Cuộc đời thăng trầm của tỷ phú Travis Kalanick, nhà sáng lập Uber

Năm 2009, cùng người bạn Garrett Camp, Travis Kalanick bắt đầu vận hành công ty khởi nghiệp trong lĩnh vực vận tải có tên gọi “UberCab” tại San Francisco (Hoa Kỳ). Từ năm 2012, Uber bắt đầu vươn ra quốc tế. Hiện hãng đã có mặt tại hơn 300 thành phố lớn và 58 quốc gia, đạt giá trị ước tính lên đến 62,5 tỷ USD. Bản thân Kalanick cũng đã trở thành tỷ phú, với khối tàn sản ròng ước tính khoảng 6 tỷ USD, theo Business Insider.

Trải qua 10 năm, cùng nhìn lại các mốc chính cho đến nay trong cuộc đời vị doanh nhân cực kỳ tài năng này.

Travis sinh ngày 6/8/1976 ở Northridge, California, một vùng ngoại ô của Los Angeles. Mẹ anh Bonnie làm quảng cáo đồ bán lẻ cho tờ Los Angeles Daily News, còn cha anh Donald là một kỹ sư xây dựng. Anh có 2 người chị sinh đôi và 1 anh trai tên Cory làm lính cứu hỏa. Thủa nhỏ, Kalanick từng mơ ước trở thành một điệp viên siêu hạng.

Tuy vậy, Kalanick cuối cùng lại bước vào lĩnh vực kinh doanh theo con đường của mẹ anh – một nhà quảng cáo bán lẻ. Anh từng gõ cửa từng nhà để tiếp thị sản phẩm dao, đồ dùng làm bếp của hãng Cutco. Năm 18 tuổi, anh bắt đầu có dấu ấn riêng: thành lập học viện New Way Academy chuyên cung cấp các khóa luyện thi đầu vào đại học SAT.

Bố mẹ của Kalanick, Donald và Bonnie, sau đó trở thành những những hành khách đầu tiên khi Uber đi vào hoạt động tại Los Angeles.

Sau khi tốt nghiệp trường trung học Granada Hills, Travis trúng tuyển vào trường Đại học University of California, Los Angeles (UCLA). Đây là 1 trường công cực kỳ nổi tiếng, luôn xếp trong top 20 trường đại học hàng đầu thế giới của nhiều bảng xếp hạng giáo dục uy tín. Tại đây, anh theo học ngành khoa học máy tính, nhưng đã bỏ học vào năm 1998.

Kalanick rời bỏ trường UCLA, cùng những người bạn cùng lớp Michael Todd và Vince Busam thành lập công ty Scour – chuyên cung cấp nền tảng tìm kiếm chia sẻ ngang hàng (peer-to-peer) các chương trình đa phương tiện.

Tại Scour, Kalanick làm việc toàn thời gian không nhận lương. Thời điểm đó, start-up này nhận được khoản đầu tư “thiên thần” từ bạn bè và gia đình của 1 nhà đồng sáng lập công ty.

Sau khi bị kiện bởi một vài công ty giải trí với số tiền lên tới 250 tỷ USD, Scour đệ trình hồ sơ xin phá sản.

Ngay sau đó, năm 2001, cùng đội ngũ kỹ thuật của Scour, Travis thành lập công ty mới Red Swoosh chuyên về tối ưu băng thông internet để chia sẻ các file dung lượng lớn. Tuy vậy, lần này anh đã phát sinh mâu thuẫn với nhà đồng sáng lập Michael Todd, cùng là đồng sáng lập tại Scour. Sau sự kiện 11/9, thị trường chứng khoán sụp đổ, mâu thuẫn giữa Kalanick và Todd ngày càng lớn và không thể hàn gắn.

Thế nhưng mọi thứ dần dần cải thiện. Kalanick chuyển về sống cùng bố mẹ và tiếp tục gọi vốn. Năm 2007, Kalanich bán Red Swoosh cho Akamai với giá 23 triệu USD và trở thành một tỷ phú.

Năm đầu tiên trong vai trò một tỷ phú, Kalanick đi vòng quanh thế giới. Ông đã đặt chân tới Tây Ban Nha, Nhật Bản, Hy Lạp, Iceland, Hawaii (hai lần), Pháp (hai lần), Úc, Bồ Đào Nha, Cape Verde và Senegal.

Khi tham gia hội thảo công nghệ LeWeb vào cuối năm 2008, Kalanick lần đầu tiên nghe thấy ý tưởng về Uber. Ông hình dung nó như một cách để hạ giá thành dịch vụ taxi chỉ bằng một nút bấm.

Ngay sau đó, Garrett Camp, Oscar Salazar, và Conrad Whelan cùng nhau xây dựng phiên bản đầu tiên của Uber chuyên cung cấp xe sang chạy taxi với tên gọi UberCab. Kalanick giữ vai trò “cố vấn cấp cao”. Người sử dụng UberCab tại San Francisco sẽ gọi được xe sang với giá chỉ bằng tối đa 1,5 lần xe taxi phổ thông, bằng cách gửi tin nhắn hoặc 1 nút bấm trên ứng dụng.

Đầu năm 2010, Ryan Graves trở thành giám đốc điều hành của UberCab. Ứng dụng này chính thức cung cấp dịch vụ đến khách hàng vào tháng 6/2010 tại San Francisco. Ngay lập tức Uber tạo đươc tiếng vang lớn vì sự độc đáo của mình, mặc dù các nhà đầu tư mới đầu vẫn còn khá hoài nghi về loại hình vận tải mới mẻ này.

Đến mùa hè năm 2010, Uber đã nhận được 1,25 triệu USD từ vòng gọi vốn đầu tiên của quỹ First Round Capital, 1 người bạn của Kalanick là Chris Sacca và nhà sáng lập Napster là Shawn Fanning. Sau đó ít lâu, tổng số vốn Uber kêu gọi được đã lên tới 19,94 triệu USD.

Tháng 12/2010, Kalanick trở thành Giám đốc điều hành, còn Graves giữ vai trò quản lý chung. 2 người nói rằng họ rất thân thiết nên sự thay đổi trọng trách này không có vấn đề gì với cả 2.

Sau thành phố San Francisco, Uber nhanh chóng phát triển dịch vụ ra rất nhiều thành phố khác trên nước Mỹ. Tháng 5/2011, Uber chính thức có mặt ở New York City – hiện là một trong năm thị trường lớn nhất của họ.

Uber mở rộng ra quốc tế và đánh dấu cột mốc này với việc đi vào hoạt động tại Paris vào tháng 12/2011. Uber hiện đã có mặt tại trên 600 thành phố trên toàn thế giới.

Uber từng đặt mục tiêu nâng định giá công ty lên 100 tỷ USD khi chào bán cổ phiếu lần đầu ra công chúng.

Uber cũng không ngừng gọi vốn từ các quỹ đầu tư mạo hiểm nổi tiếng và các tập đoàn đầu tư khác. Tháng 12/2014, ‘gã khổng lồ tìm kiếm’ lớn nhất Trung Quốc Baidu đã đầu tư vào Uber, từ mối quan hệ giúp cho start-up này tấn công mạnh mẽ thị trường châu Á đông dân nhất, cũng như tích hợp Uber với ứng dụng của Baidu.

Đầu năm 2015, Uber công bố kế hoạch bắt đầu thử nghiệm xe tự hành ở Pittsburgh. Tuy nhiên, dự án này gặp phải rất nhiều khó khăn, trong đó bao gồm cả một vụ tai nạn chết người ở Arizone.

Kalanick – cùng những người đồng sáng lập khác của Uber là Garrett Camp và Ryan Graves – lần đầu lọt vào danh sách tỷ phú thế giới của Forbes năm 2015 với khối tài sản phần lượt là 5,8 tỷ USD, 4,6 tỷ USD và 1,6 tỷ USD.

Đến thời điểm tháng 2/2017, khi một cựu nhân viên Uber có tên Susan Fowler chia sẻ về những trải nhiệm liên quan đến lạm dụng tình dục và phân biệt giới tính ở Uber, Kalanick ngay lập tức xem xét vấn đề này đồng thời thuê một cựu bộ tư pháp Hoa Kỳ có tên Eric Holder để điều tra.

Thế nhưng 2017 đúng là một năm tồi tệ của Uber. The New York Times theo đó xuất bản một bài viết tiết lộ các nhân viên Uber đã dùng cocaine trong một cuộc đi chơi trong khi đó một lãnh đạo đã bị sa thải sau khi có nhiều hành động không đẹp với phụ nữ.

Cũng năm đó, một đoạn video cho thấy Kalanick nổi nóng với một lái xe Uber khi người này phàn nàn với ông về mức thù lao ngày càng thấp. Kalanick sau đó đã xin lỗi và nói rằng ông sẽ thuê một giám đốc vận hành.

Tháng 5/2017, bi kịch ập đến khi bố mẹ Kalanick gặp tai nạn tại California. Bonnie Kalanick qua đời trong vụ tai nạn này trong khi đó Donald Kalanick được đưa đến cấp cứu ở bệnh viên. Travis Kalanick sau đó chia sẻ trên Facebook vào tháng 6 cùng năm rằng tình trạng của cha ông đang khá dần lên.

Tháng 6, cánh tay phải của Kalanick, giám đốc kinh doanh Emil Michael, cũng từ chức khỏi Uber. Michael được cho là đã tin rằng mối quan hệ thân tình với Kalanick và một ban giám đốc “yếu đuối” đã dẫn đến sự ra đi của anh.

Cũng trong tháng 6, Uber sa thải hơn 20 nhân viên sau một cuộc điều tra hé lộ 215 cáo buộc lạm dụng tình dục ở công ty này. Uber cũng phát đi một báo cáo dài 13 trang sau một cuộc điều tra văn hoá công ty kéo dài 4 tháng. Báo cáo này đề xuất những thay đổi lớn đối với văn hoá “anh em” ở Uber, sự chịu trách nhiệm của các nhân sự và tăng cường sự đa dạng trong nhân sự.

Vào cuối tháng 6/2017, thông tin Travis Kalanick đã từ chức được phát đi. “Tôi yêu Uber hơn tất cả thứ gì trên thế giới và ở thời điểm khó khăn trong cuộc sống cá nhân này tôi phải chấp nhận đề nghị của các nhà đầu tư để bước ra để Uber tập trung vào phát triển hơn là vướng vào những rắc rối khác”, Travis Kalanick chia sẻ trong một thông cáo.

Kalanick dù vậy vẫn ngồi trên ghế hội đồng của Uber và ngay cả khi đã bị thay thế bởi CEO mới là Dara Khosrowshahi, ông vẫn cố gắng duy trì được sự kiểm soát của mình tại công ty bằng cách đề xuất các thành viên hội đồng của riêng mình. Hai tháng sau khi Dara nhận chức, hội đồng đã bỏ phiếu về việc làm giảm sức mạnh của một số thành viên hội đồng, trong đó có Kalanick.

Tháng 3/2018, Kalanick giới thiệu quỹ đầu tư mới của mình mang tên gọi 10100 đã mua lại một dự án bất động sản có tên City Storage Systems. Kalanick trở thành CEO của công ty này.

Gần đây, Uber còn thử nghiệm thêm nhiều dịch vụ mới. Tại Santa Monica, khách hàng có thể gọi các món ăn mình ưa thích thông qua UberFresh, về sau gọi tên là UberEats. Họ cũng mở rộng dịch vụ chuyển phát nhanh UberRush.

Sau thương vụ IPO của Uber, số cổ phần Travis Kalanick còn nắm giữ ở Uber có trị giá 5 tỷ USD.