Xuất nhập khẩu của Nhật Bản giảm mạnh, gây áp lực cho các nước Asean

Hãng tin Reuters dẫn số liệu do Bộ Tài chính Nhật Bản công bố ngày 20/11 cho biết kim ngạch xuất khẩu tháng 10 của nước này giảm 9,2% so với cùng kỳ năm ngoái, mạnh hơn mức giảm 7,6% mà giới phân tích đưa ra.

Mức giảm mạnh này chủ yếu là kết quả của sự sụt giảm xuất khẩu xe hơi và động cơ máy bay sang Mỹ, cũng như xuất khẩu vật liệu nhựa sang Trung Quốc.

Dưới sức ép của thương chiến Mỹ-Trung, xuất khẩu của Nhật Bản đã giảm 11 tháng liên tiếp, đánh dấu chuỗi tháng giảm dài nhất kể từ đợt giảm dài 14 tháng từ tháng 10/2015-11/2016. Trong vòng 1 năm tính đến hết tháng 10, xuất khẩu của Nhật Bản giảm 4,4%.

Dữ liệu u ám về lĩnh vực xuất khẩu của đất nước mặt trời mọc được đưa ra sau khi Chính phủ Nhật Bản vào tuần trước cho biết nền kinh tế của nước này tăng trưởng yếu nhất 1 năm. Theo đó, nền kinh tế lớn thứ ba thế giới tăng trưởng 0,2% trong quý 3/2019 so với cùng kỳ năm ngoái, sụt tốc mạnh so với mức tăng 1,8% trong quý 2.

Ngoài thương chiến Mỹ-Trung, kinh tế Nhật Bản còn đang chịu ảnh hưởng bất lợi bởi đợt tăng thuế tiêu thụ có hiệu lực vào tháng 10. Các nghị sỹ nước này đang kêu gọi Chính phủ tăng chi tiêu thêm tới 10 nghìn tỷ Yên, tương đương hơn 92 tỷ USD, để hỗ trợ tăng trưởng kinh tế.

Chính phủ Nhật tuyên bố sẽ soạn thảo một gói kích cầu sớm nhất có thể để giúp nền kinh tế chặn trước những rủi ro ngày càng gia tăng từ môi trường bên ngoài.

Thị trường Nhật Bản rất quan trọng đối với các nhà sản xuất sản phẩm giá trị gia tăng từ tôm ở Đông Nam Á. Năm 2018, Nhật Bản đã nhập 139.000 tấn tôm từ các nước ASEAN trị giá 1,46 tỉ USD, tương đương 67% khối lượng và giá trị trong tổng nhập khẩu tôm nước này.

Những container hàng hóa tại một bến cảng ở Tokyo - Ảnh: Getty/CNBC.

Một nhà nhập khẩu các sản phẩm tôm chất lượng cao cho biết trong khoảng thời gian từ tháng 1 đến tháng 9, giá nhập khẩu trung bình của tôm nhập khẩu từ Việt Nam, nhà cung cấp lớn nhất của Nhật Bản, là 10,64 USD/kg.

Giá nhập khẩu trung bình từ Thái Lan, nhà cung cấp lớn thứ hai của Nhật Bản, là 10,74 USD/kg. Trong 9 tháng đầu năm nay, Việt Nam là nhà cung cấp lớn nhất của Nhật Bản, với 39.000 tấn tôm. Thái Lan là nhà cung cấp lớn thứ hai, với 26.000 tấn, theo ITC. Ngoài khu vực ASEAN, Ấn Độ là nhà cung cấp lớn nhất của Nhật Bản, với 25.000 tấn.

Nhập khẩu tôm của Nhật Bản đã giảm từ 260.000 tấn trong năm 2012 xuống còn 207.000 tấn trong năm 2018, giảm 21%. Sự sụt giảm trùng với sự bùng phát của hội chứng tôm chết sớm đã làm giảm một nửa sản lượng tại Thái Lan, nhà cung cấp lớn nhất của Nhật Bản vào thời điểm đó.

Năm 2012, Nhật Bản nhập khẩu 80.000 tấn tôm từ Thái Lan nhưng tới năm 2018 chỉ còn 38.000 tấn, giảm 52%. Kể từ đó, nhập khẩu tôm của Nhật Bản từ Thái Lan đã tương đối ổn định, cũng như nhập khẩu từ Việt Nam và Indonesia.

Ngược lại, nhập khẩu của Trung Quốc, nhà nhập khẩu tôm tăng trưởng nhanh nhất thế giới, chỉ có giá 5,5 - 6,5 USD/kg, vì nước này ưu tiên nhập khẩu tôm chưa qua chế biến hoặc bán sơ chế.

Xuất khẩu của Nhật Bản sang Trung Quốc, đối tác thương mại lớn nhất, giảm 10,3% so với cùng kỳ năm ngoái trong tháng 10, đánh dấu tháng giảm thứ 8 liên tục. Trong đó, mức giảm mạnh nhất thuộc về các mặt hàng nhựa và phụ tùng ô tô.

Xuất khẩu sang thị trường châu Á, khu vực chiếm hơn một nửa tổng kim ngạch của Nhật Bản, sụt 11,2% trong vòng 1 năm tính đến hết tháng 10, đánh dấu tháng giảm thứ 12 liên tục.

Xuất khẩu của Nhật Bản sang Mỹ trong vòng 1 năm tính đến hết tháng 10 giảm 11,4%, trong đó giảm mạnh nhất là các mặt hàng ô tô cao cấp, động cơ máy bay, phụ tùng xe hơi.

Ngày 19/11, Hạ viện Nhật Bản đã thông qua một thỏa thuận thương mại giới hạn mà Thủ tướng Shinzo Abe đạt được với Mỹ. Động thái này mở đường cho việc giảm hàng rào thuế quan năm tới cho nhiều mặt hàng trong thương mại Mỹ-Nhật, bao gồm hàng nông sản Mỹ và công cụ máy móc Nhật Bản.

So với cùng kỳ 2018, giá trị nhập khẩu của Nhật Bản trong thang 10 giảm 14,8%, nhẹ hơn dự báo giảm 16% mà giới phân tích đưa ra. Thặng dư thương mại tháng 10 của Nhật là 17,3 tỷ Yên, so với mức dự báo thặng dư 301 tỷ USD mà các nhà phân tích nhận định trước đó.