COVID-19 đánh dấu sự khởi đầu cuộc chiến tranh lạnh mới giữa Trung Quốc và Mỹ

Khẩu chiến khiến căng thẳng gia tăng

Căng thẳng trong mối quan hệ Mỹ - Trung Quốc không ngừng gia tăng, nay còn trở nên tồi tệ hơn do đại dịch COVID-19. Sự bùng phát virus Corona được cựu nhà đàm phán thương mại hàng đầu của Nhà Trắng Clete Willems đánh giá là khởi đầu của cuộc chiến tranh lạnh mới.

Nhận định với CNBC hôm thứ ba, Clete Willems cho rằng trên thực tế căng thẳng giữa Mỹ và Trung Quốc đang gia tăng đáng kể trong thời điểm hiện nay. Theo ông, có thể nhiều người không đồng tình với nhận định này, nhưng rõ ràng đây là khởi đầu của cuộc chiến tranh lạnh mới. Nếu không xử lý thỏa đáng những xung đột, mọi thứ có thể càng trở nên tồi tệ hơn.

Nổi bật trong số các vấn đề tranh chấp mới nhất giữa Washington và Bắc Kinh là nguồn gốc của virus corona chủng mới. Cho đến nay, dịch bệnh COVID-19 đã lây nhiễm gần 3,7 triệu người và giết chết hơn 255.000 người tại 212 quốc gia và vùng lãnh thổ, theo thống kê của trang worldometers.

Đại dịch COVID-19 khiến quan hệ Mỹ - Trung Quốc càng thêm căng thẳng. Ảnh: Financial Times

Vấn đề ở chỗ, virus này lần đầu tiên xuất hiện ở thành phố Vũ Hán của Trung Quốc và lan rộng ra toàn thế giới. Cách mà Bắc Kinh xử lý ổ dịch đã làm gia tăng sự phẫn nộ trên toàn cầu. Mỹ cho rằng Trung Quốc không trung thực trong việc cung cấp thông tin về sự nguy hiểm của virus Corona chủng mới, phản ứng quá chậm, che giấu số liệu trường hợp nhiễm bệnh và tử vong.

Tuần trước, Tổng thống Mỹ Donald Trump cho biết ông tin chính sai lầm của Trung Quốc là nguyên nhân gây ra đại dịch toàn cầu. Trong khi đó, Bộ trưởng Ngoại giao Mike Pompeo tuyên bố “có bằng chứng đáng kể” chứng minh virus Corona có nguồn gốc từ một phòng thí nghiệm ở Vũ Hán.

Về phía Trung Quốc, nhiều nhà quan sát cho rằng chính phủ nước này đang áp dụng “Binh pháp Tôn Tử”, khi đang ra sức chuyển bại thành thắng. Bắc Kinh một mặt bác bỏ các tuyên bố đó, mặt khác cố gắng xoay chuyển tình thế bằng cách phao tin quân đội Mỹ có thể đã mang virus đến Vũ Hán.

Hôm thứ Hai, Hoàn cầu Thời báo của Trung Quốc cho rằng cáo buộc của ông Pompeo là vô căn cứ. Đồng thời cho rằng ngoại trưởng Mỹ đang cố gắng kích động tâm lý bài Trung nhằm giúp ông Donald Trump tái đắc cử. Tờ báo này còn cáo buộc chính quyền Trump cố gắng cản trở những nỗ lực toàn cầu chống lại đại dịch COVID-19.

Quyền lực Mỹ bị thách thức là cội nguồn xung đột

Đề cập đến sự khởi đầu cuộc chiến tranh lạnh mới không chỉ có bài viết của CNBC, mới đây báo Financial Times của Anh cũng có nhận định tương tự. Theo tác giả, các nhà sử học sau này có thể ghi lại rằng đại dịch COVID-19 đánh dấu sự khởi đầu của một cuộc chiến tranh lạnh mới giữa Trung Quốc và Mỹ. Ngay cả trước khi virus Coronavirus xuất hiện, căng thẳng giữa Washington và Bắc Kinh đã gia tăng.

Nguồn gốc của căng thẳng là do Trung Quốc đã thách thức quyền lực của Mỹ ở Thái Bình Dương, thông qua việc xây dựng chuỗi các căn cứ quân sự trên Biển Đông. Chính quyền Trump đã đáp trả bằng cách khởi động một cuộc chiến thương mại.

Trung Quốc đã thách thức quyền lực quân sự của Mỹ ở Thái Bình Dương.

Hiện nay khi đại dịch Covid-19 tàn phá toàn cầu, với Mỹ chiếm hơn 1/4 số người thiệt mạng trên thế giới, ông Donald Trump ngày càng tỏ ra đối nghịch trước Trung Quốc. Tổng thống Mỹ không chỉ bênh vực giả thuyết virus Corona có nguồn gốc từ Viện Virus học ở Vũ Hán, ông còn đi xa hơn với  suy đoán nó có thể đã được sản xuất có chủ ý (vũ khí sinh học). Đây là nghi vấn mà chính cộng đồng tình báo của Mỹ đã loại trừ.

Còn về phía đối thủ, Trung Quốc tỏ ra “không phải dạng vừa”, khi góp phần rất lớn vào sự gia tăng căng thẳng. Triệu Lập Kiên, gười phát ngôn viên của Bộ Ngoại giao Trung Quốc, đã đưa ra ý kiến không có bằng chứng rằng virus Corona có nguồn gốc từ Mỹ. Bắc Kinh cũng đáp trả bằng sự gây hấn vô lý với tất cả nguyên thủ các nước đề nghị có một cuộc điều tra quốc tế về những gì đã gây nên một thảm họa toàn cầu.

Chẳng hạn, khi thủ tướng Australia Scott Morrison kêu gọi một cuộc điều tra nguồn gốc virus Corona, đại sứ Trung Quốc tại quốc gia này đã đe dọa rằng người tiêu dùng nước ông có thể tẩy chay hàng hóa từ xứ sở Kangaroo để trả đũa. 

Theo Financial Times, những nỗ lực nêu trên của Bắc Kinh phản tác dụng và đang thúc đẩy tâm lý bài Trung trên khắp thế giới. Nếu có cách tiếp cận tinh tế hơn để bảo vệ hình ảnh của Trung Quốc, Bắc Kinh sẽ đồng ý một cuộc điều tra quốc tế về nguồn gốc của virus Corona. Một cuộc điều tra sẽ giúp xóa đi một phần mâu thuẫn giữa hai nước.

Tất nhiên, Bắc Kinh rất khó chấp nhận cuộc điều tra nào, vì sẽ bị những người theo chủ nghĩa dân tộc xem là sự sỉ nhục. Cũng có thể đúng là Trung Quốc có những bí mật tai hại cần che giấu? Chính cách hành xử của Trung Quốc đã khiến những mâu thuẫn, xung đột với Mỹ không giảm đi, mà còn có thể leo thang và trở nên nguy hiểm hơn. 

Mâu thuẫn cũ, nguy cơ mới

Trước khi xảy ra đại dịch, Mỹ và Trung Quốc đã tồn tại một loạt vấn đề nan giải và chứa đựng nguy cơ xung đột: từ vấn đề Đài Loan và Hồng Kông đến việc đánh cắp bí mật công nghệ và đầu tư vào các ngành công nghiệp chiến lược.

Nhưng rủi ro hiện tại là Mỹ khó có thể thiết lập lại quan hệ hợp lý và nguyên tắc với Trung Quốc mà không tránh khỏi những điều nguy hiểm hơn. Bởi Trung Quốc bây giờ đã tự cho mình ngang hàng với Mỹ, không còn muốn ẩn mình chờ thời như trước nữa.

Trước khi xảy ra đại dịch, Mỹ và Trung Quốc đã tồn tại một loạt vấn đề nan giải và chứa đựng nguy cơ xung đột.

Một yếu tố không thể bỏ qua trong quan hệ Mỹ - Trung là tâm lý của bài ngoại của cả hai phía. Người gốc Hoa ở Mỹ đang bị kỳ thị nặng nề. Các nhà chính trị cấp cao của Mỹ, như thượng nghị sĩ đảng Cộng hòa Tom Cotton, đang vận động để ngăn chặn sinh viên Trung Quốc theo học các lĩnh vực kỹ thuật cao như trí tuệ nhân tạo, điện toán lượng tử tại các trường đại học Mỹ.

Trong khi đó, tại Trung Quốc, khuynh hướng dân tộc đã được đưa vào chương trình giảng dạy tại trường học cách đây 30 năm, sau sự kiện Thiên An Môn. Chính sách giáo dục này đã tạo nên một thế hệ sẵn sàng gây hấn trước những lời cáo buộc của nước ngoài, đồng thời mong muốn thể hiện quyền lực của Trung Quốc.

Tuy nhiên, tình huống tệ nhất là tâm lý tiêu cực ở cả hai phía sẽ dẫn đến không chỉ cuộc chiến tranh lạnh, mà còn là một cuộc chiến nóng: Một cuộc xung đột vũ trang thực sự. Cả Mỹ và Trung Quốc cần phải rời khỏi con đường nguy hiểm đó. Bước đầu tiên là đồng ý với một cuộc điều tra quốc tế độc lập về nguồn gốc của COVID-19, theo Financial Times.

Thống kê tình hình dịch bệnh COVID-19

VIỆT NAM

1405

CA NHIỄM

35

CA TỬ VONG

1252

CA PHỤC HỒI

THẾ GIỚI

74.034.769

CA NHIỄM

1.646.705

CA TỬ VONG

52.025.523

CA PHỤC HỒI

Nơi khởi bệnh	Nhiễm bệnh	Tử vong	Phục hồi
Đà Nẵng	412	31	365
Hà Nội	174	0	167
Hồ Chí Minh	144	0	123
Quảng Nam	107	3	101
Bà Rịa - Vũng Tàu	69	0	65
Khánh Hòa	64	0	29
Bạc Liêu	50	0	48
Thái Bình	38	0	35
Hải Dương	32	0	29
Ninh Bình	32	0	28
Đồng Tháp	24	0	21
Hưng Yên	23	0	22
Thanh Hóa	21	0	19
Quảng Ninh	20	0	20
Bắc Giang	20	0	20
Hoà Bình	19	0	19
Vĩnh Phúc	19	0	19
Nam Định	15	0	15
Bình Dương	12	0	12
Cần Thơ	10	0	10
Bình Thuận	9	0	9
Bắc Ninh	8	0	8
Đồng Nai	7	0	4
Quảng Ngãi	7	0	7
Hà Nam	7	0	5
Quảng Trị	7	1	6
Tây Ninh	7	0	7
Trà Vinh	5	0	5
Lạng Sơn	4	0	4
Hà Tĩnh	4	0	4
Hải Phòng	3	0	3
Ninh Thuận	3	0	2
Thanh Hoá	3	0	2
Phú Thọ	3	0	3
Đắk Lắk	3	0	3
Thừa Thiên Huế	2	0	2
Lào Cai	2	0	2
Thái Nguyên	1	0	1
Cà Mau	1	0	1
Kiên Giang	1	0	1
Bến Tre	1	0	1
Lai Châu	1	0	1
Hà Giang	1	0	1

Quốc Gia	Nhiễm bệnh	Tử vong	Phục hồi
United States	17.159.794	311.316	10.015.012
India	9.933.997	144.144	9.456.552
Brazil	6.974.258	182.854	6.067.862
Russia	2.734.454	48.564	2.176.100
France	2.391.447	59.072	179.087
Turkey	1.898.447	16.881	1.661.191
Italy	1.888.144	66.537	1.175.901
United Kingdom	1.888.116	64.908	0
Spain	1.771.488	48.401	0
Argentina	1.510.203	41.204	1.344.300
Colombia	1.444.646	39.356	1.328.430
Germany	1.388.184	23.916	1.025.000
Mexico	1.267.202	115.099	938.089
Poland	1.159.901	23.914	892.650
Iran	1.131.077	52.883	844.430
Peru	987.675	36.817	922.314
Ukraine	919.704	15.744	535.417
South Africa	873.679	23.661	764.977
Netherlands	639.746	10.246	0
Indonesia	636.154	19.248	521.984
Belgium	611.422	18.178	41.973
Czech Republic	594.148	9.882	516.786
Iraq	578.916	12.636	513.405
Chile	576.731	15.959	549.852
Romania	571.749	13.862	469.499
Bangladesh	495.841	7.156	429.351
Canada	477.353	13.702	388.018
Philippines	452.988	8.833	419.282
Pakistan	445.977	9.010	388.598
Morocco	403.619	6.711	362.911
Switzerland	394.453	6.316	311.500
Israel	363.287	3.030	340.145
Saudi Arabia	360.335	6.080	351.192
Portugal	358.296	5.815	283.719
Sweden	348.585	7.802	0
Austria	330.343	4.764	291.042
Hungary	288.567	7.381	83.940
Serbia	282.601	2.482	31.536
Jordan	267.585	3.465	230.274
Nepal	250.916	1.743	238.569
Ecuador	202.356	13.896	177.951
Georgia	198.387	1.922	167.281
Panama	196.987	3.411	164.855
United Arab Emirates	188.545	626	165.749
Azerbaijan	187.336	2.050	122.859
Bulgaria	184.287	6.005	87.935
Japan	184.042	2.688	155.547
Croatia	183.045	2.870	157.773
Belarus	165.897	1.291	143.373
Dominican Republic	156.585	2.372	121.988
Costa Rica	154.096	1.956	121.031
Armenia	150.218	2.556	128.694
Lebanon	148.877	1.223	104.207
Bolivia	147.716	9.026	126.720
Kuwait	146.971	913	142.909
Kazakhstan	143.735	2.147	128.218
Qatar	141.417	242	139.042
Slovakia	139.088	1.309	101.584
Guatemala	130.828	4.510	119.288
Moldova	130.329	2.650	112.677
Greece	127.557	3.870	9.989
Oman	126.835	1.480	118.736
Egypt	122.609	6.966	105.450
Denmark	119.779	975	83.801
Ethiopia	117.542	1.813	96.307
Palestine	115.606	1.048	90.952
Honduras	114.943	3.001	52.392
Tunisia	113.241	3.956	86.801
Myanmar	111.900	2.346	90.453
Venezuela	108.480	965	103.271
Bosnia Herzegovina	103.232	3.511	68.245
Slovenia	100.389	2.190	77.453
Lithuania	99.869	907	43.379
Paraguay	95.353	1.991	67.953
Algeria	93.065	2.623	61.307
Kenya	92.853	1.614	74.403
Libya	92.577	1.324	62.720
Bahrain	89.444	349	87.490
Malaysia	87.913	429	72.733
China	86.770	4.634	81.821
Kyrgyzstan	78.151	1.317	71.270
Ireland	76.776	2.134	23.364
Macedonia	75.597	2.194	51.493
Uzbekistan	75.396	612	72.661
Nigeria	74.132	1.200	66.494
Singapore	58.353	29	58.238
Ghana	53.386	327	52.048
Albania	50.637	1.040	26.381
Afghanistan	49.970	2.017	38.648
South Korea	45.442	612	32.947
Montenegro	42.563	610	32.550
El Salvador	42.397	1.219	38.481
Luxembourg	42.250	418	33.486
Norway	42.077	402	34.782
Sri Lanka	34.447	157	25.652
Finland	31.870	472	22.500
Uganda	28.733	225	10.070
Australia	28.056	908	25.690
Latvia	27.495	382	18.153
Cameroon	25.359	445	23.851
Sudan	21.864	1.372	12.667
Ivory Coast	21.775	133	21.335
Estonia	19.271	160	12.117
Zambia	18.456	369	17.635
Madagascar	17.587	259	16.992
Senegal	17.336	352	16.349
Namibia	17.276	164	15.196
Mozambique	17.143	145	15.241
Angola	16.362	372	8.990
French Polynesia	15.870	97	4.842
Cyprus	15.789	84	2.057
Congo [DRC]	14.930	364	12.859
Guinea	13.474	80	12.727
Maldives	13.392	48	12.760
Botswana	12.873	38	10.456
Tajikistan	12.815	89	12.253
French Guiana	12.026	71	9.995
Jamaica	11.907	276	8.371
Zimbabwe	11.522	310	9.599
Mauritania	11.431	236	8.248
Malta	11.415	180	9.516
Cape Verde	11.395	110	11.055
Uruguay	10.418	98	6.895
Cuba	9.671	137	8.658
Haiti	9.597	234	8.280
Belize	9.511	211	4.514
Syria	9.452	543	4.494
Gabon	9.351	63	9.204
Réunion	8.534	42	8.037
Guadeloupe	8.524	154	2.242
Hong Kong	7.804	123	6.439
Bahamas	7.698	164	6.081
Andorra	7.382	79	6.706
Swaziland	6.912	132	6.476
Trinidad and Tobago	6.900	123	6.204
Rwanda	6.832	57	6.036
Democratic Republic Congo Brazzaville	6.200	100	4.988
Malawi	6.091	187	5.661
Guyana	5.973	156	5.144
Nicaragua	5.887	162	4.225
Mali	5.878	205	3.697
Djibouti	5.759	61	5.628
Mayotte	5.616	53	2.964
Iceland	5.578	28	5.421
Martinique	5.575	42	98
Suriname	5.381	117	5.231
Equatorial Guinea	5.195	85	5.061
Aruba	5.079	46	4.911
Central African Republic	4.936	63	1.924
Somalia	4.579	121	3.529
Burkina Faso	4.300	73	2.940
Thailand	4.261	60	3.977
Gambia	3.785	123	3.653
Curaçao	3.699	11	1.889
Togo	3.295	66	2.821
South Sudan	3.222	62	3.043
Benin	3.090	44	2.972
Sierra Leone	2.451	75	1.853
Guinea-Bissau	2.447	44	2.378
Lesotho	2.365	46	1.423
Niger	2.361	82	1.329
Channel Islands	2.192	48	1.339
New Zealand	2.100	25	2.032
Yemen	2.085	606	1.384
San Marino	2.025	54	1.694
Chad	1.784	102	1.611
Liberia	1.773	83	1.406
Liechtenstein	1.600	21	1.377
Vietnam	1.405	35	1.252
Sint Maarten	1.269	26	1.111
Gibraltar	1.125	6	1.046
Sao Tome and Principe	1.010	17	952
Mongolia	918	0	384
Saint Martin	801	12	675
Turks and Caicos	771	6	741
Taiwan	749	7	612
Burundi	735	1	640
Papua New Guinea	729	8	601
Diamond Princess	712	13	699
Eritrea	711	0	564
Monaco	678	3	609
Comoros	633	7	606
Faeroe Islands	532	0	512
Mauritius	524	10	489
Tanzania	509	21	183
Bermuda	467	9	250
Bhutan	439	0	408
Isle of Man	373	25	344
Cambodia	362	0	319
Cayman Islands	302	2	277
Barbados	297	7	273
Saint Lucia	278	4	240
Seychelles	202	0	184
Caribbean Netherlands	177	3	166
St. Barth	162	1	127
Brunei	152	3	148
Antigua and Barbuda	148	5	138
Saint Vincent and the Grenadines	98	0	81
Dominica	88	0	83
Grenada	85	0	41
British Virgin Islands	76	1	72
Fiji	46	2	38
Macau	46	0	46
Laos	41	0	36
New Caledonia	37	0	35
Timor-Leste	31	0	30
Saint Kitts and Nevis	28	0	23
Vatican City	27	0	15
Falkland Islands	23	0	17
Greenland	19	0	18
Solomon Islands	17	0	5
Saint Pierre Miquelon	14	0	14
Montserrat	13	1	12
Western Sahara	10	1	8
Anguilla	10	0	4
MS Zaandam	9	2	7
Marshall Islands	4	0	4
Wallis and Futuna	3	0	1
Samoa	2	0	2
Vanuatu	1	0	1

Dữ liệu trên được thống kê theo nguồn https://corona.kompa.ai/, https://ncov.moh.gov.vn/

Chia sẻ Chia sẻ

Chia sẻ

Lưu tin