Khu đô thị mới Thủ Thiêm “phá sản”: Nhiều sai phạm (bài 2)

Sai phạm nhiều

Thanh tra Chính phủ đã công bố kết luận thanh tra công tác quản lý nhà nước và thực hiện pháp luật trong quy hoạch, quản lý xây dựng, đất đai đối với Khu đô thị mới Thủ Thiêm ở quận 2, TP.HCM.

Trong quá trình thực hiện đầu tư, xây dựng Khu đô thị mới Thủ Thiêm, UBND TP.HCM và các sở, ngành liên quan đã có nhiều khuyết điểm, vi phạm.

Theo Thanh tra Chính phủ, Khu đô thị mới Thủ Thiêm  đã giải phóng mặt bằng trên 99%. Công tác đền bù, hỗ trợ giải phóng mặt bằng, tái định cư cơ bản được thực hiện theo quy định. TP.HCM đã ký hợp đồng với một số nhà đầu tư dự án, chủ yếu theo hình thức BT như 4 tuyến đường chính, cầu Thủ Thiêm 2, hạ tầng kỹ thuật khu dân cư phía Bắc, hoàn thiện đường trục Bắc-Nam đoạn từ chân Cầu Thủ Thiêm 1 đến đường Mai Chí Thọ...

Thanh tra nêu rõ, trong quá trình thực hiện đầu tư, xây dựng Khu đô thị mới Thủ Thiêm, UBND TP.HCM và các sở, ngành liên quan đã có nhiều khuyết điểm, vi phạm.

Thứ nhất là việc chấp hành pháp luật trong quy hoạch, quản lý sử dụng đất đai. Ngoài các vi phạm về quy hoạch và bồi thường, thu hồi đất, hỗ trợ, bố trí tái định cư đã được thông báo tháng 9/2018, UBND TP.HCM đã ban hành điều lệ quản lý xây dựng Khu đô thị mới Thủ Thiêm chưa đầy đủ, kịp thời.

Không thực hiện việc lập các dự án theo thứ tự ưu tiên và trình duyệt theo quy định cũng như ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng... Vi phạm này dẫn đến việc đầu tư xây dựng các dự án thiếu đồng bộ, khó quản lý. Có nơi buông lỏng quản lý, chậm triển khai đầu tư xây dựng.

Các cơ quan chức năng liên quan của TP.HCM đã đề xuất và được Thường trực Thành ủy, UBND TP.HCM phê duyệt chi phí đầu tư bình quân cho 1m2 đất thương mại dịch vụ nhà ở là 26 triệu đồng/m2, giảm khoảng 50% so với đơn giá đã được các sở, ngành đề xuất ban đầu...

Thanh tra Chính phủ cho rằng, khi đề xuất phương án giá trên, các sở, ngành và UBND TP.HCM đã không tính lãi đối với khoản tiền được tạm ứng từ ngân sách Nhà nước, dẫn đến, tổng mức đầu tư đã xác định và phê duyệt là không đúng quy định.

Thứ hai là việc chấp hành pháp luật trong quản lý đầu tư xây dựng, Thanh tra Chính phủ nêu, toàn bộ quỹ đất trong Khu đô thị mới Thủ Thiêm hơn 221ha được tạo ra bằng nguồn ngân sách Nhà nước. Nhưng UBND TP.HCM đã sử dụng quỹ đất chủ yếu để thanh toán đối ứng cho các dự án BT được chỉ định nhà đầu tư, nhất là các dự án đầu tư hạ tầng kỹ thuật phục vụ cho chính khu đô thị này, không thông qua hình thức đấu thầu dự án hoặc giao đất có thu tiền sử dụng đất không qua đấu giá quyền sử dụng đất là vi phạm các quy định về đấu thầu và quản lý sử dụng đất đai.

Kết luận thanh tra nêu, UBND TP.HCM đã sử dụng đơn giá bằng chi phí đầu tư bình quân 26 triệu đồng/m2 là không đầy đủ, thiếu chính xác, không đúng quy định làm giá tối thiểu để tính tiền sử dụng đất thanh toán đối ứng cho các dự án BT, nhất là các dự án đầu tư hạ tầng kỹ thuật phục vụ cho chính Khu đô thị mới Thủ Thiêm. Từ đó, các nhà đầu tư được hưởng lợi do chênh lệch giá đất lớn từ việc được đầu tư hạ tầng kỹ thuật chính theo hình thức hợp đồng BT.

Thanh tra Chính phủ cũng nêu, việc UBND TP.HCM đã phê duyệt và điều chỉnh dự án bồi thường giải phóng mặt bằng và tái định cư trị giá 38.679.446 triệu đồnglà không đúng thẩm quyền quy định tại Nghị quyết số 66/2006/NQ-QH11 ngày 29/6/2006 của Quốc hội và Nghị định số 16/2005/NĐ-CP ngày 07/02/2005 của Chính phủ.

TP.HCM đã sử dụng đơn giá bằng chi phí đầu tư bình quân 26 triệu đồng/m2 là không đầy đủ, thiếu chính xác.

Tạm ứng, quản lý, sử dụng nguồn vốn ngân sách chưa đúng với quy định tại Nghị định số 124/NĐ-CP ngày 18/5/2004. Không hoàn trả tạm ứng hàng năm theo Luật Ngân sách với tổng giá trị 26.315.905 triệu đồng, theo đó, không tính lãi trên khoản tạm ứng từ ngân sách vào chi phí đầu tư bình quân khoảng 10.503.765 triệu đồng, tạm tính đến thời điểm 30/9/2018.

Dẫn đến, việc UBND TP.HCM lấy chi phí đầu tư bình quân làm mức giá tối thiểu để tính tiền sử dụng đất các lô đất thương mại dịch vụ nhà ở đã giao cho chủ đầu tư các dự án trong Khu đô thị mới Thủ Thiêm là thiếu cơ sở pháp lý, chưa chính xác, có khả năng gây thiệt hại lớn cho ngân sách Nhà nước. Cần giao cho cơ quan chức năng kiểm tra, làm rõ, nếu có vi phạm, thất thoát thì phải xử lý nghiêm theo đúng quy định của pháp luật.

Trách nhiệm để xảy ra các khuyết điểm, vi phạm trong việc phê duyệt Tổng mức đầu tư, chỉ định nhà đầu tư các dự án BT, ký kết hợp đồng và giao đất thanh toán đối ứng các hợp đồng BT, giảm tiền sử dụng đất thiếu căn cứ như nêu trên thuộc lãnh đạo UBND TP.HCM và lãnh đạo các sở ngành tham mưu như: Giao thông Vận tải, Kế hoạch Đầu tư, Tài chính, Tài nguyên và Môi trường, Xây dựng, Ban Quản lý Khu đô thị mới Thủ Thiêm...

Lỗ vốn!

Theo báo cáo của UBND TP.HCM về đánh giá tổng quan cân đối vốn khi đầu tư Khu đô thị mới Thủ Thiêm và kết quả thanh tra, tổng chi phí phải trả là 83.335.879 triệu đồng, gồm 72.832.879 triệu đồng chi phí đầu tư và 10.503.000 triệu đồng lãi tiền tạm ứng từ ngân sách.

Tổng thu dự kiến đến thời điểm hiện nay là 74.601.480 triệu đồng. Trong đó, bao gồm giá trị 55 lô đất còn lại tạm tính theo giá thẩm định tại thời điểm năm 2016. Như vậy, việc đầu tư Khu đô thị mới Thủ Thiêm còn mất cân đối vốn khoảng 8.734.399 triệu đồng.

Do đó, Thanh tra Chính phủ yêu cầu UBND TP.HCM thực hiện thu hồi và hoàn trả ngay khoản tiền đã tạm ứng từ ngân sách Nhà nước không đúng quy định đã đầu tư cho Khu đô thị mới Thủ Thiêm đến thời điểm 30/9/2018 là 26.315.905 triệu đồng. Sớm có giải pháp huy động các nguồn vốn hợp pháp để trả nợ các khoản vay ngân hàng đã đầu tư cho Khu đô thị mới Thủ Thiêm là 4.286.225 triệu đồng.

UBND TP.HCM nghiên cứu các phương án khai thác quỹ đất còn lại trong Khu đô thị mới Thủ Thiêm, tính lại tiền sử dụng đất của các dự án đã giao cho nhà đầu tư. Đảm bảo không thất thoát tài sản nhà nước và khắc phục tình trạng mất cân đối khi đầu tư xây dựng Khu đô thị mới Thủ Thiêm như Kết luận đã nêu trên.

UBND TP.HCM thu hồi về ngân sách Nhà nước khoản tiền sử dụng đất dự kiến thanh toán cho các dự án BT bổ sung đối với Công ty Cổ phần Đại Quang Minh là 1.800.529 triệu đồng và lãi suất chậm nộp từ khi phát sinh đến nay.

Giao cho Bộ Tài chính chủ trì phối hợp với các Bộ Xây dựng, Tài nguyên Môi trường, Kế hoạch Đầu tư, UBND TP.HCM và Thanh tra Chính phủ thực hiện xác định đúng chi phí đầu tư bình quân đối với diện tích đất sạch mà Nhà nước đã dùng tiền ngân sách để đền bù, giải phóng mặt bằng, đầu tư hạ tầng Khu đô thị mới Thủ Thiêm.

Trên cơ sở đó, làm mức giá khởi điểm để đấu giá quyền sử dụng đất và lựa chọn nhà đầu tư dự án theo quy định. Trong đó, (i) kiểm tra, làm rõ và báo cáo Thủ tướng Chính phủ đối với khoản lãi trên số tiền tạm ứng từ ngân sách nhà nước khoảng 10.503 tỷ đồng. (ii)xem xét, kiến nghị xử lý đối với khoản chênh lệch do xác định, trình và phê duyệt chi phí đầu tư bình quân 17.042.000 triệu đồng. Các công việc nêu trên đề nghị hoàn thành trước ngày 30/9/2019 để báo cáo Thủ tướng Chính phủ.

Hàng loạt dự án BT ở Khu đô thị mới Thủ Thiêm được giao hợp đồng, định giá một cách dễ dãi.

Kiến nghị để giao cho Kiểm toán Nhà nước thực hiện kiểm toán, xác định lại tổng mức đầu tư và giá trị tiền sử dụng đất theo giá thị trường và quy định của pháp luật, nhằm tránh thất thoát tiền của Nhà nước, khắc phục tình trạng mất cân đối vốn như hiện nay đối với các dự án BT đang thực hiện trong Khu đô thị mới Thủ Thiêm.

Trong quá trình Kiểm toán, đề nghị xem xét, sử dụng các kết quả qua thanh tra đã phát hiện như (i) khoản chênh lệch giảm giữa các quyết định phê duyệt giá trị quyền sử dụng đất để thanh toán cho dự án BT 4 tuyến đường chính thiếu căn cứ và chưa đúng quy định 3.901.705 triệu đồng.

(ii) các khoản do phê duyệt tổng mức đầu tư của các dự án BT tăng sai khoảng 1.734.025,50 triệu đồng. (iii) loại khỏi chi phí khi quyết toán dự án 4 tuyến đường chính 25.422 triệu đồnglà khoản chi phí không đủ điều kiện quyết toán vào dự án...

Sớm tiến hành tổ chức đấu giá quyền sử dụng đất hoặc đấu thầu dự án lựa chọn nhà đầu tư đối với 55 lô đất còn lại. Trong đó, có bao gồm các lô đất đã được UBND TP.HCM có thông báo dừng chủ trương thanh toán cho các dự án BT trong và ngoài Khu đô thị mới Thủ Thiêm như Bệnh viện Chấn thương chỉnh hình, Cầu Thủ Thiêm 4, kè bờ sông Sài Gòn...

Rà soát các dự án BT, dự án đối ứng và dự án giao đất có thu tiền sử dụng đất không đúng quy định của Luật Đất đai để xác định lại giá đất theo giá thị trường và theo quy định của pháp luật, tránh thất thoát tài sản nhà nước.

Chỉ đạo và tạo điều kiện thuận lợi để các nhà đầu tư tiếp tục thực hiện dự án, nhằm sớm hoàn thành việc đầu tư xây dựng Khu đô thị mới Thủ Thiêm theo đúng chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ.

Trong quá trình xử lý về trách nhiệm và kinh tế sau thanh tra, nếu không khắc phục được hoặc khắc phục không triệt để các vi phạm về kinh tế gây thiệt hại tài sản nhà nước trước ngày 31/12/2019 thì chuyển hồ sơ sang cơ quan điều tra để xem xét, xử lý theo quy định của pháp luật.

Khu đô thị mới Thủ Thiêm “phá sản”: Đất vàng về tay doanh nghiệp với giá bèo (bài 3)

Bỏ ngân sách ra giải tỏa nhưng TP.HCM duyệt 1m2 đất chỉ 26 triệu đồng/m2, giao đất không qua đấu giá, giao hợp đồng BT dễ dãi… giúp doanh nghiệp hưởng lợi.