Di dời nhà trên kênh rạch, cải tạo chung cư cũ: Quá chậm!

Đại hội đại biểu Đảng bộ TP.HCM nhiệm kỳ 2015-2020 đã đề ra 7 chương trình đột phá. Trong đó, có chương trình chỉnh trang và phát triển đô thị.

Thế nhưng, đã qua hơn nửa chặng đường, việc di dời nhà trên và ven kênh rạch, xây dựng chung cư mới thay thế chung cư cũ xuống cấp vẫn diễn ra hết sức chậm chạp, thậm chí có nguy cơ không hoàn thành đúng tiến độ đề ra.

Nặng gánh bồi thường

Ông Lê Trần Kiên, Phó giám đốc Sở Xây dựng TP.HCM cho biết, TP.HCM có khoảng 21.851 căn nhà trên và ven kênh rạch thuộc 61 dự án được phân loại thành 3 nhóm thực hiện.

Đối với nhóm thực hiện bằng nguồn vốn ngân sách, có 7 dự án đã có chủ trương đầu tư với số lượng 2.204 căn. Hiện tại, UBND quận 4, 6, 7, Bình Thạnh đã thực hiện bồi thường được 1.678 căn.

Việc di dời nhà trên và ven kênh rạch đang gặp khó vì thiếu vốn.

Một số dự án khác đã được ghi vốn chuẩn bị đầu tư với quy mô 7.910 căn, tổng mức bồi thường dự kiến 12.458 tỷ đồng nhưng hiện cũng chỉ ghi vốn chuẩn bị đầu tư được 14 tỷ đồng. UBND các quận đang chuẩn bị thực hiện như khảo sát, đo vẽ hiện trạng, điều tra, kiểm đếm, thông báo thu hồi đất…

Nặng gánh nhất là nhóm dự án được thực hiện theo hình thức đối tác công tư (PPP) chỉ với 6 dự án, quy mô di dời 6.223 căn nhưng tổng kinh phí bồi thường lên tới hơn 19.000 tỷ đồng.

Bằng phương thức thực hiện là hợp đồng BT, TP.HCM sẽ thanh toán quỹ đất cho chủ đầu tư tham gia. Đồng thời, tổ chức đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư để khai thác quỹ đất dọc các tuyến kênh rạch hoặc dự án khác để kinh doanh thu hồi vốn.

Trong khi đó, nhóm dự án xây dựng nhà ở thương mại kết hợp chỉnh trang đô thị đang được các chủ đầu tư tự thoả thuận bồi thường được gần 17ha trong tổng số 35ha, vẫn còn dang dở 1.801 căn chưa di dời xong.

Hiện tại, có 3 dự án đã được Hội đồng nhân dân TP.HCM thông qua chủ trương thu hồi đất để thực hiện chỉnh trang đô thị.

Tuy nhiên, do chưa hoàn tất bồi thường giải phóng mặt bằng, chưa đảm bảo quyền sử dụng đất hợp pháp nên sẽ chuyển qua hình thức đấu thầu để lựa chọn chủ đầu tư.

Quá trình di dời còn chậm

Hiện tại, UBND TP.HCM được phép phân quyền cho UBND các quận huyện và nhiều lần tổ chức hội nghị kêu gọi doanh nghiệp tham gia chương trình xây mới chung cư thay thế chung cư cũ đã xuống cấp. Tuy nhiên, con số thực tế sau hơn 2,5 năm thực hiện lại rất ít ỏi.

Báo cáo của Sở Xây dựng TP.HCM cho thấy, trên địa bàn có 474 chung cư cũ xây dựng trước năm 1975. Trong đó, có 15 chung cư cấp D hư hỏng nặng, 8 chung cư cấp độ nguy hiểm.

Tuy nhiên, cũng chỉ mới có 5 chung cư đang thực hiện di dời. Trong đó, chỉ có 1 chung cư đã xây dựng thành dự án trung tâm thương mại, 2 chung cư đã cải tạo chuyển đổi mục đích sử dụng.

TP.HCM cũng đã công nhận chủ đầu tư để xây dựng chung cư mới thay thế cho 6 chung cư gồm chung cư 11 Võ Văn Tần quận 3, chung cư 128 Hai Bà Trưng quận 1, chung cư 134A Lý Chính Thắng quận 3, chung cư Nakyco quận Tân Phú, chung cư Thanh Đa lô IV, lô VI ở quận Bình Thạnh, chung cư 239 Cách Mạng Tháng Tám quận 3.

Đối với bồi thường giải phóng mặt bằng, các quận và chủ đầu tư chỉ mới thoả thuận di dời được 441 hộ dân tại 11 chung cư, tháo dỡ được toàn bộ 6 chung cư.

Việc cải tạo chung cư cũ chậm chạp do thiếu quỹ nhà tái định cư.

Là địa bàn có khá nhiều nhà trên và ven kênh rạch cần di dời, ông Trần Hoàng Quân, Chủ tịch UBND quận 4 thừa nhận, khó khăn hiện nay là không có quỹ nhà tái định cư để thực hiện di dời khoảng 1.700 căn nhà trên địa bàn quận.

Tập trung phát triển 11.000 căn nhà ở xã hội

Còn theo ông Huỳnh Văn Hạnh, Giám đốc Sở Tư pháp TP.HCM, hiện nay ngoài vấn đề thiếu quỹ đất còn là bài toán nan giải tìm nguồn kinh phí thực hiện di dời.

Trước mắt, TP.HCM cần tập trung thực hiện trước những dự án đơn giản. Nếu không làm nhanh sẽ không đạt được như kế hoạch đề ra vì chương trình chỉnh trang đô thị sẽ kết thúc giai đoạn đầu vào năm 2020.

Lãnh đạo Sở Xây dựng TP.HCM cũng cho biết, để có quỹ nhà phục vụ tái định cư thực hiện chương trình chỉnh trang và phát triển đô thị, Sở Xây dựng sẽ phối hợp với UBND các quận huyện tập trung phát triển 11.000 căn nhà ở xã hội.

Ngoài ra, Sở Xây dựng TP.HCM cũng sẽ theo dõi và thúc đẩy tiến độ các dự án phát triển nhà ở thương mại. Đảm bảo cung cấp 38.500 căn hộ và nền đất cho các hộ gia đình, cá nhân đủ điều kiện bồi thường, tiền bồi thường cao hơn giá thương mại để có thể chủ động và tự chọn lựa nơi ở mới.

Tại cuộc họp đánh giá 2,5 năm thực hiện Chương trình chỉnh trang và phát triển đô thị trên địa bàn TP.HCM giai đoạn 2016 – 2020, ông Nguyễn Thành Phong, Chủ tịch UBND TP.HCM đề nghị Sở Xây dựng xác định những mặt được và chưa được để đề ra giải pháp thiết thực đồng thời tính toán các vấn đề phát sinh mới.

Đối với việc tái định cư và bồi thường giải phóng mặt bằng nhà trên ven, kênh rạch không có cơ sở pháp lý rõ ràng, ông Nguyễn Thành Phong yêu cầu các sở ngành, quận huyện vận dụng đơn giá bồi thường, hỗ trợ hợp lý, tính toán đồng bộ việc bố trí tái định cư, gắn việc di dời nhà ở ven kênh rạch đồng bộ với việc ổn định đời sống của người dân.

Bài 2: Cần cách làm táo bạo như quận 4

Nhìn quận 4 khang trang, hiện đại của ngày hôm nay không mấy ai hình dung một quận chỉ cách trung tâm TP.HCM con kênh Tàu Hủ-Bến Nghé lại có một thời nổi tiếng với các khu nhà lụp xụp và những băng nhóm du đãng khét tiếng.