Gia đình Samsung phải nộp hơn 9 tỷ USD thuế thừa kế, vì sao?

Chủ tịch Tập đoàn Samsung Electronics Lee Kun Hee, người giàu nhất Hàn Quốc, vừa qua đời hôm 25/10. Ông để lại tài sản khổng lồ mà các thành viên trong gia đình có thể thừa kế nhưng cũng vô tình gán lên vai họ khoản thuế thừa kế cực khủng.

Khối tài sản hơn 20 tỷ USD

Tạp chí Forbes ước tính, tổng tài sản mà ông Lee Kun Hee để lại lên tới 20,9 tỷ USD.

Chủ tịch Lee là chủ sở hữu cổ phiếu giàu có nhất ở Hàn Quốc và có cổ phần trong 4 công ty mà Samsung đã niêm yết. Tổng trị giá cổ phiếu vào khoảng 18.200 tỷ won (16,1 tỷ USD) tính đến giá đóng cửa hôm 23/10.

Tổng sở hữu cổ phiếu của ông bao gồm 4,18% cổ phiếu phổ thông của Samsung Electronics và 0,08% cổ phiếu ưu đãi, tổng trị giá khoảng 15.000 tỷ won. Ông còn có 20,76% cổ phần của Samsung Life Insurance trị giá khoảng 2.600 tỷ won; 2,88% cổ phần của Samsung C&T trị giá khoảng 564 tỷ won và 0,01% cổ phần trong Samsung SDS trị giá khoảng 1,67 tỷ won, theo tính toán của Reuters dựa trên dữ liệu của Ủy ban Thương mại Công bằng Hàn Quốc.

Ngoài ra, Chủ tịch Samsung còn có 2 ngôi nhà từng được công khai ở trung tâm Seoul. Đây là những ngôi nhà riêng lẻ (không nằm trong các dự án) đắt nhất Hàn Quốc, với diện tích mặt bằng lần lượt là 1.245,1 và 3.422,9 m2. Hãng thông tấn Yonhap của nước này đưa tin, vào đầu năm nay chúng được định giá khoảng 40,9 tỷ won và 34,2 tỷ won.

Các con của Chủ tịch Lee cũng đang nắm trong tay khối tài sản không nhỏ. Anh cả Lee Jae Yong, người thừa kế tiềm năng nhất, đang có số cổ phần trị giá tổng cộng khoảng 7.200 tỷ won tại 6 trong số các chi nhánh được niêm yết của Tập đoàn Samsung tính đến thời điểm đóng cửa hôm 23/10, theo tính toán của Reuters.

Ông Lee trẻ hơn có 0,7% cổ phần trong Samsung Electronics và 17,3% cổ phần trong Samsung C&T, công ty nắm giữ trên thực tế của tập đoàn. Người con này cũng sở hữu 9,2% cổ phần trong Samsung SDS, 1,5% trong Samsung Engineering và chưa đến 0,1% cổ phần của Samsung Life Insurance và Samsung Fire & Marine Insurance, theo hồ sơ pháp lý.

Các cô con gái Lee Boo Jin, Giám đốc điều hành của Hotel Shilla và Lee Seo Hyun, người điều hành Quỹ Samsung, mỗi người đều sở hữu cổ phần trong Samsung C&T và Samsung SDS trị giá khoảng 1.600 tỷ won.

Đài truyền hình quốc gia KBS đưa tin, tính đến ngày 23/10, giá trị thẩm định của cổ phiếu thuộc quyền sở hữu của Chủ tịch Lee ước tính vào khoảng 18.200 tỷ won.

Thuế thừa kế lên đến 65%, riêng cổ phiếu đã là 9,4 tỷ USD

Hàn Quốc là quốc gia có mức thuế thừa kế lên đến 50%, cao thứ 2 trên thế giới, chỉ đứng sau Nhật Bản (55%). Nhưng theo Asiatimes, ngoài mức thuế danh nghĩa 50%, luật thừa kế nước này còn quy định một khoản phí bổ sung nếu cổ phiếu được thừa kế được xem như cổ phiếu có quyền kiểm soát, làm tổng tỷ lệ có thể tăng lên tới 60%.

Còn Reuters cho biết, theo quy định về thuế của Hàn Quốc, trước khi áp dụng thuế suất thừa kế 50% đối với cổ phiếu niêm yết, phí bảo hiểm 20% sẽ được cộng vào giá trị thẩm định đối với tài sản của người đã khuất. Mức phí này sẽ dựa trên giá trị trung bình của cổ phiếu trong 4 tháng chốt giá thị trường trước và sau khi chết.

Đến hiện tại, thuế thừa kế đối với các cổ phiếu của Chủ tịch Lee dự kiến vào khoảng 10.600 tỷ won (9,39 tỷ USD), theo tính toán của Reuters. Đài truyền hình KBS cũng tính toán, giá trị của khoản thuế thừa kế liên quan vào khoảng 10.600 tỷ won.  

Đài này dẫn lời các chuyên gia trong ngành chứng khoán cho rằng, những người thừa kế của cố Chủ tịch Tập đoàn Samsung Lee Kun Hee có thể sẽ phải tăng chi trả cổ tức và bán một số cổ phiếu của họ để trả thuế thừa kế. 

Một nhà nghiên cứu tại Công ty Chứng khoán và Đầu tư Hàn Quốc cho biết, nếu Phó Chủ tịch Samsung Electronics Lee Jae Yong thừa kế cổ phần của cha mình tại Samsung Electronics và Samsung Life Insurance, thì ông có khả năng sẽ phải trả các khoản thuế thừa kế liên quan thông qua chi trả cổ tức và tài chính cá nhân của gia đình mình.  

Trong khi đó, một nhà nghiên cứu tại Công ty Mirae Asset Daewoo cho biết, việc những người thừa kế Samsung bán một số cổ phần của họ tại Samsung Electronics để trả thuế thừa kế là “điều không thể tránh khỏi”.

Anh em Lee Jae Yong (ở giữa) có thể phải bán cổ phần để trả thuế thừa kế. Ảnh: Yonap

Các nguồn tin trong ngành thuế cho rằng, gia đình Samsung có thể chọn nộp thuế trong vài năm. Theo luật pháp Hàn Quốc, họ được phép trả góp trong vòng 5 năm. Trước đây, gia đình của LG Group cũng đã quyết định nộp thuế trong vòng 5 năm vì họ được thừa kế cổ phần từ người đứng đầu quá cố.

Hồi đầu năm, người phát ngôn đại diện cho gia đình Chủ tịch Lee từng khẳng định: “Gia đình Samsung đã tuyên bố rằng tất cả các khoản thuế liên quan đến tài sản thừa kế sẽ được thanh toán minh bạch theo yêu cầu của pháp luật". 

Không thể cách chức kẻ trốn thuế thừa kế?

Samsung không phải là gia đình duy nhất chịu áp lực về thuế thừa kế. Tờ Thời báo Tài chính cho biết, nhiều người thừa kế tại Hàn Quốc hiện phải đối mặt với việc phải bán tài sản của chính gia đình họ để lại khi các nhà lãnh đạo lớn tuổi lâm vào tình trạng sức khỏe yếu ở một quốc gia có mức thuế thừa kế thuộc hàng cao nhất thế giới.

“So với 20 năm trước khi cha mẹ tôi thành lập công ty, giá trị cổ phiếu của chúng tôi đã tăng lên rất nhiều, không có cách nào tôi có thể trả khoản thuế thừa kế khổng lồ mà không phải tuân theo các quy định. Trên thực tế, tôi có thể phải bán công ty để trả thuế”, giám đốc điều hành trung tuổi của một doanh nghiệp về công nghiệp tâm sự.

Theo dữ liệu từ nhóm nghiên cứu CEO Score, nhờ tỷ lệ 50% tăng lên 65% nếu người thụ hưởng trở thành cổ đông lớn nhất của doanh nghiệp gia đình, những người thừa kế của 25 công ty hàng đầu Hàn Quốc phải đối mặt với tổng số hóa đơn là 21 tỷ USD.

Koo Kwang Mo, 41 tuổi, người thừa kế quyền lãnh đạo nhà sản xuất điện tử LG Group vào năm 2018, là người bị đánh thuế lớn nhất cho đến nay. Là người đứng đầu trẻ nhất trong số các tập đoàn chaebol, ông Koo và các chị gái của mình, đang phải trả 921,5 tỷ won trong vòng 5 năm.

Hầu hết mọi công ty lớn của Hàn Quốc đều có lúc bị cáo buộc tham nhũng và nỗ lực bất chính để giữ quyền kiểm soát của gia đình sáng lập. Các chuyên gia lo lắng rằng, các gia đình này sẽ sử dụng các giao dịch phức tạp trong nội bộ tập đoàn giữa các công ty mẹ và các công ty liên kết, để làm dịu đòn giáng thuế bằng cách chuyển giao quyền kiểm soát và tài sản cho thế hệ tiếp theo.

Người thừa kế nhà LG Koo Kwang Mo đang phải chịu gần 1.000 tỷ won thuế thừa kế. Ảnh: Money Markers

Theo Cơ quan Giám sát cạnh tranh của Hàn Quốc, các giao dịch như vậy tại 10 chaebol lớn nhất đã đạt 151 tỷ won vào năm 2018, gần 15% giao dịch của các công ty. Park Ju Geun, Giám đốc điều hành Score, cho biết: “Quá trình chuyển đổi quyền lực đang được tiến hành trong các nhóm chaebol lớn. Và quá trình này, cùng với thuế thừa kế cao, đã gây ra tất cả các loại vấn đề quản trị khi họ phải vật lộn để tìm cách khác nhằm chuyển nhượng cổ phần của chủ sở hữu”. Ông cho biết thêm, các nhà chỉ trích chaebol đang theo dõi chặt chẽ Samsung từ rất lâu để tìm bằng chứng về những hành vi trốn thuế của tập đoàn này.

Tuy nhiên, một quan chức giấu tên ở Seoul cho biết, các cơ quan quản lý hầu như không thể giám sát cách thức các nhóm lớn trốn thuế thừa kế. “Chúng tôi chỉ cần dựa vào các tiêu chuẩn đạo đức của họ để yêu cầu tuân thủ các quy tắc”, người này nói. Những người khác cho rằng, các nhóm chaebol đã trở nên khó khăn hơn trong việc tránh thuế khi công chúng giám sát chặt chẽ hơn về tài chính của các gia đình giàu có và sự đàn áp của chính phủ đối với các giao dịch nội bộ không công bằng.