Mỹ đang "giúp" Trung Quốc vươn tới vị thế lãnh đạo toàn cầu?

Theo bài viết của ông Barry Eichengreen, Giáo sư Kinh tế tại Đại học California, Berkeley và là cựu cố vấn chính sách cao cấp tại Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) trên trang Project-Syndicate ngày 12/8, chủ nghĩa đơn phương có phần cực đoan của Tổng thống Trump dường như chỉ đang làm cho Mỹ tụt khỏi vị trí lãnh đạo kinh tế và chính trị toàn cầu. 

Chính sách “Nước Mỹ trên hết” của Donald Trump được cho là đang tạo điều kiện cho Trung Quốc định hình lại trật tự quốc tế theo ý mình.

Rút lui khỏi thỏa thuận Paris về biến đổi khí hậu toàn cầu, bác bỏ thỏa thuận hạt nhân Iran, rút Mỹ khỏi Hội đồng Nhân quyền Liên hợp quốc, “hung hăng” tham gia vào các cuộc chiến thương mại, tấn công từ đối thủ đến đồng minh lâu năm… tất cả những hành động này của Tổng thống Trump đang biến Mỹ trở thành một đối tác không đáng tin cậy trong việc duy trì trật tự thế giới.

Nhưng không chỉ có vậy, chính sách “Nước Mỹ trên hết” đang tạo ra không gian cho các nước khác định hình lại hệ thống và trật tự quốc tế. Khi Mỹ quay lưng lại với trật tự toàn cầu, các nước khác, đặc biệt là Trung Quốc có thể lợi dụng thời cơ này để vươn lên vị thế dẫn đầu về cải cách các quy tắc thương mại và đầu tư quốc tế. 

Ông Barry Eichengreen cho rằng nền kinh tế thứ hai thế giới đang hướng tới toàn cầu hóa theo hướng khác biệt với quan điểm mà chúng ta vẫn thường nhìn nhận. Bắc Kinh dựa nhiều hơn vào các hiệp định thương mại song phương và khu vực, ít quan tâm hơn tới các vòng đàm phán đa phương. Rõ ràng, Bắc Kinh không hề giấu diếm tham vọng định hình lại hệ thống thương mại toàn cầu và mọi giao dịch sẽ xoay quanh họ.

Theo đà này, Trung Quốc bắt đầu tính đến chuyện sắp xếp các thể chế khác để bổ sung cho chiến dịch thương mại của mình. Kịch bản này trên thực tế đã bắt đầu với phát súng đầu tiên là sự ra đời của Ngân hàng Đầu tư Cơ sở hạ tầng châu Á, tham vọng đóng vai trò thay thế cho Ngân hàng thế giới trong khu vực.

Ông Barry Eichengreen nhận định trong khi các nhà xuất khẩu và các công ty nước ngoài đang tìm một sân chơi bình đẳng, thì Trung Quốc đang tìm cách dựng lên một nền kinh tế mở cửa cho thương mại, ít tôn trọng tài sản trí tuệ của Mỹ, đánh bật các kênh đầu tư nước ngoài của Mỹ. Điều này rõ ràng là trái ngược với những gì mà chính quyền Trump mong muốn.