Hàng loạt doanh nghiệp Nhà nước ở TP.HCM dính sai phạm về đất đai

Dưới danh nghĩa hợp tác kinh doanh khai thác mặt bằng, giữ hộ hàng hóa, chuyển nhượng trái phép đất đai nhưng thực chất hàng loạt công ty Nhà nước đã cho thuê lại một phần hoặc toàn bộ diện tích là không đúng đối tượng, mục đích sử dụng đất mà phương án xử lý tổng thể nhà đất của UBND TP.HCM đã đưa ra.

Đứng đầu trong danh sách này là Tổng Công ty Nông nghiệp Sài Gòn TNHH MTV (Sagri). Cụ thể, tổng diện tích nhà đất do Sagri quản lý nhưng chưa đưa vào sử dụng và khai thác là hơn 4 triệu m2 của 12 khu đất.

Công ty TNHH MTV Bò sữa TP.HCM, thành viên của Sagri cho 70 hộ dân các xã An Hòa, An Phú, huyện Củ Chi, TP.HCM mượn hơn 27ha đất trồng cỏ nhưng không có hồ sơ pháp lý đầy đủ liên quan đến việc cho mượn đất, chưa thu hồi được.

Công ty Bò sữa TP.HCM còn ký 15 hợp đồng khoán đất trồng cỏ với 15 hộ dân tại xã An Phú, huyện Củ Chi, nhưng do quản lý lỏng lẻo đã để các hộ dân sang nhượng cho các hộ khác, với diện tích lên tới 60ha. Công ty đã thu hồi được hơn 42ha, diện tích còn lại đang khởi kiện ra Tòa án nhân dân huyện Củ Chi để xử lý.

Sagri dính hàng loạt sai phạm đất đai.

Công ty Bò sữa TP.HCM đã liên kết với Công ty Cổ phần Phong Lan Xuất khẩu TP.HCM và giao cho công ty này 5ha đất tại xã Phạm Văn Cội, huyện Củ Chi.

Tuy nhiên, Công ty Cổ phần Phong Lan Xuất khẩu TP.HCM không thực hiện nghĩa vụ tài chính và tự ý giao phần đất trên cho Công ty Cổ phần Thương mại Nông lâm nghiệp Bình Minh 2 khi chưa được sự đồng ý của Công ty Bò sữa TP.HCM.

Tương tự, khu đất 20ha tại xã Phạm Văn Cội, huyện Củ Chi, được UBND TP.HCM công nhận quyền sử dụng đất cho Công ty Bò sữa đã được Sagri và công ty đưa đi hợp tác làm dự án trồng chuối xuất khẩu với Công ty Cổ phần Zakka Food khi chưa có chủ trương của UBND TP.HCM. 

Đáng chú ý, Sagri và Công ty Bò sữa TP.HCM đã đem 650ha tại xã Phú Mỹ Hưng, huyện Củ Chi được UBND TP.HCM công nhận quyền sử dụng đất cho Công ty Bò sữa để hợp tác đầu tư dự án Khu sản xuất Nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao với Công ty Cổ phần Tập đoàn Trung Thủy.

Để thực hiện dự án này, Sagri đã ký hợp đồng hợp tác số 90/HĐNT/2016 với Công ty Cổ phần Tập đoàn Trung Thủy thành lập pháp nhân mới là Công ty TNHH Nông nghiệp Trung Thủy Sagri. Ở dự án này, Công ty TNHH Nông nghiệp Trung Thủy Sagri góp 104,96 tỷ đồng vốn điều lệ, Sagri góp 59,04 tỷ đồng.

Phía Công ty TNHH Nông nghiệp Trung Thủy Sagri cho Sagri vay 59,04 tỷ đồng không lãi suất trong 3 năm kể từ ngày thành lập Công ty TNHH Nông nghiệp Trung Thủy Sagri.

Theo Thanh tra TP.HCM, việc làm này là chưa đúng với quyết định công nhận quyền sử dụng đất mà UBN DTP.HCM đã cấp cho Công ty Bò sữa “là không được cho thuê, cho mượn, chuyển nhượng góp vốn bằng giá trị quyền sử dụng đất dưới bất kỳ hình thức nào.”

Tương tự, Tổng Công ty Cấp nước Sài Gòn TNHH MTV (Sawaco) là doanh nghiệp Nhà nước thuộc UBND TP.HCM. Năm 2017, Sawaco cổ phần hóa, vốn điều lệ hơn 5.139 tỷ đồng, ngành nghề kinh doanh là quản lý, phát triển hệ thống cấp nước và khai thác, sản xuất cung ứng kinh doanh nước sạch cho nhu cầu tiêu dùng, sản xuất, kinh doanh sản phẩm, dịch vụ khai thác về nước.

Hiện nay Sawaco đang quản lý, sử dụng 233 nhà đất. Trong đó có 10 nhà đất nộp tiền thuê đất hàng năm, 166 nhà đất được UBND TP.HCM có quyết định miễn tiền thuê đất trước năm 2014, 54 nhà đất chưa có quyết định miễn thuê đất và 3 nhà đất ngoài thành phố tọa lạc tại Đồng Nai, Bình Dương.

Theo Thanh tra TP.HCM 29 trong tổng số 233 nhà đất do Sawaco quản lý, sử dụng có sai phạm. Trong đó 8 trường hợp sử dụng chưa đúng đối tượng, 2 trường hợp sử dụng chưa đúng mục đích, quản lý không chặt chẽ dẫn tới bị lấn chiếm, 2 trường hợp sử dụng nhà đất chưa hiệu quả và 1 trường hợp sử dụng để hợp tác kinh doanh...

Đáng chú ý là việc xác định giá trị quyền sử dụng đất tại 360 Xa lộ Hà Nội, Quận 9 trong quá trình cổ phần hóa. Cụ thể, Công ty TNHH MTV Công trình Giao thông Công chánh là thành viên của Sawaco được giao quản lý sử dụng khu đất 360 Xa lộ Hà Nội, Quận 9, với diện tích gần 18.337m2, mục đích sử dụng là đất ở khu dân cư.

Năm 2006, UBND TP.HCM có văn bản số 8978/UBND-ĐT về duyệt giá bán chỉ định mặt bằng này với tổng giá trị quyền sử dụng đất và giá trị công trình xây dựng trên đất là 57,62 tỷ đồng, cùng với 2,6 tỷ đồng tiền giá trị gia tăng công trình trên đất thành 60,2 tỷ đồng.

Dự án Metro Star được chuyển nhượng đất trái phép.

Sau đó, Công ty Cổ phần Tư vấn và Thẩm định giá Đông Nam xác định giá trị quyền sử dụng khu đất 360 Xa lộ Hà Nội tại Chứng thư ngày 5/11/2014 với tổng giá trị là 107 tỷ đồng, quy ra đơn giá quyền sử dụng đất được xác định là 5,846 triệu đồng/m2.

Mức định giá này căn cứ vào giá bán căn hộ bình quân là 15 triệu đồng/m2, giá bán đất nền bình quân là 16 triệu đồng/m2 của khu vực dự án. Theo Kiểm toán Nhà nước, việc thẩm định giá này của Công ty Cổ phần Tư vấn và Thẩm định giá Đông Nam là không phù hợp với Tiêu chuẩn thẩm định giá Việt Nam.

Kiểm toán Nhà nước đề nghị UBND TP.HCM chỉ đạo Sở Tài chính xem xét việc định giá quyền sử dụng đất tại 360 Xa lộ Hà Nội, kiểm tra mục đích, động cơ, tính hợp pháp của việc chuyển nhượng dự án, có biện pháp ràng buộc trách nhiệm của nhà đầu tư chiến lược với các công ty sau khi được cổ phần hóa.

Về quy trình chuyển nhượng, năm 2015, Công ty TNHH MTV Công trình Giao thông Công chánh chuyển đổi thành Công ty Cổ phần Công trình Giao thông Công chánh.

Đến tháng 2/2016, Công ty Cổ phần Công trình giao thông công chánh ký hợp đồng số 08/HĐHTKD chuyển nhượng quyền thực hiện dự án gắn liền với chuyển nhượng quyền sử dụng đất tại số 360 Xa lộ Hà Nội, có tên thương mại là Metro Star với Công ty TNHH Ngôi Nhà Thân Yêu thuộc Tập đoàn CT Group, giá trị chuyển nhượng toàn bộ dự án là 192,2 tỷ đồng.

Thế nhưng đến tháng 10/2016, UBND TP HCM mới ban hành quyết định chấp thuận cho chuyển nhượng toàn bộ dự án. Thanh tra TP.HCM chỉ rõ, việc Công ty Cổ phần Công trình Giao thông Công chánh ký hợp đồng số 08/HĐHTKD với Công ty Ngôi Nhà Thân Yêu trước khi UBND.TP HCM có quyết định chấp thuận cho chuyển nhượng.

Trong khi đó, bản thân Sawaco không báo cáo UBND TP.HCM trước khi Công ty Cổ phần giao thông công chánh chuyển nhượng dự án 360 Xa lộ Hà Nội.