COVID-19 có thể khiến châu Âu đối mặt với một cú sốc về kinh tế chưa từng có

Theo EIU, cú sốc kinh tế đối với châu Âu không chỉ là cú sốc từ phía cung, tác động hạn chế đến các lĩnh vực và công ty phụ thuộc vào chuỗi cung ứng từ Trung Quốc hoặc khách du lịch Trung Quốc, mà còn là cú sốc về cầu vì các chính phủ trong khu vực đã áp đặt các biện pháp hạn chế chưa từng có trong thời bình đối với người dân nhằm trì hoãn đỉnh điểm của dịch bệnh, bảo vệ hệ thống chăm sóc sức khỏe.

Diễn biến trên làm thay đổi hoàn toàn triển vọng kinh tế của khu vực, và do đó EIU điều chỉnh giảm dự báo tốc độ tăng trưởng kinh tế của khu vực này trong năm nay. Theo đó, dự báo kinh tế của châu Âu sẽ chỉ tăng trưởng 0,8% (dự báo trước đây là 1,6%), khu vực đồng tiền chung châu Âu (eurozone) tăng 0,4% (dự báo trước là 1,2%).

Các nền kinh tế lớn của châu lục này có tốc độ tăng trưởng kinh tế lần lượt là Đức 0,3%; Pháp 0,5%; Anh 0,6% và Italy là âm 1,1%. EIU cũng cho biết sự điều chỉnh trên mới chỉ tính đến tác động của việc thời gian làm việc bị cắt giảm, người dân và nhà đầu tư trì hoãn quyết định chi tiêu và đầu tư, đình trệ trong kinh doanh, giao dịch thương mại và du lịch suy giảm, cũng như các biện pháp quyết liệt mà chính phủ đã áp dụng để ngăn chặn dịch.

EIU chưa tính đến các nhân tố như cuộc khủng hoảng hệ thống y tế, cuộc khủng hoảng nợ doanh nghiệp hay niềm tin của công chúng vào chính phủ hoặc trật tự công đổ vỡ. Tất cả những rủi ro này đều làm cho triển vọng kinh tế xấu đi.

Kịch bản cơ sở để EIU đưa ra dự báo là châu Âu không thể khống chế SARS-CoV-2 trong phạm vi châu lục này, nhưng các biện pháp được thực hiện đã giúp trì hoãn đỉnh điểm của dịch bệnh và làm cho hệ thống y tế không bị quá tải.

EIU cũng giả định rằng SARS-CoV-2 sẽ hoạt hoạt động theo mùa, giảm dần vào mùa hè nhưng sẽ quay trở lại trong những tháng mùa đông. Điều này có nghĩa là các tác động kinh tế chính sẽ xảy trong quý I và II/2020, chi tiêu tiêu dùng sẽ dần phục hồi trong quý III/2020. Các chính phủ sẽ chuẩn bị tốt hơn cho sự hồi sinh của virus này trong quý IV/2020, và đến cuối năm 2021 sẽ có vắc xin để sử dụng rộng rãi. 

Phản ứng của châu Âu trước cuộc khủng hoảng Phản ứng của châu Âu đối với đại dịch cho đến nay là chậm trễ và thiếu phối hợp. Theo dữ liệu của trường Đại học John Hopkins, tốc độ gia tăng các ca nhiễm bệnh ở các nước đi theo mô hình tương tự, với Italy đi đầu, tiếp theo là Tây Ban Nha (đi sau 7 ngày), Pháp (đi sau 9 ngày), Đức (11 ngày) và Vương quốc Anh (14 ngày).

Tuy nhiên, chính phủ các nước đang đưa ra các biện pháp khác nhau để xử lý cuộc khủng hoảng này, thay vì một giải pháp có tính phối hợp. Các giải pháp này bao gồm cách ly toàn quốc tại Italy với việc đóng cửa tất cả các hoạt động thương mại không thiết yếu; Anh yêu cầu những người có triệu chứng giống cúm phải ở nhà; Đức hủy các cuộc tụ họp công cộng lớn và đóng cửa biên giới; Pháp đóng cửa các trường học và đại học, các quán cà phê và nhà hàng; Tây Ban Nha, Hungary, Cộng hòa Czech và Slovakia tuyên bố tình trạng khẩn cấp.

Các cách tiếp cận khác nhau này có thể sẽ kém hiệu quả trong việc kiềm chế SARS-CoV-2 hơn là một chiến lược thống nhất. Những nỗ lực phối hợp phản ứng của EU đang được tăng cường thông qua các cuộc điện đàm hàng ngày giữa các bộ y tế và bộ nội vụ, nhưng vẫn chưa có những quyết định chung như đóng cửa biên giới và hủy chuyến bay.

Lợi ích quốc gia không phải lúc nào cũng phù hợp với lợi ích của khu vực, ví dụ như Đức và Pháp đã hạn chế xuất khẩu khẩu trang y tế bất chấp lời đề nghị từ Italy, nước đang phải đối mặt với tình trạng thiếu hụt.  Những lĩnh vực kinh tế bị tác động nhiều nhất Các hãng hàng không, du lịch, khách sạn, giải trí và bán lẻ sẽ chịu sức ép lớn nhất trong ngắn hạn.

Lượng khách ở các phố mua sắm sẽ giảm khi người tiêu dùng chuyển sang mua sắm trực tuyến - một xu hướng có khả năng được duy trì ngay cả sau khi cuộc khủng hoảng qua đi. Các công ty vốn đã khó khăn sẽ đi tiên phong trong việc phá sản (ví dụ hãng hàng không Flybe của Anh đã phá sản đầu tháng 3/2020). Các doanh nghiệp vừa và nhỏ, thường có dòng tiền mặt dự phòng kém hơn so với các doanh nghiệp lớn, sẽ gặp nhiều khó khăn để tiếp tục hoạt động và trả nợ.

Rộng hơn, theo Standard & Poor's, có nguy cơ xảy ra khủng hoảng tín dụng doanh nghiệp khi hơn một nửa số nợ của các nhà sản xuất ô tô châu Âu sẽ đến hạn vào cuối năm 2021. Cũng có những tác động tích cực đối với một số lĩnh vực: các nhà sản xuất vật tư y tế và đồ vệ sinh sẽ có đơn đặt hàng tăng đột biến, và khi các công ty cho phép nhân viên làm việc tại nhà, doanh số phần cứng công nghệ thông tin sẽ tăng mạnh. 

Các chính phủ trên khắp châu Âu đang nhanh chóng hành động để trấn an các công ty và người lao động, với các cam kết chi tiêu và miễn giảm thuế. Pháp và Đức mở rộng các chương trình đã thành công trong giai đoạn sau cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu năm 2008, theo đó, nhân viên có thể tạm thời nghỉ việc và được nhà nước trả tiền, trong khi vị trí công việc vẫn được duy trì.

Vương quốc Anh đã cam kết một quỹ khẩn cấp cho hệ thống Dịch vụ Y tế Quốc gia (NHS), Ủy ban châu Âu sẽ bỏ các quy định về trợ cấp nhà nước và Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB) đã công bố một gói để cung cấp thêm thanh khoản cho hệ thống ngân hàng. Những biện pháp này sẽ giúp hạn chế số lượng doanh nghiệp phá sản và hỗ trợ những người không thể làm việc do các biện pháp kiểm dịch, điều này sẽ giảm thiểu tác động đến các nền kinh tế quốc gia.

Tuy nhiên, điều này sẽ dẫn đến tăng cao thâm hụt ngân sách trên khắp châu Âu. Tác động chính trị là gì? Các biện pháp được thực hiện để ngăn chặn dịch bệnh không có lợi cho hoạt động dân chủ thông thường. Tại Đức, đảng của Thủ tướng Angela Merkel dự kiến tại đại hội đảng sẽ bầu lãnh đạo mới vào ngày 25/4, nhưng điều này đã bị hoãn vô thời hạn.

Pháp, dù gây tranh cãi, vẫn tiến hành cuộc bầu cử cấp thành phố trên toàn quốc hôm 15/3; Vương quốc Anh đã hoãn cuộc bầu cử địa phương vào tháng 5/2020 sang năm 2021. Cuộc bầu cử quốc hội tại Bắc Macedonia dự kiến vào ngày 12/4 và tại Serbia vào ngày 26/4, nhưng có thể bị hủy, tương tự là một loạt cuộc bầu cử tại Trung và Đông Âu trong những tháng tiếp theo. Nhiều nghị sĩ trên toàn khu vực đã phải tự cách ly và nếú dịch bệnh lan rộng trong các cơ quan làm luật, các phiên họp quốc hội có thể buộc phải trì hoãn và việc hoạch định chính sách bị đình trệ.

Rộng hơn, đại dịch có thể dẫn đến sự thay đổi những ưu tiên chính trị ở châu Âu. Trong bài phát biểu ngày 12/3, Tổng thống Pháp Macron nói rằng "virus không có hộ chiếu" và kêu gọi các nước châu Âu chống lại việc áp dụng các giải pháp mang tính dân tộc chủ nghĩa. Việc từ chối hợp tác chính trị quốc tế hoặc chuyển hướng khỏi chuỗi cung ứng kinh tế toàn cầu hóa có thể biến cú sốc này thành một điều gì đó nghiêm trọng hơn nhiều.

Chia sẻ Chia sẻ

Chia sẻ

Lưu tin