Hồng Kông đối mặt với tình trạng 'chảy máu chất xám' do chiến lược 'zero COVID' của Trung Quốc

Nhiều chuyên gia nước ngoài ra đi

Khi Francis Lee trở lại Vương quốc Anh cùng vợ vào tuần này, sau hai năm làm việc tại một ngân hàng đầu tư hàng đầu ở Hồng Kông, người quản lý danh mục đầu tư cảm thấy buồn khi phải rời bỏ thành phố phía sau.

“Nếu chính sách COVID không quá khắc nghiệt thì chúng tôi vẫn ở đó, đó là lý do duy nhất khiến tôi bắt đầu tìm kiếm một công việc khác ở London”, Lee nói.

Cũng theo người đàn ông này, cách kiểm dịch của đặc khu này, theo anh, là không có lộ trình, không có bất kỳ thời gian cụ thể và “bạn không biết nó sẽ tiếp tục trong bao lâu”.

Tuy nhiên, Lee không còn đơn độc trong việc rời đi sau hơn hai năm Trung Quốc áp dụng các chính sách kiểm soát dịch nghiêm ngặt tại trung tâm tài chính quốc tế này. Trong khi thế giới bên ngoài Trung Quốc đang xoay sở để sống chung với virus, thì Hồng Kông vẫn tuân thủ một số quy tắc ngăn cách xã hội và hạn chế ra vào lãnh thổ nghiêm ngặt nhất thế giới.

Hồng Kông áp dụng chiến lược “COVID bằng không năng động” nhưng vẫn phải để phù hợp với cách kiểm soát dịch của Trung Quốc đại lục, và điều này đã phá vỡ hình ảnh quốc tế của một nơi vốn được xem là “thành phố Thế giới của Châu Á” và tạo ra một làn sóng di cư của các doanh nghiệp và nhân tài nước ngoài.

Khi Hồng Kông bị ảnh hưởng bởi làn sóng thứ năm và cũng là nguy hiểm nhất vào đầu năm nay do biến thể Omicron coronavirus gây ra, nhà chức trách đặc khu này đã thực hiện lệnh giới hạn tụ tập không quá hai người và nó được thực thi một cách chặt chẽ. Lệnh trên còn bao gồm cả việc giới nghiêm ăn uống, đóng cửa quán bar, phòng tập thể dục và kể cả việc học tập tại các trường học.

Ngoài ra, chính quyền còn áp dụng việc hạn chế đi lại ở nhiều mức độ khác nhau kể từ tháng 3 năm 2020, bao gồm lệnh cấm bay đối với các quốc gia "có nguy cơ" và bắt buộc cách ly, kiểm tra 21 ngày tại khách sạn đối với người đến từ bên ngoài lãnh thổ này.

“Tôi cảm thấy mình không muốn mất thêm 6, 9, 12 tháng nữa khi phải nghĩ đến việc cách ly, loại bỏ, lật ngược chính sách và bị đưa đến cơ quan kiểm dịch của chính phủ”, Lee nói.

Hồng Kông có thể bị đối thủ bỏ lại phía sau

Theo dữ liệu nhập cư, Hồng Kông đã chứng kiến ​​dòng người ra đi gần 157.000 kể từ đầu năm đến nay.

Trong một cuộc khảo sát do Phòng Thương mại châu Âu công bố vào tháng 3, gần một nửa số công ty châu Âu cho biết họ đang cân nhắc rời đi. Cùng tháng đó, Phòng Thương mại Hồng Kông cảnh báo thành phố đang phải đối mặt với làn sóng di cư của những người lao động có trình độ học vấn trên quy mô chưa từng thấy kể từ khi thành phố chuyển giao từ chủ quyền của Anh sang Trung Quốc.

Trước sự bất an ngày càng tăng từ cộng đồng doanh nghiệp, Trưởng đặc khu hành chính Hồng Kông Carrie Lam tháng trước đã thông báo nới lỏng một số biện pháp kể từ ngày 1/4, bao gồm dỡ bỏ lệnh cấm đối với các chuyến bay từ 9 quốc gia và giảm cách ly đối với khách đến từ nước ngoài xuống còn 7 ngày. Tuy nhiên, các chính sách về đại dịch của thành phố vẫn không phù hợp với xu hướng mở cửa trở lại toàn cầu và nghiêm ngặt hơn nhiều so với các quốc gia khác như New York, London và Singapore.

Hôm thứ Tư, lần đầu tiên bà Lam thừa nhận rằng, các chính sách COVID nghiêm ngặt đang ảnh hưởng đến khả năng cạnh tranh của thành phố.

Bà nói: “Có một thực tế không thể chối cãi là chúng tôi đang chảy máu chất xám và một số quản lý cấp cao của một số công ty đã rời Hồng Kông.

Ông trùm cuộc sống về đêm ở Hong Kong Allan Zeman, người từ lâu được biết đến là người ủng hộ chính phủ Trung Quốc đại lục, thừa nhận thời gian qua là rất khó khăn.

“Rõ ràng, mỗi người ra đi là bạn một bộ não không còn nữa. Và không ai cảm thấy thoải mái khi để mọi người rời đi", ông nói.

Zeman, người gần đây đã kêu gọi bà Lam nới lỏng biên giới quốc tế, và đã hoan nghênh những thay đổi gần đây.

“Chúng tôi phải mở cửa Hồng Kông. Việ bạn lo lắng về sức khỏe là điều rất rất quan trọng. Nhưng mặt khác, chúng tôi cũng cần một đời sống kinh tế vì chúng tôi là một trung tâm tài chính quốc tế và có nhiều công ty ở Hồng Kông ”, người đàn ông này nói thêm.

Zeman, người chuyển đến Hồng Kông từ Canada vào giữa những năm 1970, cho biết ông đã chứng kiến ​​thành phố này phục hồi sau làn sóng di cư trước đây.

“Tôi đã thấy điều này xảy ra nhiều lần - khi Hồng Kông trở lại Trung Quốc vào năm 1997 và sau đó là vào năm 2003 với dịch SARS. Có những giai đoạn khác nhau khi mọi người lo lắng và rời đi. Một số không quay lại nhưng những người khác thì có'', Zeman nói.

Gary Ng, nhà kinh tế cấp cao tại Natixis ở Hồng Kông, cho biết thành phố có thể thua các đối thủ trong khu vực và bày tỏ lo ngại rằng những thay đổi có thể là vĩnh viễn nếu chính phủ không nới lỏng thêm các hạn chế.

“Người ta có thể tranh luận rằng, xu hướng hiện tại chỉ là tạm thời và chắc chắn rằng một số tài năng có thể sẽ quay trở lại Hồng Kông”, Ng nói.

Tuy nhiên, cũng theo chuyên gia này, dòng vốn và con người tự do là lợi thế cốt lõi của Hong Kong, là nền tảng của hệ sinh thái kinh doanh hiện tại. Tốc độ mở cửa tương đối chậm hơn có thể tạo cơ hội cho các đối thủ bắt kịp.

Nguồn nhân lực mới đến từ đại lục

Tình trạng lấp lửng về đại dịch của thành phố đã buộc các nhà tuyển dụng phải đưa ra các giao dịch tốt hơn để giữ chân và thu hút nhân tài.

John Klopfer, một nhà kinh tế học đang làm việc tại Đại học Hồng Kông, cho biết thành phố hiện đang dư thừa vị trí tuyển dụng, “điều này gây khó khăn cho người sử dụng lao động nhưng rất tốt cho người lao động. Các nhà tuyển dụng phải làm nhiều hơn nữa để cạnh tranh”.

“Giờ đây, cơ hội việc làm đã quay trở lại mức trước đại dịch, người lao động có nhiều lựa chọn hơn và người sử dụng lao động phải làm nhiều việc hơn để trở nên nổi bật - cho dù đó là tiền lương, phúc lợi hay điều kiện làm việc’, ông cho biết thêm.

Daniel Kirk, phó Giám đốc công ty tư vấn tuyển dụng Oliver James, cho biết công ty của anh bận rộn nhất từ ​​trước đến nay, đảm nhận thêm 20 đến 30% công việc trong những tháng gần đây.

“Chúng tôi đã có một tháng Ba hoạt động tốt nhất và là một trong những quý tốt nhất từ ​​trước đến nay với tư cách là một công ty ở Hồng Kông,” Kirk nói.

Kirk cho biết thời điểm này trong năm thường chứng kiến ​​rất nhiều doanh thu, vì nhân viên thường thay đổi việc sau khi nhận tiền thưởng, nhưng số lượng vị trí tuyển dụng cao hơn cũng là do di cư.

Tuy nhiên, Kirk cho biết những thay đổi này không phải là tất cả đều tiêu vong và u ám.

Ông nói: “Các công ty bảo hiểm đang mất đi một số nhân tài người nước ngoài, nhưng họ cũng đang mang về rất nhiều nhân tài mới. Nó có hai mặt. Những người nước ngoài đi vì họ không thể đi du lịch và cuộc sống ở đây có phần hạn chế, nhưng đồng thời, có những người Hồng Kông ở nước ngoài muốn trở về và gần gũi hơn với gia đình của họ”.

Kirk ước tính rằng, khoảng 20% ​​nguồn nhân lực cấp cao sẽ đến từ Trung Quốc đại lục.

Zeman cũng lưu ý rằng, có rất nhiều công ty Trung Quốc đại lục hiện đã đặt văn phòng tại Hồng Kông. Và có rất nhiều người, đặc biệt là những người rất có trình độ, đến từ đại lục.

Mặc dù vậy, Zeman tự tin rằng, chính quyền Hồng Kông muốn duy trì tính chất quốc tế của thành phố.

“Một khi chúng tôi mở cửa trở lại, chính phủ có thể sẽ khởi động một số loại chiến dịch để Hồng Kông hoạt động trở lại và mở cửa cho hoạt động kinh doanh”, Zeman nói.

Tuy nhiên, đối với những chuyên gia như Lee, bất kỳ chiến dịch PR nào như vậy sẽ là quá muộn.

“Không thể đi công tác thật khó khăn và tôi cảm thấy như thể nó đang kìm hãm sự phát triển trong sự nghiệp của mình. Và bạn chỉ có thể làm việc để xây dựng các mối quan hệ qua Zoom”, anh nói.