đó là vi phạm. Vì cơ thể là của các em, không ai được phép xâm phạm, sờ đụng dưới mọi hình thức".

Một câu hỏi khác được nhiều người quan tâm là khi trẻ bị xâm hại thì phải đưa đến đâu để giám định, lưu lại chứng cứ?

Luật sư trả lời: “Khi trẻ bị xâm hại việc khó nhất là lưu lại chứng cứ để đòi lại công bằng. Vì có nhiều trẻ bị xâm hại đã im lặng đến cả tháng hoặc vài năm mới tố cáo thì rất khó để khới tố. Vậy nên việc lưu lại chứng cứ là rất quan trọng”.

Luật sư Nữ cho biết nếu phát hiện trẻ có dấu hiện xâm hại, việc đầu tiên là trình báo cơ quan công an khu vực gần nhất để được hỗ trợ. Nếu nặng hơn như chảy máu vùng kín thì phải đưa trẻ đến bệnh viện gần nhất để sơ cấp cứu. Sau đó đưa trẻ đến Trung tâm giám định pháp y có chức năng giám định trẻ có bị xâm hại hay không.

Thạc sĩ Nguyễn Hồng Ân, giảng viên trường Đại học Hoa Sen trăn trở: “Thực tế, khi trẻ bị xâm hại, bản thân trẻ rất đau đớn và bị tổn thương trầm trọng. Nên việc đưa trẻ đi giám định nhiều nơi như vậy sẽ khiến trẻ bị ám ảnh.

Chúng ta cần đặt quyền lợi, lợi ích của trẻ lên hàng đầu. Cần có một quy trình nào đấy thiết thực từ phía các ban ngành để tránh gây tổn thương cho trẻ".

Thầy cô làm gì khi biết học sinh bị xâm hại?

Cô Huỳnh Mai (Chuyên viên tâm lý trường THCS Lê Quý Đôn) chia sẻ câu chuyện về một trẻ bị xâm hại tình dục, khi đến lớp vì một ứng xử không tế nhị và khéo léo của cô giáo mà trẻ phải bỏ học.

Cô bé bị xâm hại vùng kín bị chảy máu. Vì lo lắng cho trẻ nên cô giáo bảo trẻ lấy một miếng giấy lót ngồi để máu khỏi dính vào bàn ghế.

Vì một câu nói của cô, mà đứa trẻ bị tổn thương rồi nghỉ học. Vì đứa trẻ đó nhạy cảm và nghĩ rằng cô giáo nhắc lại câu chuyện đau đớn của chính nó.

Cô Huỳnh Mai tin rằng người cô giáo đó không ác ý và cũng chỉ quan tâm đến sức khỏe của trẻ, nhưng vì không có kĩ năng ứng xử mà cô đã gây tổn thương đến trẻ.

Một câu hỏi đặt ra là những phòng tham vấn tâm lý tại trường học có đủ kỹ năng để ứng xử với những trường hợp đó hay không? Cô Huỳnh Mai cũng trăn trở, Phòng tham vấn tâm lý học đường có thể là nơi đầu tiên tiếp nhận những tâm sự của trẻ khi bị quấy rối hay xâm hại và có chức năng giữ bí mật chuyện này, nhưng phòng lại không có chức năng mời phụ huynh hay đưa trẻ đi giám định mà phải có can thiệp của ban giám hiệu nhà trường.

Ông Phạm Đăng Khoa, Hiệu trưởng nhà trường THCS Lê Quý Đôn đặt câu hỏi thầy cô làm gì khi biết học sinh bị xâm hại? - Ảnh: Cẩm Viên

Thạc sĩ Nguyễn Hồng Ân, giảng viên trường Đại học Hoa Sen cũng trăn trở về vấn đề này: Thực tế nhiều học trò khi có chuyện đều tìm đến phòng tham vấn tâm lý của trường như một chỗ dựa bởi các em nghĩ, ở đó các em sẽ được lắng nghe và giữ bí mật.

Thế nhưng thực tế đã có sự việc một học trò bị lạm dụng tình dục đến trò chuyện với chuyên viên tâm lý tại trường, nhưng chính chuyên viên tâm lý đó lại đi nói câu chuyện này với những thầy cô khác.

Các thầy cô không có trách nhiệm bảo mật thông tin vì họ không được đào tạo và thế là mọi chuyện rùm beng, cả trường đều biết. Và cuối cùng, hậu quả mà một đứa bé phải chịu sẽ rất nặng nề. Vì thế vấn đề bảo mật thông tin tại phòng tham vấn tâm lý rất quan trọng, nó là nguyên tắc sống còn.

Thạc sĩ Nguyễn Hồng Ân cho biết khi trẻ bị xâm hại, bản thân trẻ rất đau đớn và bị tổn thương trầm trọng. Thế nhưng khi trẻ cố gắng nói ra sự việc trên với bố mẹ thì nhiều trường hợp bị mắng xối xả. Đó có thể là phản ứng tự nhiên của người làm cha, làm mẹ khi nghe tin "sốc" về con mình.

Nhưng các bậc phụ huynh không biết chính điều đó sẽ khiến con sợ, bị khủng hoảng, “co mình lại” và không muốn chia sẻ gì nữa.

“Đáng lẽ việc nên làm lúc đó là cha mẹ nên cho con hiểu rằng đó không phải là lỗi của con. Hãy vỗ về, an ủi, xóa tan đi cảm giác tội lỗi trong con và cho con thấy rằng đó chỉ là một tai nạn và nhanh chóng đưa trẻ đến các chuyên gia tâm lý. Các chuyên gia sẽ biết cách trao đổi, trò chuyện với trẻ”, Ths Hồng Ân chia sẻ.

93% thủ phạm gây ra các vụ xâm hại trẻ em là người quen

Theo số liệu thống kê có đến 93% thủ phạm gây ra các vụ xâm hại trẻ em là người quen, trong đó 47% là họ hàng, người trong gia đình. Riêng năm 2018 đã xảy ra 1.547 vụ với 1.579 nạn nhân.

Nhiều trường hợp trẻ bị chính người trong gia đình lạm dụng và bản thân gia đình không muốn làm lớn chuyện vì sợ sẽ ảnh hưởng đến danh tiếng, hạnh phúc. Vậy trong trường hợp đó cần làm gì để đảm bảo tính công bằng pháp lý, quyền lợi của trẻ em và kết cấu gia đình.

Trả lời câu hỏi trên, luật sư Trần Thị Ngọc Nữ khẳng định: “Im lặng là tội ác, là cơ hội để kẻ hiếp dâm tiếp tục phạm tội”.

Luật sư Ngọc Nữ cho biết, có một nghệ sĩ rất nổi tiếng kể lúc 8 tuổi chị đã bị chồng của dì xâm hại. Chị có kể với mẹ nhưng người mẹ nói rằng con cố gắng chịu đựng, hãy xem như không có chuyện gì xảy ra, mẹ sẽ dọn đi chỗ khác.

Thế nhưng, trong khi đợi dọn nhà đi, đứa em ruột của chị lại bị chính người đó xâm hại. Lần này người nhà đã mạnh dạn tố cáo và kẻ đó đã bị xử lý. 

Khi sự việc xảy ra, hãy thông báo cho cơ quan công an gần nhất - Ảnh: Cẩm Viên

Còn cô Huỳnh Mai chia sẻ câu chuyện thời cấp 3 của mình, bị người bảo vệ xe cố ý chạm mông, từ đó cô không gửi xe trong trường nữa và không báo sự việc này cho nhà trường biết. Sau này, cô mới biết những bạn khác cũng bị tình trạng giống như mình. Nếu như lúc đấy mạnh mẽ lên tiếng thì nhiều bạn khác đã đề phòng và không bị như vậy hay nhà trường đã có cách xử lý người giữ xe này.

LS Ngọc Nữ cho biết thêm, thời gian qua Hội bảo vệ quyền trẻ em TP.HCM đã gặp 4 trường hợp như câu chuyện kể trên, đó là bé chị bị xâm hại không nói ra và sau đó người em lại tiếp tục bị.

“Chúng ta nên nhớ rằng, nếu người nhà biết không tố cáo vì sợ ảnh hưởng đến danh dự thì chỉ cần người thứ ba biết chuyện vẫn có thể khởi tố dù người nhà không đồng ý. Trẻ em có quyền được sống, quyền được bảo vệ, và chúng tôi sẽ làm đến cùng để bảo vệ quyền lợi các em”, LS Ngọc Nữ nhấn mạnh.

Theo thống kê của Tổng cục Cảnh sát, Bộ Công an, từ 2014-2016 có hơn 4.100 vụ xâm hại tình dục trẻ em. Hơn 80% trẻ bị xâm hại được trình báo là nữ. Trẻ dưới 6 tuổi là 278 em, từ 6 đến 13 tuổi là 1.333 em, từ 13 đến 16 tuổi là hơn 2.500 em. Trong đó có khoảng 30% trẻ bị xâm hại tình dục nhiều lần, khoảng 11% nạn nhân là trẻ bỏ học, sống lang thang. Điều đáng nói là có đến 93% thủ phạm gây ra các vụ xâm hại là người quen, trong đó 47% là họ hàng, người trong gia đình. Riêng năm 2018 đã xảy ra 1.547 vụ với 1.579 nạn nhân.