5 thách thức kinh tế lớn mà ông Joe Biden sẽ phải vượt qua để đưa 'nước Mỹ trở lại'

1. Đánh bại đại dịch

Hầu hết các nhà kinh tế đồng ý rằng, ngay cả khi đại dịch COVID-19 được kiềm chế, Tổng thống đắc cử Joe Biden sẽ phải vật lộn để tái thiết nền kinh tế. Ngay khi nhậm chức vào ngày 20/1, ông cùng đội ngũ của mình sẽ phải thành lập lực lượng đặc nhiệm chống COVID-19 mới như đã hứa.

Với việc Pfizer-BioNTech công bố đã tìm ra vaccine Covid-19, loại vaccine được cho là có hiệu quả đến 90%, được xem là "ánh sáng cuối đường hầm" để ông Biden trấn an các cử tri. 

Một trong những cố vấn về COVID-19 của Biden, Michael Osterholm, đã cảnh báo rằng, Hoa Kỳ đang hướng tới "địa ngục COVID" do virus vẫn lây lan theo cấp số nhân. 

Hôm thứ Năm, Hoa Kỳ đã ghi nhận một kỷ lục về số ca mắc mới trong ngày với 150.000 ca nhiễm, đẩy tổng số ca nhiễm lên 10,4 triệu ca. 

Số ca nhiễm COVID-19 ở Mỹ đang tăng ở mức kỷ lục với trên 100.000 ca nhiễm mỗi ngày. Ảnh: TTXVN

Osterholm dự đoán rằng, việc phong tỏa trên toàn quốc kéo dài 4-6 tuần sẽ làm giảm sự lây lan của COVID-19 cho đến khi vaccine có thể được phân phối ra thị trường.

Một số bang và thành phố của Hoa Kỳ đã áp đặt các hạn chế riêng nhưng kế hoạch phong tỏa mới đã vấp phải sự phản đối từ các đảng viên Cộng hòa. 

Thống đốc Mississippi, Tate Reeves, đã tuyên bố rằng, bang của ông sẽ không tuân thủ bất kỳ quy định mới nghiêm ngặt nào và nói rằng Tổng thống không có thẩm quyền theo hiến pháp để ban hành lệnh phong tỏa trên toàn quốc.

2. Hạn chế thiệt hại về kinh tế

Hơn 44 triệu người Mỹ tạm thời phải nghỉ việc trong đợt bùng phát đại dịch đầu tiên vào đầu năm. Và hơn 1/4 trong tổng số người lao động nghỉ việc đó đã bị mất việc vĩnh viễn do các công ty bị phá sản.

Hiện tại, Biden phải đối mặt với viễn cảnh rằng, trong vòng vài ngày sau khi nhậm chức, đợt phong tỏa lần thứ hai sẽ thúc đẩy một làn sóng mất việc mới. Các lĩnh vực chính của nền kinh tế như hàng không, du lịch và khách sạn... vẫn gặp khó khăn và có thể sẽ cần thêm một gói cứu trợ.

Tệ hơn nữa, dự luật cứu trợ COVID-19 thứ hai đã bị bế tắc tại Quốc hội kể từ mùa hè và khó có thể được thông qua trước cuối năm nay. 

Những người mất việc xếp hàng chờ báo tình trạng thất nghiệp tại Trung tâm Lực lượng lao động Arkansas thuộc thành phố bang Arkansas, Mỹ. Ảnh: REUTERS

Dự luật vẫn cần phải được thông qua tại Thượng viện. Tùy thuộc vào kết quả của cuộc bầu cử ở Georgia, khi đó mới biết liệu Thượng viện tiếp tục được kiểm soát bởi đảng Cộng hòa hay không, những người đang kêu gọi chi tiêu kích thích có mục tiêu hơn.

Trong chiến dịch tranh cử, Biden đã đề ra kế hoạch hành động khẩn cấp để cứu nền kinh tế bằng cách khuyến khích chia sẻ công việc, để ngăn chặn tình trạng sa thải trong khi tăng trợ cấp thất nghiệp. 

Kế hoạch cũng kêu gọi các khoản thanh toán hỗ trợ nhiều hơn, tương tự như khoản trợ cấp 1.200 USD cho 160 triệu người Mỹ vào đầu năm nay. Đồng thời, kế hoạch cũng thúc đẩy các khoản tài trợ và cho vay nhắm vào các doanh nghiệp nhỏ.

Ông Biden sẽ đấu tranh để đảm bảo rằng khoản hỗ trợ tài chính đến đúng hạn. Trong đợt phong tỏa vào đầu năm, một số bang gặp khó khăn trong việc xử lý số lượng lớn các yêu cầu bảo hiểm thất nghiệp và việc kiểm tra hồ sơ đã bị trì hoãn, do đó, khoản trợ cấp khó đến tay người nhận cho đến tháng 8.

3. Chi tiêu đúng cách

Biden đã cam kết một sự thúc đẩy toàn năng để mở cửa trở lại nền kinh tế Mỹ. Tổng thống đắc cử cũng khẳng định rằng, chi tiêu trong nước phải xuất hiện trước khi ông tham gia vào bất kỳ thỏa thuận thương mại quốc tế mới nào.

Trong thập kỷ tới, Mỹ cần có 7.000 tỷ USD để phát triển các dự án cơ sở hạ tầng khổng lồ nhằm giúp giải quyết vấn đề biến đổi khí hậu, thúc đẩy giáo dục, chăm sóc sức khỏe và nhà ở với giá phải chăng.

Các kế hoạch mới được tập trung để giải quyết các vấn đề về biến đổi khí hậu, thúc đẩy giáo dục, chăm sóc sức khỏe và nhà ở giá cả phải chăng. Ảnh: Reuters

Khoảng 2.000 tỷ USD được đề xuất dùng cho việc làm chậm sự nóng lên toàn cầu, bằng cách cấp cho các nhà máy điện, phương tiện giao thông công cộng và các tòa nhà tiết kiệm nhiên liệu hơn và ít phụ thuộc hơn vào nhiên liệu hóa thạch.

Trong khi kế hoạch này được các công đoàn hoan nghênh thì các đảng viên Cộng hòa đã bác bỏ các cam kết chi tiêu khổng lồ. Họ cho rằng kế hoạch này sẽ giết chết việc làm trong lĩnh vực năng lượng.

4. Hoàn thiện các chính sách của Trump

Biden đã hứa rằng, Mỹ sẽ nhanh chóng tái gia nhập Hiệp định Khí hậu Paris. Hiệp định quốc tế này được các nước ký kết vào năm 2015 nhằm hạn chế sự nóng lên toàn cầu. Sau khi nhậm chức được 6 tháng, Tổng thống đương nhiệm Donald Trump đã rút khỏi hiệp định.

Tuy nhiên, không phải tất cả các chính sách của Trump đều dễ dàng hoàn thiện. Các kế hoạch quyết liệt của đảng Dân chủ nhằm giải quyết biến đổi khí hậu sẽ yêu cầu giá dầu ổn định hơn, điều này sẽ giúp năng lượng tái tạo phát triển, tiết kiệm chi phí. 

Chính quyền Biden sẽ tái gia nhập Hiệp định Khí hậu Paris và xây dựng lại mối quan hệ với các đối tác thương mại lớn. Ảnh: Standard

Tuy nhiên, điều này có thể ảnh hưởng đến cách ông Biden giao dịch với Iran và Venezuela. Trước đó, Trump đã áp dụng lại các biện pháp trừng phạt đối với các nước xuất khẩu dầu này. Trong khi đó, mối quan hệ "ấm cúng" nhưng gây tranh cãi của Trump với Saudi Arabia có thể sẽ cần được duy trì.

Chính quyền Biden sẽ tìm cách xây dựng lại quan hệ giữa Mỹ với các đối tác thương mại lớn như Trung Quốc và Liên minh châu Âu, những đối tượng mà Trump nhắm tới vì các chính sách bảo hộ bao gồm thuế quan và các lệnh trừng phạt. 

Nhưng tổng thống đắc cử Joe Biden sẽ phải giải quyết nhu cầu cấp bách thúc đẩy thương mại quốc tế như đã hứa với cử tri, đặc biệt là ở các bang thuộc "Vành đai Rỉ sét" bao gồm: Pennsylvania, Ohio, Maryland... 

5. Chi phí của đại dịch

Thượng viện do Đảng Dân chủ kiểm soát cũng sẽ đảo ngược một số khoản cắt giảm thuế trị giá 1,5 nghìn tỷ USD để giúp thanh toán cho kế hoạch chi tiêu khổng lồ của Biden. Tổng thống đắc cử có kế hoạch tăng thuế đối với những người có thu nhập trên 400.000 USD, cũng như tăng thuế doanh nghiệp từ 21% lên 28%.

Tổng thống đắc cử Joe Biden có kế hoạch tăng thuế đối với những người có thu nhập trên 400.000 USD và tăng thuế doanh nghiệp từ 21% lên 28%. Ảnh: Internet

Việc tăng thuế cũng sẽ ảnh hưởng đến cách các gia đình giàu có chuyển tài sản cho người thừa kế, trong khi lợi nhuận từ vốn sẽ tăng gần gấp đôi lên gần 40% đối với những người có thu nhập trên 1 triệu USD.

Các đề xuất này chắc chắn sẽ giảm bớt trong trường hợp Thượng viện do đảng Cộng hòa kiểm soát hoặc trong trường hợp có sự ràng buộc mà mỗi bên nắm giữ 50% số ghế.

Việc thiếu sự hỗ trợ có thể sẽ ảnh hưởng đến kế hoạch chi tiêu của Biden, đe dọa sức mạnh của sự phục hồi kinh tế.