Hình ảnh tàu hàng chen chúc nhau vòng qua Mũi Hảo Vọng

Hình ảnh từ Marinevesseltraffic, website chuyên theo dõi hải trình tàu thương mại vào rạng sáng 29/3 cho thấy hàng trăm tàu đang chuyển hướng rời khỏi Suez để đi vòng sang Mũi Hảo Vọng. Tuy nhiên, giải pháp này đầy rủi ro.

Theo hãng tài chính dữ liệu Refinitiv, việc các tàu đang bị kẹt tại kênh Suez mạo hiểm quay về phía nam mũi Hảo Vọng của châu Phi sẽ mất thêm ít nhất là 26 ngày nữa. Trong khi đó, hành trình từ kênh đào Suez, Ai Cập đến cảng Rotterdam, Hà Lan thường chỉ mất khoảng 11 ngày.

Theo công ty dịch vụ kênh đào Leth Agencies, đã có hơn 320 tàu phải đỗ ở hai đầu kênh Suez để chờ tuyến đường lưu thông trở lại. Trong khi đó, một số tàu bắt đầu chuyển sang hướng khác. Ảnh: Marinevesseltraffic.

Đợi hay đi?

Theo công ty chuyên theo dõi vận chuyển xăng dầu Kpler, bất chấp những khó khăn trước mắt, 7 hãng vận chuyển khí đốt tự nhiên hóa lỏng đã quyết định chuyển hướng ra khỏi Suez.

Một trong số những con tàu trên do Royal Dutch Shell thuê lại đã ngoặt sang Đại Tây Dương về phía châu Phi. Một chiếc khác do Quatargas vận hành cũng thay đổi lộ trình sang mũi Hảo Vọng trước khi đến biển Đỏ.

Các tàu container cũng thay đổi kế hoạch di chuyển. Theo người phát ngôn NOH Ji-hwan của công ty vận tải biển Hàn Quốc HMM, những tàu vận tải từ châu Á sang Anh của họ đi qua kênh đào Suez đã đổi hướng vòng quanh châu Phi.

Trưởng nhóm nghiên cứu tại Kpler, ông Alex Booth cho biết các tàu đang mắc kẹt ở kênh đào khó có thể thay đổi hành trình của mình xuống châu Phi. Lộ trình này có thể mất đến gần 6 tuần so với chỉ 13 ngày nếu đi qua kênh đào.

Ngoài ra, với những con tàu đang trên hành trình từ Á sang Âu, vòng quanh châu Phi khiến họ đối mặt cướp biển ở vùng ngoài khơi Somalia. Một vài con tàu có đội an ninh đề phòng những tình huống không may. Nhưng với những tàu không có bảo vệ, sẽ mất thêm 3 ngày để đi vòng qua khu vực tránh hải tặc.

Ngoài ra, dòng chảy ấm và lạnh ở châu Phi còn tạo ra những điều kiện thời tiết khó lường. Điều này gây ra không ít trở ngại cho các thuyền viên hiện nay vốn rất ít kinh nghiệm đối phó nơi từng được gọi là “mũi của những cơn bão”.

Nhóm giải cứu đang tính đến giải pháp giảm tải trọng của Ever Given bằng cách bốc dỡ bớt container. Tuy nhiên, quá trình này có thể kéo dài thêm nhiều ngày. Ảnh: AP.

Chưa kể, phí nhiên liệu bổ sung cho một chuyến đi bình thường rơi vào khoảng 30.000 USD/ngày, tuỳ thuộc vào tàu. Đối với những chuyến đi dài, tổng chi phí có thể lên đến 800.000 USD.

Nếu chỉ neo tàu ở đầu kênh đợi đến khi có thể di chuyển, chủ tàu sẽ phải trả thêm phí giữ tàu quá hạn và phí chậm trễ hàng hoá dao động từ 15.000-30.000 USD/ngày.

Song thực tế, vẫn có một số chuyến đi cố ý vòng qua mũi Hảo Vọng nhằm tránh những mức thuế phí khi đi qua kênh Suez.

Kpler ước tính đoạn đường từ cảng dầu Ras Tanura của Ả Rập Saudi vòng xuống Mũi Hảo Vọng sẽ mất 39 ngày, trong khi đi qua Suez là 24 ngày. Chênh lệch 15 ngày là có thể chấp nhận được với một vài hãng tàu.

Ảnh hưởng nặng nề

Theo BBC, kênh đào Suez được khởi công từ 25/4/1859, hoàn thành vào ngày 17/11/1869. Công trình tạo lối đi tắt qua cảng châu Âu, châu Mỹ đến những cảng phía nam châu Á, phía đông châu Phi và châu Đại Dương.

Tuyến đường dài 164 km đã thay đổi vĩnh viễn lịch sử vận tải đường biển quốc tế, giúp tàu thuyền không phải đi qua mũi phía nam châu Phi, rút ngắn 6.000 km.

Tuy nhiên, sự kiện một trong số những tàu chở container lớn nhất thế giới Ever Given bị mắc cạn tại kênh đào Suez khiến ngành vận tải biển toàn cầu có thể trở về những năm trước 1869, thời điểm kênh Suez chưa hoạt động.

Hình ảnh độ phân giải cao chụp từ vệ tinh của Maxar cho thấy hàng trăm con tàu đang phải đợi ở lối vào kênh đào Suez, do tàu container khổng lồ Ever Given mắc cạn đã chắn ngang con kênh từ ngày 23/3. Ảnh: Maxar.

Theo Moody’s Investor Service, 15% năng lực vận tải container của thế giới đang bị ảnh hưởng bởi sự cố lần này, dẫn đến sự chậm trễ tại toàn bộ các cảng. Kpler ước tính có 9,8 triệu thùng dầu - chiếm khoảng 1/10 lượng tiêu thụ toàn cầu - hiện vẫn đang chờ để được vào kênh.

Quyết định chờ hay chuyển hướng vẫn phụ thuộc vào đội kỹ sư đang cố gắng giải cứu tàu Ever Given. Theo Refinitiv, việc khai thông kênh đào Suez đang gặp một số điều kiện bất lợi. Phải đến giữa tuần sau, thuỷ triều và các điều kiện hàng hải khác mới có chuyển biến tích cực.

Trong trường hợp xấu nhất, cơ quan quản lý kênh đào Suez sẽ thi hành kế hoạch C: dỡ bỏ một số container ra khỏi tàu Ever Given. Tuy nhiên, sẽ phải mất thêm nhiều thời gian nếu dự định này được thực hiện.