Bí mật phía sau dây chuyền phân phối vaccine COVID-19 ngỡ như hoàn hảo của Mỹ

Vào tuần trước, Bệnh viện Nhi đồng Morgan Stanley, một trong những bệnh viện được đánh giá cao nhất ở thành phố New York, xuất hiện một tin đồn. Mọi người rỉ tai nhau về việc dây chuyển vaccine COVID-19 ở tầng 9 không được bảo vệ, và bất kỳ ai cũng có thể lén lút tham gia tiêm chủng.

Theo quy định, chỉ các nhân viên chăm sóc sức khỏe tuyến đầu hoặc tiếp xúc nhiều với người bệnh mới được ưu tiên tiêm phòng. Tuy nhiên, những người từ các bộ phận có nguy cơ thấp hơn, bao gồm một số người chỉ làm việc tại nhà trong thời gian đại dịch, vẫn được tiêm phòng.

Nhân viên chăm sóc sức khỏe, cư dân và nhân viên viện dưỡng lão nằm trong Giai đoạn 1 của kế hoạch phân phối vaccine ở tiểu bang New York. Ảnh: The New York Times

Các quy định đã bị phá vỡ chỉ sau 48 giờ, khi những liều vaccine đầu tiên đến thành phố. Và điều này đã kích động sự tức giận của các nhân viên, họ yêu cầu một lời xin lỗi từ bệnh viện.

“Tôi rất thất vọng và đau buồn vì điều này đã xảy ra”, tiến sĩ Craig Albanese, CEO của Bệnh viện Nhi đồng Morgan Stanley, đã viết trong một email cho nhân viên.

Ai được ưu tiên tiêm vaccine?

Hàng nghìn liều vaccine đã được vận chuyển đến các bệnh viện ở thành phố New York vào tuần trước. Các bác sỹ và y tá ở đây đều rất háo hức với loại vaccine mới này, vì họ đã có một cuộc chiến tàn khốc với COVID-19 trong đợt đầu tiên vào tháng 3 và tháng 4. Nhưng hiện tại, nguồn cung vaccine đang thiếu và một số bệnh viện dường như đang vấp phải khó khăn trong quá trình triển khai.

Cho đến nay, hầu hết các ca tiêm chủng ở khu vực New York đều liên quan đến việc các bệnh viện tiêm cho nhân viên của mình. Trong các cuộc phỏng vấn cho bài báo này, phần lớn các bác sĩ và y tá tại các bệnh viện khu vực New York cho biết, họ rất khó chịu về cách phân phối vaccine tại các cơ sở bệnh viện. 

Các bệnh viện đã yêu cầu nhân viên giữ im lặng, đe dọa trừng phạt hoặc sa thải nếu như họ phát biểu trước các phương tiện truyền thông. 

Tại một số bệnh viện lớn ở Manhattan, các bác sĩ và y tá kể rằng, họ lướt mạng xã hội và nhìn thấy bức ảnh chụp những đồng nghiệp của mình tiêm chủng vaccine. Sau đó, họ không ngừng tự hỏi, liệu người đồng nghiệp này có xứng đáng được tiêm phòng trước họ hay không?

Một nhóm bác sĩ gây mê tại Bệnh viện Mount Sinai đã viết cho các quản trị viên vào cuối tuần: “Chúng tôi cảm thấy không được tôn trọng và đánh giá cao trong quá trình ưu tiên tiêm chủng".

Các nhân viên chăm sóc sức khỏe cho biết, tin đồn đang gia tăng trong các nhóm WhatsApp. Và khởi đầu cho tin đồn này là việc một bác sĩ thẩm mĩ cố gắng tiêm phòng sớm, nhưng kế hoạch của người này bị lộ và bị sa thải. Mặt khác, trong các cuộc trò chuyện nhóm, các bác sĩ đang tranh luận về cách - và liệu - có nên cố gắng tiêm phòng trước thời hạn hay không.

Tại Bệnh viện Nhi đồng NewYork-Presbyterian Morgan Stanley, một số nhân viên chăm sóc sức khỏe đã cáo buộc những người khác tự ý thay đổi kế hoạch phân phối vaccine. Ảnh: The New York Times

Tại Bệnh viện Mount Sinai, một số bác sĩ tiết lộ rằng, việc xin phép tiêm vaccine sớm khá dễ dàng. Bạn chỉ cần xếp hàng và nói bạn đang làm "các thủ tục liên quan đến COVID-19". 

Mặc dù một số tin đồn có thể không đúng sự thật nhưng chúng cho thấy sự ngờ vực ngày càng tăng và thái độ "mọi người vì một người".

Tiến sĩ Ramon Tallaj, người phục vụ trong một lực lượng đặc nhiệm của bang cố vấn về việc tung ra vaccine, nói rằng những hoang mang và oán giận sẽ mất dần khi vaccine được phổ biến hơn.

"Mọi người sẽ tranh nhau xem ai tiêm trước, ai không tiêm trước, nhưng điều quan trọng là mọi người đang tiêm vaccine", tiến sỹ Tallaj, chủ tịch của SOMOS Community Care, một mạng lưới các phòng khám trên khắp thành phố New York, cho biết về việc tiêm chủng.

Cuộc đua xem ai được tiêm vaccine trước

Nhân viên chăm sóc sức khỏe cũng như các cư dân và nhân viên của viện dưỡng lão sẽ thuộc giai đoạn 1 của kế hoạch phân phối vaccine ở tiểu bang New York. Khoảng 2 triệu người thuộc nhóm này, nhưng việc phân bổ vaccine của tiểu bang chỉ mới bắt đầu. Điều này có nghĩa là, giai đoạn 2, gồm những người lao động thiết yếu, sẽ không thể bắt đầu cho đến cuối tháng 1.

Tuy nhiên, chính phủ hầu như giao cho mỗi cơ sở y tế kế hoạch tiêm chủng trong giai đoạn đầu. Trong tuần đầu tiên tiêm chủng, nhiều bệnh viện đã chọn nhân viên y tế, là các y tá, bác sỹ, quản gia, từ các phòng cấp cứu và khoa chăm sóc đặc biệt, là những người đầu tiên được nhận vaccine. Tuy nhiên, sau những mũi tiêm đầu tiên, hướng phân phối vaccine tại các bệnh viện đã thay đổi.

Khi được hỏi về việc nhân viên tự ý thay đổi dây chuyền phân phối vaccine tại Bệnh viện Nhi đồng Morgan Stanley, NewYork-Presbyterian trả lời rằng: “Chúng tôi tự hào đã tiêm vaccine cho hàng nghìn nhân viên phải đối mặt với bệnh nhân chỉ trong hơn một tuần, và chúng tôi sẽ tiếp tục làm như vậy cho đến khi mọi người nhận được một loại vaccine". 

Ông nói thêm: "Chúng tôi đang tuân theo tất cả các hướng dẫn của Bộ Y tế Bang New York về ưu tiên vaccine, với trọng tâm ban đầu là nhân viên ICU và ED. Đây là sự tiếp cận công bằng cho tất cả mọi người”.

Kỹ thuật viên chuẩn bị mẫu bệnh phẩm của người bệnh COVID-19 để xét nghiệm tại phòng thí nghiệm ở New York. Ảnh: AP

Tuy nhiên, The Times đã phỏng vấn 4 nhân viên chăm sóc sức khỏe tại Bệnh viện Nhi đồng Morgan Stanley, tất cả đều bày tỏ sự bất bình với đồng nghiệp, và thất vọng về việc các quản lý bệnh viện đã cho phép thay đổi hệ thống phân phối vaccine.

Tại một số nơi, bác sĩ và y tá làm việc trong các đơn vị chuyên dụng của COVID-19 không được đưa vào nhóm ưu tiên tiêm chủng.

Ivy Vega, một bác sỹ đang điều trị cho bệnh nhân COVID-19 tại Trung tâm Y tế Irving của Đại học Columbi, cho biết cô cảm thấy thất vọng khi chờ được tiêm, trong khi những người khác được ưu tiên tiêm. Cuối cùng cô ấy cũng nhận được mũi tiêm đầu tiên vào hôm 24/12.

"Sự kết nối thân thiết đã giúp chúng tôi vượt qua giai đoạn đỉnh cao của dịch bệnh. Và bây giờ, chúng tôi nên ăn mừng vì loại vaccine được nhiều người mong đợi đã xuất hiện. Tuy nhiên, nó lại trở thành một sự cạnh tranh, sự hoài nghi và không tin tưởng", bác sỹ Ivy Vega nói.

Vaccine được ví như một 'con bài' mặc cả

Tại bệnh viện nhi Morgan Stanley, một số y tá cho biết, họ vẫn chưa được tiêm phòng, trong khi quá trình tiêm chủng đã diễn ra được một tuần. 

Một bác sĩ làm việc tại bệnh viện cho biết: “Tôi nghĩ điều đáng buồn là mọi người bắt đầu quay lưng lại với nhau, vì tranh giành quyền ưu tiên tiêm chủng".

Tiến sĩ Albanese, CEO của bệnh viện nhi Morgan Stanley, đã giải quyết vấn đề ưu tiên tiêm chủng trong email. Ông cho rằng, nhóm tiêm chủng đã phạm sai lầm vì không giới hạn tiêm chủng cho những người có trong danh sách. Ông viết: “Chúng ta cần ưu tiên cho những người có rủi ro cao nhất".

Đại diện của Bệnh viện Mount Sinai cũng cho biết trong một tuyên bố: “Bất chấp các chính sách cũng như quy trình tiêm chủng nghiêm ngặt và chặt chẽ, chúng tôi vẫn nhận được một số cáo buộc liên quan đến phân phối vaccine. Do tính bảo mật, chúng tôi không thể nói cụ thể cá nhân nào, tuy nhiên, mọi cáo buộc về bất kỳ sai sót nào sẽ được điều tra một cách kỹ lưỡng”.

Việc tiêm chủng tại bệnh viện Mount Sinai diễn ra trước sự chứng kiến ​​của toàn bộ nhân viên. Ảnh: The New York Times

Cuối tuần này, các bác sĩ gây mê, những người đã đóng một vai trò quan trọng trong việc điều trị cho những bệnh nhân ốm yếu nhất trong đợt bùng phát dịch ở New York, đã phàn nàn rằng, họ đã dõi theo những người khác tiêm phòng trước họ.

Vì lý do này, một bức thư nặc danh đã được gửi đến ban giám đốc bệnh viện. "Đỉnh điểm là khi chúng tôi chứng kiến vaccine được sử dụng ngẫu nhiên cho các nhân viên không thuộc nhóm được ưu tiên tiêm", Politico trích từ bức thư nặc danh.

Trong các cuộc phỏng vấn, một số bác sĩ gây mê tại Mount Sinai phản ánh rằng, các đồng nghiệp của họ tại một số bệnh viện khác đã được tiêm vaccine. Đồng thời, các bác sĩ gây mê cho biết, nếu số ca nhập viện tiếp tục tăng, họ sẽ đóng vai trò chính trong đợt bùng phát thứ hai. Và gần đây, một số người trong khoa đã được tiêm phòng.

Tuy nhiên, chỉ mới tuần trước, tiến sỹ Andrew Leibowitz, Trưởng khoa gây mê, đã email yêu cầu các tình nguyện viên sẵn sàng làm việc toàn thời gian trong một đơn vị dành cho bệnh nhân COVID-19 bị bệnh nặng, nếu dịch bệnh trở nên tồi tệ hơn. Từ đó, một số người trong nhóm tình nguyện cảm thấy rằng, họ bị lợi dụng cho hoạt động tình nguyện.

Tiến sỹ Leibowitz viết: “Tôi đang xem xét khả năng cho những người tình nguyện thực hiện nhiệm vụ này được tiêm chủng sớm hơn họ có thể".

Một bác sĩ gây mê cho biết, ông cảm thấy việc tiêm vaccine trước cho các tình nguyện viên là hợp lý. Tuy nhiên, ông nói, “cảm thấy rằng họ đang sử dụng vaccine như một 'con bài' mặc cả”.