Các tiểu thương chợ truyền thống ở Việt Nam đang sử dụng mạng xã hội để “đấu” với siêu thị

Các tiểu thương buôn bán tại các khu chợ truyền thống ở Việt Nam đang tìm mọi cách để chống lại sự tấn công của các siêu thị, chuỗi cửa hàng tiện lợi và những hình thức kinh doanh kiểu phương Tây – những thứ đang dần thay đổi lĩnh vực bán lẻ ở quốc gia này.

Các tiểu thương ở chợ truyền thống (ảnh: Reuters)

Chủ cửa hàng tại các chợ truyền thống đã tìm đến mạng xã hội, xây dựng trang web và thử bán hàng trực tiếp cho các nhà hàng khi họ vấp phải sự cạnh tranh từ những phương thức bán lẻ kiểu mới. Việt Nam đang từ một quốc gia mà người dân có mức thu nhập thấp chuyển sang quốc gia có thu nhập trung bình.

Tổng sản phẩm quốc nội của Việt Nam trên đầu người là khoảng 2.600 USD, tiến gần tới mức 3.000 USD, với thói quen chi tiêu đang thay đổi mạnh mẽ.

Tuy nhiên, trước bối cảnh ngành bán lẻ đang phát triển năng động, số lượng chợ truyền thống tại Việt Nam vẫn không thay đổi trong 5 năm qua. Theo dữ liệu từ Bộ Thương mại, Việt Nam có khoảng 8.500 khu chợ truyền thống.

Khu chợ ở Giảng Võ (Hà Nội) là một ví dụ về hình thức mua sắm truyền thống không bị mất đi. Người ta bán cá và gà sống, và khi được khách hàng yêu cầu, họ sẵn sàng giết mổ và chế biến tại chỗ. Có hơn 100 quầy hàng chuyên cung cấp thực phẩm tươi sống, ngược hẳn với các siêu thị phần lớn bán đồ đông lạnh.

Nguyễn Hoài Thu, một nhân viên ngân hàng 35 tuổi và là mẹ của hai đứa trẻ, nói rằng cô vẫn đi chợ truyền thống hàng ngày bởi hàng hóa ở chợ truyền thống phong phú hơn và rẻ hơn từ 20-30% so với ở siêu thị.

Theo số liệu thống kê năm 2018 của công ty nghiên cứu thị trường Nielsen, trung bình mỗi người Việt đi chợ truyền thống khoảng 19 lần mỗi tháng, trong khi số lần đi mua sắm tại các siêu thị hay các cửa hàng bán lẻ chỉ là 10 lần.

Tuy nhiên, người tiêu dùng cũng đang thay đổi thói quen mua sắm. Một khảo sát khác cho thấy người Việt chi từ một phần ba đến một phần hai ngân sách mua sắm để mua hàng tại các siêu thị và cửa hàng tiện lợi. Điều này cho thấy người dân chỉ tìm đến chợ truyền thống để mua những mặt hàng nhỏ.

Cửa hàng VinMart (ảnh: Báo Đầu tư)

Dương Thị Lý, một tiểu thương tại chợ truyền thống nói rằng doanh thu của cô đã giảm khoảng 3% trong 5 năm qua. Lý nói rằng cô bây giờ phải “tiếp thị tích cực hơn”. Ngoài việc đăng những bức ảnh hàng hóa lên Facebook hàng ngày, cô còn nhắn tin cho khách hàng qua phương tiện truyền thông xã hội và sẵn sàng giao hàng đến tận nhà.

Ngô Thị Chinh, chủ một sạp bán thịt tại chợ, đã bắt đầu bán những miếng thịt ế vào buổi trưa cho các nhà hàng với giá rẻ hơn. Cô nói rằng đây là một cách để không bị tồn hàng.

Chợ Bến Thành ở phía nam thành phố Hồ Chí Minh rất phổ biến với khách du lịch nước ngoài, nhưng họ cảm thấy khó khăn khi mặc cả với các chủ cửa hàng về giá cả. Chỉ những người thành thạo mới có thể mua được món đồ đúng giá. Tuy nhiên, kể từ khi một trang web liệt kê các sản phẩm và giá cả được vận hành, khách du lịch và những người mua sắm đã có căn cứ để mặc cả với các chủ cửa hàng.

Theo Tổng cục Thống kê Việt Nam, năm 2017 Việt Nam chỉ có gần 1.000 siêu thị, nhưng một tầng lớp trung lưu đang gia tăng đã tạo ra nhu cầu mua sắm nhiều hơn. Nhà bán lẻ lớn nhất của đất nước, Vingroup, có kế hoạch tăng gấp đôi số lượng siêu thị của mình lên 200 và tăng gấp đôi các cửa hàng tiện lợi của mình lên khoảng 4.000 vào năm 2020.

Thị trường bán lẻ phát triển đã thu hút sự quan tâm của các doanh nghiệp nước ngoài. Công ty Nhật Bản Sumitomo năm ngoái đã tham gia kinh doanh siêu thị tại Việt Nam, trong khi Aeon Mall cũng sẽ tăng số lượng trung tâm mua sắm tại quốc gia này.

Người Việt Nam bắt đầu quen với việc mua sắm ở các cửa hàng tiện lợi (ảnh: Nikkei)

Mặc dù tăng trưởng hàng năm vững chắc ở mức 5-10%, nhưng thị trường bán lẻ vẫn gặp nhiều khó khăn. Giá thuê mặt bằng tại TP.HCM thuộc hàng cao nhất Đông Nam Á. Các cửa hàng bán lẻ của Vingroup đã lỗ hàng trăm triệu USD trong năm tài khóa 2017.

Seven-Eleven – công ty con của Seven-I Holdings – nổi tiếng với các chuỗi cửa hàng tiện lợi, cũng không tránh khỏi những khó khăn khi kinh doanh tại Việt Nam.  Công ty đã mở cửa hàng đầu tiên tại Thành phố Hồ Chí Minh vào năm 2017 với kế hoạch tăng số lượng cửa hàng tại Việt Nam lên 100. Nhưng sau 3 năm, họ chỉ có gần 30 cửa hàng nằm rải rác trên cả nước.

Giám đốc điều hành mảng bán lẻ của FujiMart Việt Nam, ông Keisuke Hitotsumatsu cho biết: "Trong thời gian này, chúng tôi đang phải cạnh tranh với thị trường truyền thống thay vì với các siêu thị khác".