Cơ cấu sở hữu "ổn định" đến lạ ở Bac A Bank

Thực hiện niêm yết cổ phiếu trên sàn UPCoM vào những ngày giao dịch cuối cùng của năm 2017, Ngân hàng TMCP Bắc Á (Bac A Bank - Mã CK: BAB) là một trong số những nhà băng đã sớm hoàn thành mục tiêu niêm yết. Việc đưa cổ phiếu lên sàn được đánh giá là động thái tích cực về nhiều mặt, góp phần minh bạch các hoạt động của ngân hàng này.

So với các ngân hàng “lên sàn” cùng năm, Bac A Bank là ngân hàng sở hữu quy mô vốn ở cỡ vừa nhưng lại có số lượng cổ đông ít hơn hẳn.

Bản cáo bạch niêm yết cho thấy Bac A Bank có quy mô vốn là 5.000 tỷ đồng nhưng chỉ ghi nhận 137 cổ đông (đều là cổ đông trong nước) đang “đồng hành” cùng ngân hàng theo danh sách chốt ngày 30/11/2017.

Số lượng này có phần khiêm tốn so với con số đông đảo, lên tới hàng nghìn cổ đông của những ngân hàng khác khi niêm yết cùng năm như: KienLongBank (Mã CK: KLB), LienVietPostBank (Mã CK: LPB), VIB (Mã CK: VIB) và VPBank (Mã CK: VPB).

Có vốn điều lệ thấp hơn Bac A Bank, chỉ 3.000 tỷ đồng, nhưng KLB ghi nhận tới 1.153 cổ đông trước thời điểm lên sàn (bao gồm 5 cổ đông tổ chức sở hữu 13,12% vốn điều lệ) theo danh sách chốt ngày 15/3/2017.

Trong khi đó, với vốn điều lệ đạt 5.644 tỷ đồng, tương đương với Bac A Bank, ngân hàng VIB có tới 1.315 cổ đông “đồng hành” khi thực hiện niêm yết. Các ngân hàng có quy mô vốn lớn hơn như LPB và VPB cũng có con số cổ đông lần lượt là 2.795 và 2.552 cổ đông.

Mặc dù có số lượng cổ đông rất hạn chế, nhưng như VietTimes đã từng đề cập, Bac A Bank có cơ cấu sở hữu rất loãng và không có cổ đông lớn nào được ghi nhận.

Trong đó, 8 cổ đông tổ chức chỉ nắm giữ 3,713% vốn điều lệ, tương ứng với sở hữu bình quân là 2,32 triệu cổ phiếu BAB (khoảng 23,2 tỷ đồng theo mệnh giá). Số cổ phần còn lại thuộc sở hữu của 129 cá nhân, với tỷ nắm giữ bình quân khoảng 0,746% vốn, tương đương khoảng 37,32 tỷ đồng theo mệnh giá. 

Vậy sau hơn 1 năm niêm yết, số lượng cổ đông của Bac A Bank thay đổi ra sao?

Theo biên bản họp Đại hội đồng cổ đông (ĐHĐCĐ) thường niên năm 2019 (ngày 22/4/2019) của Bac A Bank, kết quả kiểm tra tư cách cổ đông cho thấy có 121/143 cổ đông dự họp, đại diện cho 92,33% tổng vốn điều lệ của ngân hàng.

Kết quả này có phần sụt giảm so với thời điểm cuối năm 2018, khi Bac A Bank đã ghi nhận 128/155 cổ đông, đại diện cho 95,375% tổng số cổ phần tham dự.

Thống kê các cổ đông tham dự và tỷ lệ đại diện cổ phần sở hữu tại một số kỳ ĐHĐCĐ thường niên của Bac A Bank (Nguồn: BAB, PV tổng hợp)

Những con số trên cho thấy, dù đã thực hiện niêm yết được hơn 1 năm nhưng quy mô cổ đông tại Bac A Bank vẫn gần như "dậm chân".

Thanh khoản "đều đặn"

Thực tế, cổ phiếu BAB diễn biến khá sôi động trong một khoảng thời gian ngắn sau khi niêm yết, với thanh khoản bình quân từ 30 - 50 nghìn đơn vị /phiên. Đặc biệt, một số phiên ghi nhận số cổ phiếu được trao tay lên tới 150 nghìn đơn vị.

Tuy nhiên, kể từ đầu tháng 7/2018 tới nay, giao dịch cổ phiếu BAB có sự sụt giảm mạnh với thanh khoản "khá đều đặn", chỉ từ 4 - 5 nghìn đơn vị/phiên, thị giá cũng được duy trì ở mức trên dưới 20.000 đồng/cổ phiếu.

Trong cả phiên giao dịch ngày 14/5/2019, cổ phiếu BAB chỉ ghi nhận duy nhất 1 lệnh bán 5.100 đơn vị (Nguồn: ACBS)

Số lượng cổ đông ít biến động cung với việc giao dịch đều đặn đến mức "kỹ thuật" trên thị trường cho thấy việc giao dịch cổ phiếu BAB đang diễn ra khá “chặt chẽ”. Bên cạnh đó, các cổ đông nội bộ là các lãnh đạo và người thân cũng hạn chế giao dịch cổ phiếu BAB trong thời gian qua.

Một trong những cổ đông nổi tiếng nhất của ngân hàng này là bà Thái Hương, Phó Chủ tịch HĐQT. Theo bản cáo bạch, bà Hương nắm giữ hơn 21,625 triệu cổ phiếu BAB, chiếm 4,325% vốn điều lệ. Tính cả số cổ phiếu mà những người có liên quan nắm giữ, quy mô sở hữu của bà Thái Hương tại Bac A Bank mới chỉ đạt 4,709%.

Xét về kết quả hoạt động kinh doanh, năm 2018, Bac A Bank ghi nhận lợi nhuận trước thuế đạt 840 tỷ đồng, vượt kế hoạch đề ra 1,82%. Tỷ lệ nợ xấu cũng được ngân hàng này kiểm soát ở mức thấp, chỉ đạt 0,76%.

Quy mô tổng tài sản của Bac A Bank tính đến cuối năm 2018 đạt 97.115 tỷ đồng, dư nợ cho vay đạt tới 63.979 tỷ đồng.

Đáng chú ý, tính tới ngày 31/12/2018, tổng dư nợ gốc cho vay để đầu tư, kinh doanh cổ phiếu tại BAB là 303,4 tỷ đồng, vượt 5% vốn điều lệ theo quy định của Ngân hàng Nhà nước (NHNN).

Ngày 8/4/2015, Bac A Bank đã có công văn số 116/2015/CV-BacABank gửi Ngân hàng Nhà nước Việt Nam về phương án xử lý vi phạm liên quan đến cho vay đầu tư, kinh doanh cổ phiếu.

Tại công văn, Bac A Bank đã đưa ra lộ trình để đáp ứng giới hạn cho vay này vào năm 2019 thông qua 2 biện pháp:

"(1) Tập trung thu hồi nợ khách hàng đối với khoản cho vay có tính chất ngắn hạn, đặc biệt đối với những dư nợ đã quá hạn hoặc chuẩn bị đến hạn. Đồng thời, ngân hàng sẽ tích cực làm việc trực tiếp với khách hàng vay vốn để tìm biện pháp thu hồi nợ, yêu cầu khách hàng thoái vốn đầu tư vào các doanh nghiệp dự án…;

(2) Tăng vốn điều lệ lên 5.500 tỷ đồng. 

Tại thời điểm 31/12/2018, Bac A Bank thực hiện theo đúng lộ trình gửi Ngân hàng Nhà nước."

Được biết, ngân hàng này đã thực hiện các biện pháp khắc phục vi phạm trên trong nhiều năm qua nhưng vấn đề trên vẫn chưa được xử lý dứt điểm.

Dự kiến trong năm 2019, Bac A Bank sẽ tiếp tục tăng vốn thêm 1.050 tỷ đồng, nâng quy mô vốn điều lệ lên mức 6.550 tỷ đồng. Trong đó, ngân hàng sẽ phát hành 5 triệu cổ phần cho cán bộ nhân viên và 100 triệu cổ phần để chia cổ tức, chia thưởng cổ phiếu cho cổ đông hiện hữu.

Sau hoạt động tăng vốn này, rất có thể Bac A Bank sẽ cải thiện được số lượng cổ đông nhờ các cán bộ nhân viên, mặc dù có phần “gượng ép”.

Phân tích dư nợ cho vay theo ngành, chiếm tỷ trọng lớn trong cơ cấu dư nợ của Bac A Bank là các khoản cho vay trong lĩnh vực Nông nghiệp, lâm nghiệp và thủy sản; Công nghiệp chế biến, chế tạo với tổng giá trị lên tới 35.934 tỷ đồng.

Đây là ngành nghề có nhiều điểm tương đồng với lĩnh vực lõi mà "hệ sinh thái" TH Group của Thái Hương đã và đang hướng đến.

Có một vấn đề có lẽ nên đặt ra ở đây, đó là dòng vốn mà Bac A Bank huy động được có khéo chảy về nhóm các công ty của vị nữ Phó Chủ tịch tài danh (?!). Chẳng hạn như các cái tên: Công ty Cổ phần Thực phẩm Sữa TH, Công ty Cổ phần Sữa TH, Công ty Cổ phần Chuỗi thực phẩm TH, Công ty Cổ phần Ứng dụng Công nghệ cao Nông nghiệp và Thực phẩm sữa TH, Công ty Cổ phần Logistic SC hay CTCP Chuỗi cung ứng Quốc tế, Công ty CP Lâm Nghiệp Tháng Năm, Công ty CP Dược liệu TH...

Nhắc lại rằng, quy mô cổ đông của Bac A Bank là khá hạn chế mà lại chủ yếu là thể nhân. Xét trên giấy tờ, ngân hàng này không có lấy một cổ đông lớn. Doanh nhân Thái Hương - nhân vật được thị trường nhớ và ấn tượng đến mức có người còn mặc định bà là chủ Bac A Bank, như đã nói, cũng chỉ đứng tên sở hữu có hơn 4,3%.