Hà Nội cấm xe máy nội thành từ 2030 là quá nóng vội?

Ngày 16/6, UB MTTQ TP Hà Nội tổ chức hội nghị phản biện dự thảo nghị quyết của HĐND TP về tăng cường quản lý phương tiện nhằm giảm ùn tắc giao thông và ô nhiễm môi trường trên địa bàn, giai đoạn 2017-2020 tầm nhìn 2030.

Dự thảo đưa ra 6 giải pháp (lồng ghép cả biện pháp hành chính lẫn kinh tế) để quản lý chất lượng và số lượng phương tiện giao thông theo lộ trình từ nay đến 2030. Theo đó, Hà Nội sẽ đưa quy định tiêu chuẩn khí thải đối với xe máy, cấm các loại xe cũ nát hoạt động, đặc biệt là lên lộ trình cấm xe máy trong nội đô vào năm 2030.

Không có cơ sở cấm xe máy

Góp ý kiến, chuyên gia giao thông Trần Thị Kim Đăng (trường Đại học GTVT) cho biết, về lý thuyết cấm xe máy phải có giao thông công cộng thay thế chứ không thể nói cấm thì anh phải đi bộ.

Theo bà Đăng, hiện các điểm nút giao thông công cộng, nhà chờ xe buýt trên địa bàn TP phân bố rất xa nơi người dân ở, trong khi thói quen đi bộ của người dân (người già dưới 1 km, người trẻ khoảng 200m) khác với người phương Tây (khoảng 2 km).

Bà Đăng kiến nghị Hà Nội cần phải tính việc phát triển giao thông công cộng, phân bố điểm nút, nhà chờ giao thông hợp lý. Đặc biệt, khảo sát, điều tra đầy đủ về thực trạng giao thông của TP, từ đó đưa ra lộ trình cụ thể.

Đồng tình quan điểm, nguyên Giám đốc Sở QHKT Hà Nội Tô Anh Tuấn cho rằng, dự thảo dường như đặt nặng việc “cấm đoán” hơn là đưa ra giải pháp.

Theo ông Tuấn, TP phải đưa vào nghị quyết giải pháp tập trung phát triển giao thông công cộng sau đó mới đề cập đến hạn chế xe cá nhân, tiến tới cấm xe máy.

“Nghị quyết không nói làm thế nào để phát triển vận tải công cộng mà chỉ thấy cấm đoán nhiều”, ông Tuấn nói.

Ông Tuấn cũng nhận định lộ trình dừng hoạt động xe máy tại nội thành vào năm 2030 là việc quá nóng vội. Ông cho hay, kế hoạch dừng hoạt động xe máy tại nội thành không thể gắn với 1 năm cụ thể mà phải gắn với sự phát triển của giao thông công cộng đến mức nào, gắn với kết quả đạt được về hạ tầng giao thông.

Theo ông Tuấn, kế hoạch này là không có cơ sở và đề nghị nội dung cấm xe máy tại nội đô nên xây dựng một đề án riêng để nghiên cứu thật kỹ càng, trong đó phải trả lời được câu hỏi “cấm xe máy thì người dân đi phương tiện gì?”.

Rà soát xe máy cũ

Chủ tịch Hội luật gia TP Hà Nội Nguyễn Hồng Tuyến muốn đơn vị liên quan làm rõ căn cứ pháp lý để Hà Nội cấm lưu hành xe máy cũ nát và đưa ra lộ trình đến năm 2030 cấm xe máy hoạt động tại khu vực các quận nội thành.

Ông Tuyến đặt vấn đề: “Nếu cấm xe máy nội thành thì người dân đi xe máy từ nội thành ra ngoại thành thế nào?”.

Trả lời, Giám đốc Sở GTVT Hà Nội Vũ Văn Viện cho biết, từ năm 2015 đến nay đơn vị này được giao nhiệm vụ nghiên cứu, xây dựng đề án. Hiện TP đang đưa nghị định ra lấy ý kiến chuyên gia, nhà khoa học và nhân dân.

Về căn cứ pháp lý để thu hồi xe máy cũ, ông Viện dẫn quyết định 49 (ngày 1/9/2011) của Thủ tướng nêu rõ lộ trình áp dụng tiêu chuẩn khí thải đối với xe máy.

“Hiện Bộ GTVT đang nợ Chính phủ tiêu chuẩn này. Đây là căn cứ để thu hồi xe máy cũ, không đảm bảo điều kiện hoạt động”, ông Viện nói.

Ông cho biết, từ nay đến năm 2020, Hà Nội sẽ tiến hành rà soát xe máy cũ, sau đó đề xuất với Bộ GTVT về nội dung này.

Về căn cứ cấm xe máy tại khu vực nội thành vào năm 2030, ông Viện lý giải thẩm quyền tổ chức giao thông là của Chủ tịch UBND TP Hà Nội theo quy định của luật Tổ chức chính quyền địa phương và luật Giao thông đường bộ.

“Cho đi ở tuyến phố nào, khu vực nào, đi vào thời điểm nào…là thẩm quyền của Chủ tịch UBND TP Hà Nội. Nên việc chúng ta dừng hoạt động ở trong các quận nội thành là phù hợp với quy định pháp luật, là thuộc thẩm quyền Chủ tịch UBND TP”, ông Viện nói.

Phản hồi ý kiến của các chuyên gia, Phó Chủ tịch UBND TP Hà Nội Nguyễn Thế Hùng khẳng định: "Mục tiêu xuyên suốt của dự thảo nghị quyết là nhằm phát triển kinh tế xã hội, nâng cao chất lượng cuộc sống người dân. Đây là chăm lo cuộc sống bền vững của người dân Thủ đô chứ không chỉ là quản lý một vài cái xe máy… Chúng ta làm cái này là làm cho đại bộ phận nhân dân chứ không phải làm cho một số người”.

Về lộ trình cấm xe máy, ông Hùng cho hay Hà Nội phải đưa lộ trình dài như vậy thì mới có căn cứ, có mục tiêu cụ thể “đong đếm được” để thực hiện.