Con đường "gây dựng cơ đồ" của ông chủ tập đoàn Lotte

Chắc hẳn khi nghe đến thương hiệu Lotte nhiều người cảm thấy quen thuộc qua nhiều mảng bán lẻ và sản xuất kinh doanh thực phẩm. Bên cạnh đó cũng không có ít những dự án bất động sản nổi bật đánh dấu cột mốc quan trọng cho tập đoàn.

Lotte chính là một trong những tập đoàn kinh tế gia đình (chaebol) lớn nhất của Hàn Quốc, góp phần đáng kể cho động lực phát triển kinh tế của Hàn Quốc trong suốt nhiều thập kỷ.

Cũng như nhiều chaebol khác, Lotte cũng từng vướng vào các cáo buộc vì có những hoạt động kinh doanh không minh bạch và các mối quan hệ quá mức thân thiết với các chính trị gia. Tuy nhiên, không thể phủ nhận rằng Lotte cùng với Samsung, Hyundai, SK Group, LG là những tượng đài về kinh tế, góp phần đưa Hàn Quốc trở thành con rồng châu Á.

Được xem là biểu tượng đáng tự hào của người Hàn Quốc nhưng lịch sử của thương hiệu Lotte lại là một câu chuyện đặc biệt của nhà sáng lập Shin Kyuk-ho có liên quan đến Nhật Bản.

80 Yên sang Nhật Bản với ước mơ trở thành tiểu thuyết gia

Theo thông tin tổng hợp từ Daum và Naver, Shin Kyuk-ho, sinh ngày 03/11/1921), là con út trong một gia đình có 10 anh chị em ở thành phố Ulsan. Nơi ông sinh ra vốn là nơi được xây dựng với mục đích cung cấp nước cho công nghiệp nên thường xuyên bị ngập.

Thành tích học tập của Shin Kyuk Ho không được tốt nên ông không đi học ở trường cao cấp mà ở nhà làm nông để giúp đỡ gia đình.

May mắn thay, với sự giúp đỡ của người cha Shin Jin Soo, năm 1936, cậu bé Shin Kyuk-ho được tiếp tục theo học tại trường nông nghiệp Ulsan.

Sau khi tốt nghiệp, Kyuk-ho xin việc ở một nhà máy gần nhà. Năm 18 tuổi, Kyuk-ho kết hôn với No Soon Hwa. Sau khi kết hôn, ông thường ở một mình gần nơi làm việc, chỉ thỉnh thoảng về nhà. Các anh chị em trong nhà thường hay bất hòa, lại thêm việc không có nhiều tình cảm với vợ nên ông xa cách mọi người.

Đồng lương công nhân ít ỏi, Shin Kyuk Ho làm thêm công việc cắt lông cừu hoặc nuôi lợn nhưng vẫn khó có cơ hội thoát nghèo. Ông từng có ý định mượn tiền nhà vợ để làm ăn nhưng không được, khoảng cách giữa hai vợ chồng càng lớn hơn.

Năm 1941, ông nội qua đời. Đây là một cú sốc với Shin Kyuk Ho. Cũng năm đó, ông quyết định bỏ nhà ra đi, tìm con đường riêng cho mình.

Kyuk Ho đến Nhật Bản chỉ với 80 Yên trong túi và ước mơ trở thành tiểu thuyết gia. Chàng trai trẻ nhận giao báo và sữa, nuôi giấc mơ vào đại học. 

Dù trời bão tuyết hay mưa lớn, Kyuk Ho vẫn giao sữa đúng giờ. Điều này giúp cho uy tín của chàng trai trẻ ngày càng tăng lên. Khi số lượng khách hàng có nhu cầu giao sữa tăng lên, Shin Kyuk Ho trực tiếp thuê những học sinh trung học làm nhân viên giao sữa cho mình.

Nhận thấy khó có cơ hội làm giàu bằng văn học, sau khi tốt nghiệp trường trung học, Kyuk Ho nhập học vào khoa hóa học của trường công nghệ Waseda. Sau khi học xong, ông bắt đầu kinh doanh dầu thô với sự giúp đỡ của một người quen, nhưng công việc nhanh chóng lụn bại bởi một vụ đánh bom.

Sau phi vụ kinh doanh dầu thô thất bại, ông chuyển sang sản xuất xà phòng. Mặc dù không phải là sản phẩm cao cấp, nhưng vì thời đại thiếu vật tư nên sản phẩm của Shin Kyuk Ho rất đắt hàng.

Công việc thuận lợi, ông hoàn trả lại 60.000 Yên đã mượn để đầu tư kinh doanh dầu thô trong vòng một năm rưỡi và mua trả góp một căn nhà. Lần đầu tiên cảm nhận được cuộc sống thoải mái ở Nhật Bản với công việc kinh doanh, Shin Kyuk Ho bắt đầu bị hấp dẫn bởi lĩnh vực này.

Nếu cứ theo đà phát triển như khởi đầu, Lotte có thể trở thành một công ty mỹ phẩm như Amore Pacific  hoặc một công ty hóa học như LG, chứ không phải một công ty thực phẩm.

Bước ngoặt diễn ra vào một ngày có người quen đưa cho Shin Kyuk Ho chiếc kẹo cao su. Đây là loại kẹo xuất hiện cùng với quân đội Mỹ, sau đó ngày càng trở nên phổ biến trên đất Nhật Bản. Hơn 400 công ty không giấy phép trên toàn quốc đang sản xuất kẹo cao su. Số vốn bỏ ra ít ỏi nhưng lợi nhuận rất nhiều.

Shin Kyuk Ho, chàng trai từng theo học chuyên ngành hóa học, đã thuê một dược sĩ và sau nhiều lần nghiên cứu, ông đã có thể làm được kẹo cao su chất lượng cao.

Phi vụ làm ăn với kẹo cao su cũng đã nhanh chóng thành công. Các chủ cửa hàng bánh kẹo xếp hàng trước nhà máy để mua được sản phẩm. Kẹo cao su thổi bong bóng của Shin Kyuk Ho đã thu hút đông đảo khách hàng, đặc biệt là với trẻ em. Lúc bấy giờ chưa có nhiều loại đồ chơi nên chiếc kẹo cao su vừa ăn vừa thổi được khiến trẻ em vô cùng thích thú.

Thành công bước đầu tạo động lực để Shin Kyuk Ho mở rộng sản xuất sang các sản phẩm khác như bánh kẹo, chocolate. Công ty của ông còn dành nguồn tài trợ cho các chương trình và đội bóng chày Nhật Bản để quảng bá thương hiệu.

Năm 1948, Kyuk Ho thành lập công ty Lotte tại Nhật với 1 triệu Yên tiền vốn và 10 nhân sự. Giai đoạn này công ty ông tung ra hàng loạt sản phẩm bánh kẹo được thị trường cực kỳ ưa chuộng, có những nhãn hiệu hiện nay vẫn còn sản xuất ở Nhật.

Cái tên Lotte lấy cảm hứng từ Charlotte, nhân vật chính trong tiểu thuyết Thế kỷ 18 của nhà văn Johann Wolfgang von Goethe có tên là “The Sorrows of Young Werther” như một sự hoài niệm cho giấc mơ thủa ban đầu.

Trong cuốn sách “Bí mật của Shin Kyul Ho” , ông nói: “Khi nghĩ đến cái tên Lotte, tôi đã cảm thấy rất hào hứng. Cái tên đó là một thành tựu lớn nhất trong cuộc đời tôi và là ý tưởng của một kiệt tác”.

Công ty ngày càng lớn mạnh nhưng lại trên đất Nhật Bản chứ không phải quê hương của mình khiến Kyuk Ho chưa thực sự thấy hài lòng.

Con đường trở về quê hương gây dựng cơ đồ

Năm 1965, Nhật Bản và Hàn Quốc bình thường hóa quan hệ ngoại giao. Đây là điều mà ông chủ của Lotte luôn chờ đợi. Sự bình thường hóa quan hệ hai nước cho phép Lotte mở rộng lãnh địa hoạt động về Hàn Quốc năm 1967.

Năm 1966, Shin Kyuk Ho thành lập Lotte Confectionery và bắt đầu đặt chân vào thị trường Hàn Quốc với quan điểm: “Lotte là danh nghiệp phục vụ cho xã hội và quốc gia bằng sự hợp tác giữa người lao động và chất lượng”.

Thời điểm đó, Hàn Quốc đang trải qua giai đoạn tăng trưởng thần kỳ. Cựu Tổng thống Park Chung Hee đã ban hành luật đặc biệt về ưu tiên các nhà đầu tư nước ngoài trong vòng 5 năm. Điều này đã tạo lợi thế cho Lotte.

Từ giai đoạn này trở đi, Lotte đã liên tục phát triển và trở thành tập đoàn lớn thứ 5 ở Hàn Quốc.

Sau Lotte Confectionery, những năm 1970, Lotte Chilsungđơn vị sản xuất đồ uống lớn nhất tại Hàn Quốc) và Lotte Food đã phát triển thành doanh nghiệp thực phẩm lớn nhất Hàn Quốc.

Thừa thắng xông lên, Shin Kyuk Ho thành lập Lotte Hotels & Resorts và Lotte Shopping để xây dựng nền tảng hiện đại hóa ngành công nghiệp lưu thông và du lịch trong nước, vốn là một lĩnh vực yếu thế vào thời điểm đó.

Đây là sự mạo hiểm nhưng cũng là tầm nhìn chiến lược khi không có nhiều người dám đầu tư thì Kyuk Ho nhảy vào, thị phần không bị cạnh tranh nhiều. Ngoài ra, Lotte cũng chính thức xâm nhập vào ngành công nghiệp cơ bản quốc gia như Công nghệ hóa dầu Honam và Lotte Engineering & Construction.

Năm 1973, khách sạn Lotte (khách sạn lớn nhất châu Á) chính thức mở cửa sau 6 năm xây dựng, được ví như (Tòa nhà chọc trời của Hàn Quốc)

Việc xây dựng khách sạn Lotte với hơn 1.000 phòng nghỉ, 38 tầng dưới lòng đất với số vốn đầu tư 150 triệu USD, tương đương với chi phí xây dựng đường cao tốc Gyeongbu.

Kinh doanh khách sạn thực sự là một cuộc phiêu lưu mạo hiểm đối với Lotte. Vào thời điểm đó nền tảng công nghiệp yếu kém và sản phẩm du lịch tiêu chuẩn quốc tế chưa được phát triển, lấy đâu ra cơ hội để thu hút khách du lịch? Mặc dù vậy, niềm tin của Shin Kyuk Ho đã được củng cố với sự ra đời khách sạn Lotte.

Shin Kyuk Ho từng nói: “Tôi đã suy nghĩ sâu sắc về tương lai của Hàn Quốc. Tôi tin rằng Hàn Quốc, nơi có nguồn lực kém, phải thực hiện chính sách thu hút khách du lịch nước ngoài”.

Năm 1976, công trình xây dựng trung tâm mua sắm bắt đầu thi công. Vào thời điểm đó, thu nhập quốc dân tăng lên và nhu cầu tiêu dùng cũng như mô hình mua hàng trở nên đa dạng hơn. Lúc này, tiêu chuẩn của các trung tâm thương mại đại diện cho ngành phân phối bán lẻ vẫn chưa đủ tầm so với các nước phát triển.

Shin Kyuk Ho đã xây dựng trung tâm mua sắm với quy mô gấp 2-3 lần trung tâm thương mại tại thời điểm bấy giờ và nhanh chóng leo lên vị trí trung tâm thương mại đứng đầu Hàn Quốc.

Đa dạng hóa nhiều ngành nghề nhưng niềm đam mê du lịch của ông vẫn âm ỉ trong lòng. Ông quan niệm: “Đừng chỉ nói rằng số lượng khách du lịch nước ngoài đến thăm đất nước chúng ta ngày càng giảm, chúng ta nên nỗ lực để chính bản thân chúng ta có thể tìm lại đất nước của mình. Để làm được như vậy, chúng ta không nên tiết kiệm đầu tư”.

Năm 1983, Lotte đã phát triển nhanh chóng thành tập đoàn tài phiệt lớn nhất Hàn Quốc với 20.000 nhân viên và 24 công ty con.

Năm 1984, Kyuk Ho chỉ thị dự án công viên giải trí Lotte World ở thủ đô Seoul. Nhân viên hoài nghi bởi sự táo bạo. Người ta lo ngại rằng nếu xây dựng các khách sạn lớn, trung tâm thương mại và các cơ sở giải trí ở Jamsil, nơi từng là cánh đồng rộng lớn, thì ai sẽ tìm được nó?.

Tuy nhiên, Shin Kyuk Ho đã quả quyết “quyền thương mại là sáng tạo”, kết quả là Lotte World trở thành điểm du lịch tiêu biểu của Seoul, nâng ngành du lịch Hàn Quốc lên một tầm cao mới. Lotte World mở cửa năm 1989 và hiện nay đang được liệt kê vào Sách kỷ lục Guinness là công viên giải trí trong nhà lớn nhất thế giới.

Năm 1988, tập đoàn Lotte khai trương tòa nhà mới ở Sogong-dong và khách sạn Lotte Jamsil, góp phần tổ chức thành công sự kiện quốc tế mang tên “Thế vận hội Seoul 88”.

Năm 1995, Shin Kyuk Ho được chính phủ Hàn Quốc trao tặng Huân chương đầu tiên trong lĩnh vực du lịch, ghi nhận những đóng góp to lớn của ông cho ngành du lịch nước nhà.

“Không thể để người nước ngoài chỉ thấy mỗi cung điện”

Năm 2010, Shin Kyuk Ho bắt đầu khởi công xây dựng “Lotte World thứ 2” mà ông hằng mong muốn, Lotte World Tower. Tòa nhà gồm 123 tầng, cao 556 mét với ý tưởng thiết kế là hình nón thon dài được hoàn thành vào năm 2017. Đó là tâm nguyện lớn lao của người sáng lập Lotte, đến mức ông nói rằng đây là giấc mơ cuối cùng của mình về Lotte World Tower.

“Cho đến khi nào thì mới có thể có một công trình to đẹp khác ngoài cung điện để dành cho du khách? Chúng ta phải xây dựng một công trình đáng tự hào mang tầm cỡ thế giới và có thể để lại cho thế hệ sau”, Kyuk Ho nói. Ông công bố kế hoạch “Lotte World thứ 2” vào năm 1987 và phải mất đúng 30 năm sau, điều ước mới trở thành hiện thực

Lotte Hotel ở Sogong-dong là nơi Shin Kyuk Ho sống những năm cuối đời. Năm 2015, ông rút khỏi vị trí quản lý kéo theo sự xung đột giữa hai người con trai là Shin Dong Bin và Shin Dong Joo.

Một quan chức của Tập đoàn Lotte cho biết: “Shin Kyuk Ho là người khổng lồ cuối cùng của giới tài chính, đồng thời cũng là người tiên phong trong ngành công nghiệp thực phẩm phân phối”.