Khám phá Sơn Đoòng- hang động kỳ vĩ nhất thế giới

Sơn Đoòng- tuyệt tác của mẹ thiên nhiên

Sự tuyệt diệu đó đến từ một tuyệt tác độc nhất vô nhị mà mẹ thiên nhiên đã ban phát cho vùng đất này, Sơn Đòong- hang động tự nhiên lớn nhất thế giới.

Do nằm trong vùng lõi của vườn Quốc gia Phong Nha- Kẻ Bàng hùng vĩ, thế nên hàng triệu năm kể từ khi những hoạt động địa chất kiến tạo ra mình, hang Sơn Đoòng vẫn lặng lẽ ngủ yên.

Đường vào hang Sơn Đoòng. Ảnh: Oxalis

Mãi đến 1990, một người đàn ông người dân tộc Vân Kiều tên là Hồ Khanh trong lúc đi rừng đã vô tình phát hiện ra cửa hang. Thế nhưng do không ý thức được giá trị của tuyệt tác này, hang Sơn Đoòng lại tiếp tục chìm vào giấc ngủ thêm 8 năm nữa.

Đầu năm 2008, một đoàn thám hiểm hang động thuộc Hoàng gia Anh đã đến Quảng Bình. Từ lời kể của ông Hồ Khanh và người dân sống quanh khu vực, một năm sau, năm 2009, ông Howard Limbert thuộc nhóm thám hiểm hang động Hoàng gia Anh, với sự dẫn đường và trợ giúp của Hồ Khanh, đã chính thức phát hiện và thám hiểm một phần hang Sơn Đoòng.

Cửa vào hang. Ảnh: Oxlis cung cấp

Năm 2010, hang động này được tạp chí National Geographic công bố là hang lớn nhất thế giới.

Ban đầu, hang được đặt theo tên của người phát hiện ra nó là Hồ Khanh. Thế nhưng về sau, được sự đồng ý của người phát hiện, các nhà thám hiểm đã đổi thành Sơn Đoòng, tức núi ở bản Đoòng.

Hang Sơn Đoòng hiện thuộc xã Tân Trạch, huyện Bố Trạch, tỉnh Quảng Bình.

Hang Sơn Đoòng chỉ là một phần của hệ thống rất nhiều hang ngầm liên thông với nhau gần biên giới với Việt – Lào và theo ước tính của các nhà khoa học, con số này lên đến hơn 150 hang.

Vườn quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng có hệ thống núi đá vôi cổ nhất Châu Á, hình thành cách đây 400 đến 450 triệu năm. Việc phân tích các mẫu trầm tích hóa thạch xác định hang Sơn Đoòng hình thành tương đối trẻ – có niên đại cách đây 3 triệu năm tuổi.

Một nhủ đá trong hang Sơn Đoòng .Ảnh: Elinna Yao

Theo các nhà khoa học, hang Sơn Đoòng hình thành trên một đoạn đứt gãy của dãy Trường Sơn và bị dòng nước sông Rào Thương ăn mòn qua hàng triệu năm đã tạo thành đường hầm khổng lồ bên dưới lớp núi đá vôi. Những vết nứt trên trần hang bị ăn mòn và sụt lún, tạo thành những hố sụt lớn thông ra bên ngoài. Những giọt nước rơi xuống từ trên trần hang hàng triệu năm tạo nên những viên ngọc trai hang động có kích thước lớn bằng quả bóng chày.

Trong chuyến khảo sát đầu tiên vào hang Sơn Đoòng, đội thám hiểm hang động Hoàng gia Anh đã phải quay trở về do không thể vượt qua bức tường thạch nhũ khổng lồ cao 80m ở gần cuối hang Sơn Đoòng – được mênh danh là Vạn lý trường thành của Việt Nam.

Một hồ nước trong hang. Ảnh: E. Yao

Cho đến khi quay lại lần thứ 2 với đầy đủ trang thiết bị chuyên dụng trong năm 2010, nhóm chuyên gia hang động mới có thể vượt qua bức tường thạch nhũ này. Phải đến thời điểm này, nhóm khảo sát mới tự tin tuyên bố đã tìm thấy hang động lớn nhất thế giới – Hang Sơn Đoòng.

Với hơn 5km chiều dài, chiều cao trung bình tới hơn 200m và chiều rộng 150m, Hang Sơn Đoòng đủ lớn để chứa một khu phố ở New York với những tòa nhà 40 tầng. Với thể tích đo đạc được ước tính 38,5 triệu mét khối, hang Sơn Đoòng vượt qua hang Deer ở Malaysia trở thành hang động lớn tự nhiên nhất thế giới. Những cột măng đá cao đến 80m trong lòng hang Sơn Đoòng cũng được đánh giá là các cột thạch nhũ cao nhất mà các chuyên gia hang động trên thế giới bắt gặp.

Khám phá Sơn Đoòng có dễ dàng? Sơn Đoòng đang là "thiên đường trong mơ" về du lịch khám phá, tuy nhiên cũng có những sự thật dễ khiến nhiều người cụt hứng và từ bỏ giấc mơ chinh phục này. Đầu tiên, những người muốn đến Sơn Đoòng cần phải xác định tinh thần rằng, đây không đơn giản là một chuyến đi tham quan, thưởng lãm mà là một cuộc thám hiểm đầy thách thức, khó khăn.  Để đến đây, bạn phải chuẩn bị rất kỹ về mặt thể lực, phải tuân thủ chế độ tập luyện vất vả trong vòng 3 - 6 tháng như mỗi ngày phải chạy bộ ít nhất 20km hoặc leo lên leo xuống 10 lần cầu thang của 15 tầng nhà. Một cách khác để tập luyện tốt hơn đó là leo núi mô hình. Quan trọng nhất là khi tập leo cần phải đeo thêm một chiếc ba-lô kèm một chai nước, tổng cộng cân nặng khoảng từ 7- 8 kg.  Chỉ cần leo một đoạn là bạn sẽ cảm nhận được sức nặng của chiếc ba-lô kinh khủng đến nhường nào. Thế nhưng bạn vẫn phải tập leo đều đặn như vậy trong vòng 1 tháng nếu như thực sự muốn chinh phục được hang Sơn Đoòng. Khi leo trèo trong hang, bạn sẽ phải sử dụng tới rất nhiều các trang bị bảo hộ và dây cáp, dây thừng. Nếu như không tập làm quen và sử dụng chúng trước ở nhà thì lúc đến hang, bạn sẽ có nguy cơ phải bỏ ngang hành trình mà quay về. Một sự thật khác khiến cho bạn phải từ bỏ ý định đến Sơn Đoòng ngay từ đầu đó chính là một tour 7 ngày 6 đêm tại đây có giá là 3.000 USD/người, tức khoảng 64 triệu đồng, chưa bao gồm giá vé máy bay, quần áo và các loại vật tư phát sinh khác. Do độ khó và yêu cầu bảo vệ hang nên hiện tỉnh Quảng Bình cho giao cho Công ty Lữ hành Quốc tế Oxalis (địa chỉ: Phong Nha, Sơn Trạch, Bố Trạch, Quảng Bình, Việt Nam, Email: contact@oxalis.com.vn) khai thác và mỗi năm chỉ tiếp nhận khoảng trên dưới 100 người.

Thiên đường du lịch mạo hiểm

Do cách khai thác hạn chế số lượng người tham gia, số lượng người chinh phục thành công Hang Sơn Đòng hiện tại thậm chí còn ít hơn rất nhiều so với số lượng người đã từng đứng trên đỉnh Everest.

Tuy nhiên, với những ai may mắn có được chuyến khám phá kỳ quan này, thì đó thực sự là một trải nghiệm tuyệt vời.

Bên trong một hang động có thể chứa được chiếc Boeing 747 – đây thực sự là một khung cảnh ngoài sức tưởng tượng với những khối thạch nhũ, măng đá khổng lồ treo trên trần hang động hoặc mọc lên từ mặt đất, nhìn từ xa trông giống như những sinh vật ngoài hành tinh với những hình thù kỳ lạ.

Có cả một khu rừng nguyên sinh ở trong hang động – có lẽ bạn sẽ không tin rằng đó là sự thật cho đến khi bạn thật sự nhìn thấy nó ở trong hang Sơn Đoòng! Sương mù luôn hiện diện và phủ kín khu vực này, do đó ở đây có điều kiện thời tiết khí hậu riêng, tách biệt hẳn so với khí hậu bên ngoài. Bạn có thể tìm thấy những hành lang hoá thạch xuất hiện ở đây, minh chứng cho sự sống tồn tại trong hang động cách đây hàng triệu năm.

Khi tiếp cận cửa hang Sơn Đoòng, từng luồng gió mát lạnh thổi từ trong hang sẽ xua tan hết mọi mệt mỏi sau một khoảng thời gian băng rừng lội suối vất vả. Sương mù mờ ảo, gió lạnh phảng phất tạo nên cảm giác phấn khích lạ thường – dường như có những thứ bí ẩn kỳ diệu vượt ngoài sức tưởng tượng đang chờ bạn khám phá ở phía trước.

Tuy nhiên, để đi đến được hang Sơn Đoòng, hành trình của các bạn sẽ phải ghé ngang qua Bản Đoòng – một bản nhỏ của người Bru-Vân Kiều với khoảng hơn 40 người sinh sống biệt lập trong vùng lõi của Vườn quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng. Cuộc sống của người dân ở đây còn rất khó khăn do địa hình bị cô lập hoàn toàn với thế giới bên ngoài.

Vào hang. Ảnh: Oxalis cung cấp

Hiện tại cách duy nhất để đến Bản Đoòng là đi bộ băng rừng. Bên cạnh đó do nằm ngay trong vùng lõi của Vườn quốc gia, việc trồng và khai thác các loại cây kinh tế là không được phép. Việc đưa vào khai thác tuyến tham quan hang Sơn Đoòng và hang Én ngang qua đây đã mở ra cơ hội phát triển bền vững cho Bản Đòong, những người dân sinh sống ở đây có thể kiếm thêm thu nhập từ việc bảo vệ bền vững hệ sinh thái của khu vực.

Với bản tính hiếu khách, niềm nở người dân Bản Đoòng đã để lại cho nhiều du khách ghé thăm những ấn tượng rất tốt đẹp và trở thành một điểm nhấn khó quên trong suốt chuyến đi. Bản Đoòng là một ví dụ điển hình trong việc bảo tồn các giá trị văn hóa, tinh thần của đồng bào dân tộc thiểu số khi mà những nét văn hóa của họ vẫn còn nguyên vẹn qua nhiều thập kỷ.

Không khám phá hang Sơn Đòong, bạn vẫn còn nhiều lựa chọn khác Nếu chưa có đủ những điều kiện trên mà bạn thực sự vẫn muốn khám phá thiên nhiên nơi đây thì cách tốt nhất, bạn nên lựa chọn những cuộc chinh phục "nhẹ đô" và ngắn ngày hơn như ở Hang Tú Làn, Hang Én, Hang Tối hay Hang Va. Hang Va được phát hiện vào tháng 3/2012, nằm bên dưới chân Sơn Đoòng còn được cho là đẹp hơn cả hang Sơn Đoòng. Cửa Hang Va bị đổ sụp nằm dưới đáy một thung lung nhỏ và dốc, có các vách hướng về phía bắc. Từ đây đi xuống khoảng 15m gặp một đoạn hang hình thành do dòng chảy kích thước 5x5m. Đoạn hang này luôn có nước chảy trong suốt mùa khô. Đi xuôi theo dòng nước này khoảng 400m có một hố nước được cho là từ đây nước chảy vào trong Hang Nước Nứt, tuy niên điều này chưa được kiểm chứng chính xác. Một đoạn hang nước khác hợp lưu với dòng chảy Hang Va dẫn ngược lên tới một hố nước nhỏ khác. Các nhà khoa học cho rằng đây là đường dẫn nước mùa lũ đi ngầm từ phần cuối Bức tường Việt Nam trong Hang Sơn Đoòng cách đó khoảng 900m. Phần trên của Hang Va kéo dài them 350m qua một vùng đá vôi sụp đổ đến một đoạn hang khác ở độ cao hơn khoảng 20m bên trên. Ngược theo dòng chảy, dòng nước tiếp tục chảy ngầm khoảng hơn 300m nữa từ một hố nước khác. Đây là nước từ suối Khe Om sau khi chúng biến mất từ trên mặt đất. Bên trong Hang Va, phần hang cao phía đầu dòng nằm chảy bên trên khối nhũ dạng riềm chạy ngang lớn hơn nhiều so với dòng chảy bên dưới; kích thước khoảng 20-30m chiều rộng và cao 10m. Phần đầu đoạn hang này nằm dốc bên trên nền bùn của các hồ đá vôi dạng bậc thang. Các hồ dạng này có một phần vẫn chứa nước. Trong các hồ khô và đang chứa nước có rất nhiều dạng thành tạo đá vôi dạng nón được đặt tên là các Nón Tháp. Chỉ có điều, chiều dài của hang khá khiêm tốn (1,7km) chứ không rộng lớn như ở hang Sơn Đoòng. Hiện tại cũng chỉ có chưa tới 30 người vào được trong hang động này. Hang Én là hang động lớn thứ 3 trên thế giới. Hang Én nằm trong khu vực trung tâm của Vườn quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng, Vương quốc hang động của Việt Nam. Được phát hiện và công bố vào năm 1994, Hang Én nhanh chóng được biết đến và trở thành một điểm đến ấn tượng trên toàn thế giới. Tại thời điểm này, Hang Én đứng thứ 3 thế giới xếp sau Hang Sơn Đoòng (Việt Nam) hang Deer (Malaysia) về kích thước và độ hùng vỹ. Hang Én trải dài hơn 2km xuyên qua khối đá vôi khổng lồ ngay trong vùng lõi của Vườn quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng. Có 3 lối vào Hang Én, trong đó cửa hang lớn nhất và nổi tiếng nhất có chiều cao 120m và chiều rộng 140m. Những khu rừng nguyên sinh hoang sơ, rậm rạp bao quanh Hang Én tạo nên một khung cảnh kỳ vỹ mà phải tận mắt chứng kiến bạn mới tin là nó có thật. Trong một số khu vực khác của Hang Én, vòm hang cao lên đến 100m và chiều rộng hơn 180m, lớn đến mức ánh sáng cực mạnh từ các đèn pha chuyên nghiệp cũng không thể chạm đến những vách hang.